ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣΕικόνες μιας άλλης Ευρώπης
Δίγλωσση έκδοση
www.cpittas.com
σελ. 205
Σε ένα αυθεντικά βιωματικό χρονικό, ο Κωνσταντίνος Πίττας θα μιλήσει για μια διαφορετική ματιά στην Ευρώπη, στην ζωή, την αγάπη του για την φωτογραφία και το μεγάλο και σπουδαίο του ταξίδι, που έκανε το 1985, γεμάτο μαθήματα και εμπειρίες. Μπορεί ένα ταξίδι, τελικά να μας μάθει το ποιοι είμαστε; Ο Κωνσταντίνος Πίττας γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Βαρβάκειο και το Ε.Μ.Πολυτεχνείο. Έπειτα από μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία, επιστρέφει στην Αθήνα για να εργαστεί ως μηχανικός. Σύντομα, το 1984, αρχίζει να φωτογραφίζει στους δρόμους της πόλης, εγκαταλείπει τη δουλειά του και τελειώνει σ' ένα χρόνο το πρώτο του φωτογραφικό σχέδιο, με θέμα την Αθήνα και τους Αθηναίους. Το 1985 ξεκινά το πεντάχρονο ταξίδι του στις χώρες της Ευρώπης του Ψυχρού Πολέμου για ένα βιβλίο που θα τις περιλαμβάνει σχεδόν όλες. Το 1989, με την πτώση του Τείχους, εγκαταλείπει το σχέδιο του και τη φωτογραφία και «θάβει» τη δουλειά του για 25 χρόνια. Το 2014 ανακαλύπτει τυχαία σε μια αποθήκη τις παλιές του εικόνες και την επόμενη χρονιά εκδίδει ένα βιβλίο με αυτές, τις «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης» που το φθινόπωρο του 2016 έγιναν η μεγάλη ομότιτλη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.
***********************
Costantinos Pittas was born in Athens, Greece. He studied engineering at the Technical University of Athens. In 1984 he started taking photographs in the streets of his native city and by the end of that year he had completed his first photographic project about Athens and the Athenians. In the course of the next few years he travelled extensively in Eastern and Western Europe, photographing Cold War Europe, people on both sides of the Wall. In 1989, after the fall of the Berlin Wall, he abandoned his project and photography as well, and "buried" his work for 25 years. In 2014, completely by chance, he discovered his old photos in his storeroom. In 2015 he published his first book, "Images of another Europe". These photos became the material of the same-titled large exhibition that took place at the Benaki Museum Athens, in 2016. This talk was given at a TEDx event using the TED conference format but independently organized by a local community. Learn more at https://www.ted.com/tedx
Φωτογραφίες της δεκαετίας του ’80 από μια Ευρώπη που δεν υπάρχει πια
Συντάκτης:
Ματούλα Κουστένη
Δεν είναι από τους φωτογράφους που φτιάχνουν εικόνες γιατί πολύ απλά φωτογραφίζει όταν τις έχει μπροστά του.
Δεν στήνει ποτέ κανέναν μπροστά στον φακό του γιατί υπολογίζει στον αυθορμητισμό και το πέρασμα της στιγμής.
Δεν διορθώνει καμία φωτογραφία του γιατί η ουσία ενίοτε κρύβεται στο λάθος ή την ατέλεια.
Και ποτέ δεν ένιωσε την ανάγκη να «λατρέψει» την τέλεια φωτογραφική μηχανή, καθώς αυτό που ανιχνεύει μπορεί κάλλιστα να το απαθανατίσει μια φτηνή, ασήμαντη pocket.
Ο Κωνσταντίνος Πίττας με τη νεανική του ορμή ταξίδεψε τη δεκαετία του ’80 σε δεκαέξι χώρες, από την Πορτογαλία μέχρι την Πολωνία. Ολομόναχος, με ένα σαραβαλάκι Pony στο οποίο κοιμόταν (έχοντας φτιάξει ένα πτυσσόμενο κρεβάτι από κόντρα πλακέ) σε πάρκινγκ αυτοκινητοδρόμων και ερημιές.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Πτώση Τείχους, φωτογραφία μάνας-γιου
Δεν στήνει ποτέ κανέναν μπροστά στον φακό του γιατί υπολογίζει στον αυθορμητισμό και το πέρασμα της στιγμής.
Δεν διορθώνει καμία φωτογραφία του γιατί η ουσία ενίοτε κρύβεται στο λάθος ή την ατέλεια.
Και ποτέ δεν ένιωσε την ανάγκη να «λατρέψει» την τέλεια φωτογραφική μηχανή, καθώς αυτό που ανιχνεύει μπορεί κάλλιστα να το απαθανατίσει μια φτηνή, ασήμαντη pocket.
Ο Κωνσταντίνος Πίττας με τη νεανική του ορμή ταξίδεψε τη δεκαετία του ’80 σε δεκαέξι χώρες, από την Πορτογαλία μέχρι την Πολωνία. Ολομόναχος, με ένα σαραβαλάκι Pony στο οποίο κοιμόταν (έχοντας φτιάξει ένα πτυσσόμενο κρεβάτι από κόντρα πλακέ) σε πάρκινγκ αυτοκινητοδρόμων και ερημιές.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Πτώση Τείχους, φωτογραφία μάνας-γιου
Τη βραδιά της Πτώσης του Τείχους ο Κ. Πίττας ήταν
συμπτωματικά στο Βερολίνο και μοιράστηκε με όλους τον ενθουσιασμό μιας
Ευρώπης που άλλαζε δραματικά. Η Ιστορία περνούσε για άλλη μια φορά
μπροστά απ’ τα μάτια του κι εκείνος δεν έχασε ευκαιρία να την
απαθανατίσει. «Αλλαζαν όλα μπροστά στα μάτια
μας. Ηταν μαγική και τρομερά συγκινητική η ατμόσφαιρα. Αδιανόητες
σκηνές: δύο ολόκληρες πόλεις είχαν κατέβει στους παγωμένους δρόμους για
να ενωθούν, άνθρωποι του Ερυθρού Σταυρού μοίραζαν σούπα, οικογένειες
ξανάσμιγαν…»
Το πρωί περπατούσε χιλιόμετρα για να φωτογραφίζει και το βράδυ επέστρεφε στο αμαξάκι του. Την άνοιξη έφευγε για την Ευρώπη, φορτωμένος εκατοντάδες καρουλάκια φιλμ και τον χειμώνα που ο καιρός θέριευε στην Κεντρική Ευρώπη επέστρεφε στην Ελλάδα για να εμφανίσει τη δουλειά του. Περισσότερα από 24.000 αρνητικά συγκέντρωσε και τα έκλεισε σε μια αποθήκη.
Πριν από λίγο καιρό τα ανέσυρε και έφτιαξε με αυτά ένα υπέροχο λεύκωμα με τίτλο «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης 1985-1989».
❝ Δεν με ενδιέφεραν τα αξιοθέατα, τα κτίρια, τα μουσεία, μόνο τα ανθρώπινα πρόσωπα έβλεπα. Επιθυμούσα να δείξω μια Ευρώπη χωρίς σύνορα με τους ανθρώπους όλους μαζί ❞ , λέει σήμερα ο φωτογράφος.
Περιπλανώμενος σε ένα καφκικό τοπίο ο Κ. Πίττας δεν ενδιαφερόταν για την ιστορική καταγραφή. Κι όμως, 30 χρόνια μετά το ευρωπαϊκό ίχνος άλλαξε τόσο που ξαφνικά η αθώα κι ανέμελη ματιά ενός νέου που γυρνούσε τη Γηραιά Ηπειρο απέκτησε διαστάσεις σπάνιας μαρτυρίας.
❝ Ξαφνικά μια ωραία νύχτα του 1989, το Τείχος έπεσε. Χωρίς να με ρωτήσει αν είχα τελειώσει το “πρότζεκτ”. Το μεγαλεπήβολο σχέδιό μου, μια Ευρώπη χωρίς σύνορα μέσα από τη φωτογραφία, φαινόταν τώρα πιο υπερφίαλο κι ανόητο παρά ποτέ. Τα μάζεψα και γύρισα στην Ελλάδα, φοβερά απογοητευμένος. Ενιωθα ότι αυτό που είχα κάνει δεν άξιζε πολλά, καθώς δεν έμπαινε στα δύο μεγάλα καλούπια της φωτογραφίας. Δεν ήταν ούτε “καταγραφή”, ούτε “τέχνη”. Γι’ αυτό πήρα τα αρνητικά και τα έθαψα.
Και μαζί τους κι εκείνο το κομμάτι της ζωής μου. Εκανα οικογένεια και μια δουλειά για να συντηρήσω την οικογένειά μου και ήμουν ευτυχισμένος με τη νέα μου ζωή, οι παλιές μέρες δεν μου έλειπαν καθόλου, δεν μιλούσα σε κανέναν για αυτές, ούτε έδειξα ποτέ σε κανέναν τις φωτογραφίες μου. Με τον καιρό τις ξέχασα κι εγώ ο ίδιος. Ετσι πέρασαν είκοσι πέντε χρόνια ❞.
Βουδαπέστη, Ουγγαρία, 1988 |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Η ιστορία του λευκώματος άρχισε να ξαναγράφεται τον Μάρτιο του 2014 που ο φωτογράφος ανακάλυψε τα κουτιά με τα «πειστήρια» του νεανικού ταξιδιού στην αποθήκη.
❝ Από περιέργεια σκάναρα μερικά αρνητικά και τα ανάρτησα στο διαδίκτυο. Προς μεγάλη μου κατάπληξη συγκίνησαν τους εκεί φίλους μου. Εμεινα κατάπληκτος γιατί πίστευα ότι η δουλειά μου δεν ενδιέφερε κανέναν, ότι όλο αυτό που είχα κάνει τότε ήταν μια νεανική τρέλα. Με τον καιρό αισθάνθηκα ότι τα πρόσωπα που είχα δει τότε στους ευρωπαϊκούς δρόμους δεν έπρεπε να χαθούν μαζί με εμένα, αλλά να ζήσουν μέσα σ’ ένα βιβλίο. Η ενθάρρυνση από τους φίλους υπήρξε καθοριστική. Ετσι γεννήθηκε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Κι αν δεν υπήρχε το Facebook ειλικρινά δεν θα το κρατούσατε ποτέ ❞.
Ηταν δε, τόσο θερμή η ανταπόκριση φίλων που τρεις φωτογραφίες του έγιναν ήδη εξώφυλλο σε ισάριθμα εξαιρετικά βιβλία των εκδόσεων Πόλις: «Μόνο το αρνί», της Βασιλικής Πέτσα, το «Ομαδικό πορτρέτο με μια κυρία» του Χάινριχ Μπελ και το «Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά», του Πατρίς Μοντιανό.
Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης / Images of another Europe
-
Βουκουρέστι, Ρουμανία, 1989 |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Οι εικόνες του Κωνσταντίνου Πίττα «εκθέτουν» την αδυναμία του στην Πράγα και το Παρίσι.
❝ Είναι θα έλεγα οι δύο πόλοι μου. Η μεν Γαλλία, και ειδικά το Παρίσι, λόγω σπουδών και η κεντρική Ευρώπη είναι αυτό που γνώρισα μετά ακούγοντας κλασική μουσική και λατρεύοντας τον Κάφκα ❞.
Από την άλλη, τις πιο σκληρές εικόνες τις συνάντησε στη Ρουμανία.
❝ Καμία χώρα δεν συγκρινόταν με όσα είδα εκεί. Φτώχεια και απίθανες αντιθέσεις. Δεν μπορούσες να αγνοήσεις αυτό, το έβλεπες: τρομακτική εξαθλίωση, πείνα, κρύο της Ρουμανίας. Ανθρωποι που πεινούσαν, που δεν είχαν καθόλου ζεστό νερό εξ ου και στο μετρό δεν μπορούσες να σταθείς από τη μυρωδιά των σωμάτων. Κανείς δεν μπορούσε να πλυθεί. Στέκονταν στις ουρές για ένα κιλό κόκαλα και είχαν τα παιδιά ξυπόλητα στο χιόνι. Παράλληλα οι άνθρωποι του καθεστώτος -σε μια ξεχωριστή ζωή- άνοιγαν τις πιο ακριβές σαμπάνιες που έχω δει στα 5άστερα ξενοδοχεία. Από την άλλη στο Βερολίνο, στην Τσεχοσλοβακία και στην Ανατολική Γερμανία έβλεπες πιο έντονο τον φόβο και την παραίτηση του κόσμου. Η ζωή ήταν σαφώς καλύτερη στην Ουγγαρία και την Πολωνία ❞.
Στον πρόλογο του βιβλίου ο φωτογράφος κάνει λόγο για τον «εγκλεισμό» της Ανατολικής Ευρώπης. Πού όμως τον πρωτοαισθάνθηκε;
❝ Γενικά στους Ανατολικούς έβλεπες την παραίτηση παντού. Ηταν σαν να μην περιμένουν τίποτα. Επίσης, όποιος είχε περάσει από το Βερολίνο εκείνο το διάστημα εισέπραττε το σοκ του Τείχους, των ελέγχων για να περάσει από τη μια πλευρά στην άλλη, διαπίστωνε τον φόβο και την ερημιά των ανθρώπων». Από όλο αυτό το πολυετές ταξίδι δεν έλειψαν οι περιπέτειες. «Εννοείται δεν γλίτωσα τις κατασχέσεις των φιλμ στα σύνορα. Αυτός είναι ο λόγος που από τη Σερβία έχω μόνο μια εικόνα στο βιβλίο. Ολη η δουλειά εκεί, κλεισμένη σε 100 φιλμ, κρατήθηκε. Δεν τα είδα ποτέ. Ηταν μία από τις δύο φορές που με πιάσανε. Την μία μάλιστα με κράτησαν και μια ολόκληρη μέρα στο κρατητήριο ώσπου να τα εμφανίσουν και να δουν τι είχα τραβήξει❞.
Και οι άνθρωποι που συναντούσε σε όλες αυτές τις χώρες είχαν καλύτερη διάθεση βλέποντας την κάμερά του;
❝ Το μυστικό μου όπλο ήταν ότι είχα μια τόση δα μηχανή τσέπης την οποία κανείς δεν μπορούσε να δει. Γι’ αυτό και δεν είναι τέλειες τεχνικά οι φωτογραφίες όπως αν είχα -για παράδειγμα- μια Leica. Με τη μικρή μηχανή ήμουν αόρατος, πράγμα πολύ σημαντικό για καθεστώτα όπου πάντα κάποιος σε έβλεπε. Επίσης δεν σκόπευα. Ποτέ το χέρι δεν σηκώθηκε για να τραβήξει. Την κρατούσα κολλημένη στο στήθος και φωτογράφιζα κάνοντας τον αδιάφορο. Με τον καιρό εκπαιδεύτηκα και ήξερα τι τραβάω χωρίς να κοιτάω τον φακό. Εκανα practice επί ένα χρόνο στην Αθήνα, πριν φύγω ❞.
Σήμερα που διαπιστώνει το ιστορικό βάρος των φωτογραφιών του, αν γύριζε τον χρόνο πίσω, θα τραβούσε τα ίδια πράγματα;
❝ Οχι, αποκλείεται να έβγαζα τις ίδιες φωτογραφίες. Αλλωστε ό,τι έκανα συνδέεται με την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Το σήμερα είναι ένας άλλος κόσμος. Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που μετά το 1989 στην Τσεχία δεν ξαναπήγα, δεν ήθελα να δω την Πράγα χωρίς εκείνη την ατμόσφαιρα ❞.
Εικόνα Εβραϊκού Νεκροταφείου |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Μία από τις σημαντικότερες φωτογραφίες στο βιβλίο. Είναι τραβηγμένη στην Πράγα.
❝Αυτό είναι το παλιό νεκροταφείο (όχι το νέο στο οποίο είναι θαμμένος ο Κάφκα), παρέμενε απείραχτο για 50 χρόνια, κανείς δεν φρόντιζε τίποτα, ίσα που κόβανε τα χόρτα. Εγώ πήγαινα εκεί και περνούσα τη μέρα μου σε αυτό το κοιμητήριο καθώς ένιωθα ότι εκεί ανέπνεα την Κεντρική Ευρώπη. Εκτοτε δεν πήγα ποτέ. Μου έχουν μεταφέρει ότι σήμερα είναι ‘‘λούνα παρκ’’, ότι περνούν ουρές κόσμου να το δουν ως τουριστική ατραξιόν❞.
Το πρωί περπατούσε χιλιόμετρα για να φωτογραφίζει και το βράδυ επέστρεφε στο αμαξάκι του. Την άνοιξη έφευγε για την Ευρώπη, φορτωμένος εκατοντάδες καρουλάκια φιλμ και τον χειμώνα που ο καιρός θέριευε στην Κεντρική Ευρώπη επέστρεφε στην Ελλάδα για να εμφανίσει τη δουλειά του. Περισσότερα από 24.000 αρνητικά συγκέντρωσε και τα έκλεισε σε μια αποθήκη.
Πριν από λίγο καιρό τα ανέσυρε και έφτιαξε με αυτά ένα υπέροχο λεύκωμα με τίτλο «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης 1985-1989».
❝ Δεν με ενδιέφεραν τα αξιοθέατα, τα κτίρια, τα μουσεία, μόνο τα ανθρώπινα πρόσωπα έβλεπα. Επιθυμούσα να δείξω μια Ευρώπη χωρίς σύνορα με τους ανθρώπους όλους μαζί ❞ , λέει σήμερα ο φωτογράφος.
Περιπλανώμενος σε ένα καφκικό τοπίο ο Κ. Πίττας δεν ενδιαφερόταν για την ιστορική καταγραφή. Κι όμως, 30 χρόνια μετά το ευρωπαϊκό ίχνος άλλαξε τόσο που ξαφνικά η αθώα κι ανέμελη ματιά ενός νέου που γυρνούσε τη Γηραιά Ηπειρο απέκτησε διαστάσεις σπάνιας μαρτυρίας.
❝ Ξαφνικά μια ωραία νύχτα του 1989, το Τείχος έπεσε. Χωρίς να με ρωτήσει αν είχα τελειώσει το “πρότζεκτ”. Το μεγαλεπήβολο σχέδιό μου, μια Ευρώπη χωρίς σύνορα μέσα από τη φωτογραφία, φαινόταν τώρα πιο υπερφίαλο κι ανόητο παρά ποτέ. Τα μάζεψα και γύρισα στην Ελλάδα, φοβερά απογοητευμένος. Ενιωθα ότι αυτό που είχα κάνει δεν άξιζε πολλά, καθώς δεν έμπαινε στα δύο μεγάλα καλούπια της φωτογραφίας. Δεν ήταν ούτε “καταγραφή”, ούτε “τέχνη”. Γι’ αυτό πήρα τα αρνητικά και τα έθαψα.
Και μαζί τους κι εκείνο το κομμάτι της ζωής μου. Εκανα οικογένεια και μια δουλειά για να συντηρήσω την οικογένειά μου και ήμουν ευτυχισμένος με τη νέα μου ζωή, οι παλιές μέρες δεν μου έλειπαν καθόλου, δεν μιλούσα σε κανέναν για αυτές, ούτε έδειξα ποτέ σε κανέναν τις φωτογραφίες μου. Με τον καιρό τις ξέχασα κι εγώ ο ίδιος. Ετσι πέρασαν είκοσι πέντε χρόνια ❞.
Βουδαπέστη, Ουγγαρία, 1988 |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Η ιστορία του λευκώματος άρχισε να ξαναγράφεται τον Μάρτιο του 2014 που ο φωτογράφος ανακάλυψε τα κουτιά με τα «πειστήρια» του νεανικού ταξιδιού στην αποθήκη.
❝ Από περιέργεια σκάναρα μερικά αρνητικά και τα ανάρτησα στο διαδίκτυο. Προς μεγάλη μου κατάπληξη συγκίνησαν τους εκεί φίλους μου. Εμεινα κατάπληκτος γιατί πίστευα ότι η δουλειά μου δεν ενδιέφερε κανέναν, ότι όλο αυτό που είχα κάνει τότε ήταν μια νεανική τρέλα. Με τον καιρό αισθάνθηκα ότι τα πρόσωπα που είχα δει τότε στους ευρωπαϊκούς δρόμους δεν έπρεπε να χαθούν μαζί με εμένα, αλλά να ζήσουν μέσα σ’ ένα βιβλίο. Η ενθάρρυνση από τους φίλους υπήρξε καθοριστική. Ετσι γεννήθηκε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας. Κι αν δεν υπήρχε το Facebook ειλικρινά δεν θα το κρατούσατε ποτέ ❞.
Ηταν δε, τόσο θερμή η ανταπόκριση φίλων που τρεις φωτογραφίες του έγιναν ήδη εξώφυλλο σε ισάριθμα εξαιρετικά βιβλία των εκδόσεων Πόλις: «Μόνο το αρνί», της Βασιλικής Πέτσα, το «Ομαδικό πορτρέτο με μια κυρία» του Χάινριχ Μπελ και το «Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά», του Πατρίς Μοντιανό.
*********************
Ο ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ ΤΟΥ Κ. ΠΙΤΤΑ
Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης / Images of another Europe
www.cpittas.com/europe
******************** *
- 
Βουκουρέστι, Ρουμανία, 1989 |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Οι εικόνες του Κωνσταντίνου Πίττα «εκθέτουν» την αδυναμία του στην Πράγα και το Παρίσι.
❝ Είναι θα έλεγα οι δύο πόλοι μου. Η μεν Γαλλία, και ειδικά το Παρίσι, λόγω σπουδών και η κεντρική Ευρώπη είναι αυτό που γνώρισα μετά ακούγοντας κλασική μουσική και λατρεύοντας τον Κάφκα ❞.
Από την άλλη, τις πιο σκληρές εικόνες τις συνάντησε στη Ρουμανία.
❝ Καμία χώρα δεν συγκρινόταν με όσα είδα εκεί. Φτώχεια και απίθανες αντιθέσεις. Δεν μπορούσες να αγνοήσεις αυτό, το έβλεπες: τρομακτική εξαθλίωση, πείνα, κρύο της Ρουμανίας. Ανθρωποι που πεινούσαν, που δεν είχαν καθόλου ζεστό νερό εξ ου και στο μετρό δεν μπορούσες να σταθείς από τη μυρωδιά των σωμάτων. Κανείς δεν μπορούσε να πλυθεί. Στέκονταν στις ουρές για ένα κιλό κόκαλα και είχαν τα παιδιά ξυπόλητα στο χιόνι. Παράλληλα οι άνθρωποι του καθεστώτος -σε μια ξεχωριστή ζωή- άνοιγαν τις πιο ακριβές σαμπάνιες που έχω δει στα 5άστερα ξενοδοχεία. Από την άλλη στο Βερολίνο, στην Τσεχοσλοβακία και στην Ανατολική Γερμανία έβλεπες πιο έντονο τον φόβο και την παραίτηση του κόσμου. Η ζωή ήταν σαφώς καλύτερη στην Ουγγαρία και την Πολωνία ❞.
Στον πρόλογο του βιβλίου ο φωτογράφος κάνει λόγο για τον «εγκλεισμό» της Ανατολικής Ευρώπης. Πού όμως τον πρωτοαισθάνθηκε;
❝ Γενικά στους Ανατολικούς έβλεπες την παραίτηση παντού. Ηταν σαν να μην περιμένουν τίποτα. Επίσης, όποιος είχε περάσει από το Βερολίνο εκείνο το διάστημα εισέπραττε το σοκ του Τείχους, των ελέγχων για να περάσει από τη μια πλευρά στην άλλη, διαπίστωνε τον φόβο και την ερημιά των ανθρώπων». Από όλο αυτό το πολυετές ταξίδι δεν έλειψαν οι περιπέτειες. «Εννοείται δεν γλίτωσα τις κατασχέσεις των φιλμ στα σύνορα. Αυτός είναι ο λόγος που από τη Σερβία έχω μόνο μια εικόνα στο βιβλίο. Ολη η δουλειά εκεί, κλεισμένη σε 100 φιλμ, κρατήθηκε. Δεν τα είδα ποτέ. Ηταν μία από τις δύο φορές που με πιάσανε. Την μία μάλιστα με κράτησαν και μια ολόκληρη μέρα στο κρατητήριο ώσπου να τα εμφανίσουν και να δουν τι είχα τραβήξει❞.
Και οι άνθρωποι που συναντούσε σε όλες αυτές τις χώρες είχαν καλύτερη διάθεση βλέποντας την κάμερά του;
❝ Το μυστικό μου όπλο ήταν ότι είχα μια τόση δα μηχανή τσέπης την οποία κανείς δεν μπορούσε να δει. Γι’ αυτό και δεν είναι τέλειες τεχνικά οι φωτογραφίες όπως αν είχα -για παράδειγμα- μια Leica. Με τη μικρή μηχανή ήμουν αόρατος, πράγμα πολύ σημαντικό για καθεστώτα όπου πάντα κάποιος σε έβλεπε. Επίσης δεν σκόπευα. Ποτέ το χέρι δεν σηκώθηκε για να τραβήξει. Την κρατούσα κολλημένη στο στήθος και φωτογράφιζα κάνοντας τον αδιάφορο. Με τον καιρό εκπαιδεύτηκα και ήξερα τι τραβάω χωρίς να κοιτάω τον φακό. Εκανα practice επί ένα χρόνο στην Αθήνα, πριν φύγω ❞.
Σήμερα που διαπιστώνει το ιστορικό βάρος των φωτογραφιών του, αν γύριζε τον χρόνο πίσω, θα τραβούσε τα ίδια πράγματα;
❝ Οχι, αποκλείεται να έβγαζα τις ίδιες φωτογραφίες. Αλλωστε ό,τι έκανα συνδέεται με την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Το σήμερα είναι ένας άλλος κόσμος. Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που μετά το 1989 στην Τσεχία δεν ξαναπήγα, δεν ήθελα να δω την Πράγα χωρίς εκείνη την ατμόσφαιρα ❞.
Εικόνα Εβραϊκού Νεκροταφείου |
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΙΤΤΑΣ
Μία από τις σημαντικότερες φωτογραφίες στο βιβλίο. Είναι τραβηγμένη στην Πράγα.
❝Αυτό είναι το παλιό νεκροταφείο (όχι το νέο στο οποίο είναι θαμμένος ο Κάφκα), παρέμενε απείραχτο για 50 χρόνια, κανείς δεν φρόντιζε τίποτα, ίσα που κόβανε τα χόρτα. Εγώ πήγαινα εκεί και περνούσα τη μέρα μου σε αυτό το κοιμητήριο καθώς ένιωθα ότι εκεί ανέπνεα την Κεντρική Ευρώπη. Εκτοτε δεν πήγα ποτέ. Μου έχουν μεταφέρει ότι σήμερα είναι ‘‘λούνα παρκ’’, ότι περνούν ουρές κόσμου να το δουν ως τουριστική ατραξιόν❞.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου