Η γοητεία της οικείας καθημερινότητας και η επίγνωση των ορίων σε μινιμαλιστική φόρμα

Μαξ και Κλάρα 

Διήγημα του Μιχάλη Μακρόπουλου

«Καλημέρα, Μαξ», είπε η Κλάρα μπαίνοντας στο καθιστικό.

Κι όταν δεν τραγουδούσε, η φωνή της ήταν μελωδική· στο στριφογύρισμα που ’καναν οι φθόγγοι γύρω από τη γλώσσα της και στον τρόπο που ’βγαιναν μ’ ένα γλυκό ξεφύσημα μέσ’ από τα χείλη, ο Μαξ άκουγε τον απόηχο του τραγουδιού της. Η κοιλιά της είχε αρχίσει να στρογγυλεύει, μα υπολείπονταν άλλοι τέσσερις μήνες για να γεννήσει.

Κι ας έμενε τουλάχιστον ένας μήνας ακόμα για την επίσημη πρεμιέρα της στο Λίβερπουλ, η άνοιξη είχε αναγγείλει αιφνιδιαστικά κείνη τη μέρα τον ερχομό της, κι από τα ψηλά παράθυρα φως έλουζε το πιάνο και το σαλονάκι στο καθιστικό. Ο Μαξ καθόταν στη μια πολυθρόνα, καλά ντυμένος έστω κι αν από την ώρα που ξύπνησε δεν είχε βγει από το σπίτι κι ούτε επρόκειτο να βγει γι’ άλλες δύο ώρες. Ήταν εννιά, κι είχε στις δώδεκα πρόβα με την ορχήστρα. Δεν του άρεσε όμως να φοράει πρόχειρα ρούχα «του σπιτιού»· η επισημότητα και η άνεση, που γι’ άλλους ήταν αντίθετες έννοιες, γι’ αυτόν συνέπιπταν. Άμα φόραγε πια το κουστούμι του και τα καλά του παπούτσια, τότε μόνο αισθανόταν άνετα πλέον.

Στα χέρια του είχε ένα βιβλίο. Ένα λεξικό ήταν ακουμπισμένο στο τραπεζάκι δίπλα, για να το συμβουλεύεται πού και πού, αν κάποια αγγλική λέξη του διέφευγε.

«Τι διαβάζεις;» τον ρώτησε.

Της έδειξε. Barchester Towers, by Anthony Trollope (Barchester Towers - Wikipedia), έγραφε στο εξώφυλλο. Στο χέρι της η Κλάρα κρατούσε ένα φάκελο. Του τον έδωσε.

«Από την αδελφή σου τη Ματίλντε. Ήταν στο γραμματοκιβώτιο. Σου λείπει η πατρίδα, Μαξ;»

«Όχι», της απάντησε· μα έπειτα, κοιτώντας συλλογισμένος μια το βιβλίο και μια το φάκελο, είπε κάτι που τη σάστισε: «Κρυφά νήματα, Κλάρα, συνδέουν τα πράγματα και στεριώνουν σαν σκαλωσιά το χρόνο και τη ζωή».

«Τι εννοείς;» τον ρώτησε.

«Έχεις δει κείνα τα ψηλά κόκκινα γραμματοκιβώτια σαν καμινάδες, που ’χουν εδώ για την περισυλλογή της αλληλογραφίας; Ε λοιπόν, ήταν ιδέα του συγγραφέα μου, του Τρόλοπ» – αλλά πάλι άλλαξε θέμα, λες και χόρευαν εκείνο το πρωινό οι σκέψεις του όπως οι σκόνες στο φως: «Λένε ότι το καλλιτεχνικό πάθος και η μονοτονία της ταχτικής ζωής είναι μεταξύ τους αντίθετα. Ο Τρόλοπ ήταν ταχυδρομικός υπάλληλος κι έγραφε στον ελεύθερο χρόνο του, αλλά κάθε μέρα ανεξαιρέτως, κι έναν συγκεκριμένο αριθμό λέξεων μάλιστα – δεν θυμάμαι πόσες. Το πάθος του είχε μηχανισμό σαν αυτόν του ρολογιού μας», είπε κοιτώντας φευγαλέα το εκκρεμές στο καθιστικό.

Η Κλάρα είχε πάει στο πιάνο τώρα. Το σκέπασμα ήταν ανοιχτό και στο αναλόγιο ήταν βαλμένη μια παρτιτούρα. Στη σελίδα του τίτλου, με συμμετρικά όμορφα γράμματα ήταν γραμμένο σε δύο γλώσσες: Piano Quintet in G Minor, Klavierquintett g-Moll, Max Bruch. Ξεφύλλισε τις σελίδες της παρτιτούρας, που ήταν ημιτελής ακόμα.

«Μπορεί, όταν τελειώσει, να ’ναι το αριστούργημά σου», του ’πε.

Αυτός βαστούσε ανοιχτό το βιβλίο, με το φάκελο βαλμένο στη σελίδα όπου είχε σταματήσει την ανάγνωση· αλλά τώρα το έκλεισε, αφήνοντας μέσα σαν σελιδοδείχτη το αδιάβαστο γράμμα της αδελφής του.

«Κλάρα», της είπε, «δεν είμαι Μπραμς. Δεν θέλω να ’ναι αριστούργημα. Αν πιστεύεις ότι είναι, θα με κάνεις δυστυχισμένο».

«Μα γιατί; Τι περίεργος που ’σαι σήμερα. Λες παράξενα πράγματα».

«Δεν θέλω να είναι αριστούργημα γιατί θέλω να ’ναι όμορφο χωρίς να με πνίγει – να γιατί. Και γιατί δεν θέλω να ’μαι μεγαλοφυΐα, αλλά απλώς ένας συνθέτης που αγαπάει τη μουσική. Ας είναι πού και πού μέτρια, δεν πειράζει – αρκεί να ’ναι όμορφη».

Το φως τύλιγε τα καλοχτενισμένα του μαλλιά, και η Κλάρα πήγε ως την πολυθρόνα όπου ήταν καθισμένος ακόμα και, όρθια, πήρε απαλά το κεφάλι του στην αγκαλιά της, έτσι που το δεξί του αφτί, ακουμπώντας στην κοιλιά της, αφουγκράστηκε τη μουσική της αγέννητης ζωής.

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ (frear.gr). Ζωγραφική: Edward Hopper, Δωμάτιο στη Νέα Υόρκη, 1932.] 

***************************************

*Άντονι Τρόλοπ - Βικιπαίδεια (1815-1882)