Ο Έλληνας ιατροσυνθέτης της Στουτγάρδης που μελοποίησε Καβάφη

 

 

ΣΤΟΥΤΓΑΡΔΗ

Δρ. Αθανάσιος Σίμογλου: ο Έλληνας μουσικός του Καβάφη

Γράφει: Βάσω Μιχοπούλου

Πηγή:imerisia.gr/2015

Με τη μοναδική μουσική του "έντυσε" τα ποιήματα του Κων/νου Καβάφη και μάγεψε μέχρι και τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Είναι ο συνθέτης που πρόσφερε μια «δεύτερη ευκαιρία αιωνιότητας» μέσω της πρώτης και μοναδικής στο κόσμο, μελοποίησης, στον μεγάλο ποιητή, όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε για τον ίδιο.
Ο Δρ. Αθανάσιος Σίμογλου, ο δημιουργός που έκανε μεγάλη αίσθηση με την ευαισθησία με την οποία πλαισίωσε μουσικά το λόγο του μεγάλου αισθαντικού ποιητή,  μετά από τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου και δεύτερου CD με τίτλους «Cavafy-Shades of Love» και «Return»  αντίστοιχα, που κυκλοφόρησαν κι έκαναν το γύρο του κόσμου πριν λίγα  χρόνια, καταθέτει τώρα το τρίτο CD με τίτλο «Theissis» ("Δέησις") και ολοκληρώνει έτσι την τριλογία του Καβάφη.
"Κολλημένοι" στη κίνηση σε κάποιον από τους πολυσύχναστους δρόμους της Στουτγάρδης, όπου ζει και ασκεί το επάγγελμα του ο έλληνας γιατρός και μουσικός, ακούμε το τραγούδι με τίτλο "Δυνάμωσις" από το καινούργιο του CD: " Όποιος το πνεύμα του ποθεί να δυναμώσει, να βγει απ’ το σέβας κι από την υποταγή. Aπό τους νόμους μερικούς θα τους φυλάξει, αλλά το περισσότερο θα παραβαίνει και νόμους κ’ έθιμα κι απ’ την παραδεγμένη και την ανεπαρκούσα ευθύτητα θα βγει. Aπό τες ηδονές πολλά θα διδαχθεί. Την καταστρεπτική δεν θα φοβάται πράξι· το σπίτι το μισό πρέπει να γκρεμισθεί. Έτσι θ’ αναπτυχθεί ενάρετα στην γνώσι.", λένε χαρακτηριστικά οι στίχοι του ποιητή. "Είναι σε μπλουζ κλίμακα", συμπληρώνει ο συνθέτης και συνεχίζει: "έβαλα και κάτι καινούργιο γιατί πρέπει να αναμορφώνουμε την Παιδεία μας και δη τη μουσική μας Παιδεία", καταλήγει.

Τον ρωτάω τι ερμηνεία δίνει εκείνος στη "Δυνάμωση" και μου απαντά πως όποιος θέλει να "παίξει" με μεγάλες αξίες πρέπει να βγει από τα τετριμμένα. "Πρέπει να ψάξουμε ξανά για τις ανθρώπινες αξίες. Να αμυνθούμε υπέρ αυτών μέσα στη καθημερινότητα, να επιβιώσουμε με αξιοπρέπεια. Ο πολιτισμός για τη ρωμιοσύνη είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που πιστεύουμε, είναι η αιχμή του δόρατος απέναντι σε κάθε «εχθρό». Ο Καβάφης ασχολείται με τον άνθρωπο επί της γης και όχι με το επέκεινα. Αυτό που μας διδάσκει στον αγώνα για την επιβίωση είναι η διατήρηση της αξιοπρέπειας. Δεν έχει σημασία κατά πόσο είναι εφικτό. Είναι μια κατευθυντήρια γραμμή", μου λέει.
Με τον άνθρωπο δεν ασχολείται μόνο ο Καβάφης, αλλά  και ο ίδιος ο συνθέτης ασκώντας εδώ και χρόνια την Ιατρική επιστήμη, την οποία δεν διαχωρίζει από τη μουσική του. «Και η μουσική και η Ιατρική είναι ανθρωποκεντρικές ενασχολήσεις. Η ενασχόληση με την Ιατρική, μου έδωσε τη δυνατότητα να μην κάνω συμβιβασμούς στη μουσική. Η μουσική είναι η υπέρτατη των Τεχνών, με δυο-τρείς νότες κάνεις τη ψυχή να πάλλεται. Πάντα έγραφα μοτίβα και τα σημείωνα για να τα δουλέψω αργότερα. Έτσι προέκυψε και ο Καβάφης, τον οποίο ξεκίνησα να μελοποιώ από το 1984. Σε μια εκδήλωση στη Στουτγάρδη για τα 50 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου ποιητή μού ζητήθηκε από τη τοπική κοινωνία να συμμετάσχω. Μελοποίησα πέντε έργα και γεννήθηκε η «Ιθάκη», το κονσέρτο πια, που έλαβε χώρα στην εκδήλωση. Το 2009 «ξεσκεπάστηκε» ολόκληρο το έργο μου από 36 μελοποιημένα ποιήματα, τα οποία πήραν σάρκα και οστά με τις δισκογραφικές δουλειές».

Το Καβαφικό οικοδόμημα
Ένας περίτεχνος αρχαϊκός ναός είναι, σύμφωνα με τον Αθανάσιο Σίμογλου, το Καβαφικό οικοδόμημα. Η μια μπροστινή στήλη εκπροσωπεί τον Επικούρειο Καβάφη και η δεύτερη τον Πλατωνικό κόσμο των ιδεών. Από τις δύο που βρίσκονται πίσω, η μια είναι η Αλεξάνδρεια του Καβάφη και η άλλη η αρχαία ελληνική αίσθηση του μέτρου της λιτότητας και της διαύγειας. Στο μέσο του ναού υπάρχει ένας βωμός από όπου διαχέεται η Καβαφική ατμόσφαιρα που είναι συγκερασμός του αγγλοσαξονικού φλέγματος με την αρχαία ελληνική διαύγεια και φωτεινότητα. Κατά συνέπεια είναι γλυκόπικρη και αμφίθυμη, όπως ακριβώς είναι και η ζωή. "Δε χρειάζεται να δίνουμε συνταγές στο κόσμο, χρειάζεται να τον προβληματίζουμε. Αυτό κάνει και ο Καβάφης", υποστηρίζει ο έλληνας διακεκριμένος  δημιουργός και συνεχίζει: "Ο σημερινός άνθρωπος έχει μπερδέψει την ποιότητα με την ποσότητα. Σε μια εποχή που οι αριθμοί έχουν υπερκεράσει το αληθινό περιεχόμενο και την ουσία της ζωής, καλείται η Τέχνη να έρθει πάλι για να εξισορροπήσει τα πράγματα".
Ο Αθανάσιος Σίμογλου κάθε φορά που μιλάει για τον Καβάφη δεν παραλείπει να αναφερθεί στην πολυεπίπεδη αισθητική του, δικαιολογώντας την ανάγκη των φίλων του έργου του μεγάλου ποιητή να επανέρχονται περισσότερες από μια φορές σε αυτό και να μην αρκούνται σε μια ή δύο αναγνώσεις του. "Πάντα ένα οξύ ψυχολογικό γεγονός είναι η αφορμή για να γράψει ο Καβάφης. Όταν ολοκληρώνει το έργο του κανείς δεν βλέπει την αιτία που τον οδήγησε σε αυτό. Την "ντύνει"  "βουτώντας" στην Ιστορία και ψάχνοντας αναφορές για να τις βγάλει στην επιφάνεια, ενώ την ίδια ώρα η αιτία βρίσκεται στον πυθμένα. Στο μεσοδιάστημα ο ποιητής κάνει το δικό του σχόλιο και χρησιμοποιεί την Ιστορία ως καλλιτεχνικό μέσο έκφρασης", εξηγεί ο έλληνας μουσικός.
Επιστροφή στην Ελλάδα με τη "Theissis"
Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι το γεγονός ότι ο διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας συνθέτης, πριν λίγα χρόνια, διάλεξε την Ελλάδα, για να δημοσιοποιήσει για πρώτη φορά το έργο του και τώρα επανέρχεται στη χώρα μας, στις 20 Δεκεμβρίου στην αίθουσα "Παρνασσός" στην Αθήνα, για να  παρουσιάσει για πρώτη φορά στο κοινό και το τρίτο μέρος της τριλογίας του Καβάφη. Το τρίτο CD, η "Theissis", περιέχει και αυτό δώδεκα τραγούδια-μελοποιημένα ποιήματα-μερικά ανέκδοτα, του μεγάλου ποιητή (και μάλιστα  ένα αποκηρυγμένο από τον ίδιο). Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι ελληνίδες σοπράνο Βάσω Καραγιάννη και Μαρία Κοστράκη-Criniti, η μέτζο σοπράνο Έλσα Γιαννουλίδου που ζει στη Βιέννη και ο Κύπριος βαρύτονος Κύρος Πατσαλίδης. Στο CD συμμετέχει η ορχήστρα δωματίου "Ορφέας" της Βιέννης υπό τον μαέστρο Κώστα Δημινάκη.
Οι εγγραφές  του έργου έλαβαν χώρα στην ιστορική αίθουσα "Sophienzaal" της Βιέννης, όπου εκεί κατά το παρελθόν έγιναν οι σπουδαιότερες εγγραφές κλασικών έργων (όπως των Μπερνστάιν και Φον Κάραγιαν). " Ο χώρος καταστράφηκε από πυρκαγιά το 2001 και ανακαινίστηκε πρόσφατα. Εμείς κάναμε ποδαρικό με τον Καβάφη", συμπληρώνει ο δημιουργός χαμογελώντας. Ο ίδιος μου λέει πως το 2010 σταμάτησε να μελοποιεί  τα ποιήματα του μεγάλου έλληνα ποιητή και πως το CD που θα κυκλοφορήσει λίγο πριν τα Χριστούγεννα περιέχει τραγούδια που ήταν από καιρό "ώριμα" και που μελοποιήθηκαν στο χρονικό διάστημα 2008-2010.
Ο Αθανάσιος Σίμογλου, ο έλληνας μοναδικός μουσικός του Καβάφη, προβληματίζεται ιδιαίτερα με την τάση που επικρατεί, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, να  προβάλλονται γενικά οι ερμηνευτές και όχι οι δημιουργοί των έργων, ενώ οι ρόλοι είναι εντελώς διακριτοί.
Υποστηρίζει δε, πως πολλές φορές και οι ίδιοι οι ερμηνευτές συντηρούν και καλλιεργούν αυτήν την εντύπωση προς όφελός τους, αφήνοντας τον δημιουργό εσκεμμένα στην αφάνεια, με στόχο να καρπωθούν εξ' ολοκλήρου την επιτυχία. Για αυτό συνιστά στο κοινό να είναι αρκετά υποψιασμένο και να μη δέχεται άκριτα ό,τι του σερβίρουν. Να ψάχνει λίγο τα πράγματα και να μην αφήνει να το παραπλανούν ή να "τρώει" ό, τι του "σερβίρουν". Στα άμεσα σχέδια του ίδιου είναι να συνεχίζει να ταξιδεύει τον Καβάφη σε όλο τον κόσμο. Ήδη ολόκληρο το έργο του (και τα τρία CD),έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, στα Ιταλικά και στα Γερμανικά. Ο σκοπός του εξακολουθεί να είναι ο ίδιος δηλ. με "όχημα" τη μουσική του να φέρει τον κόσμο σε επαφή με το έργο του μεγάλου ποιητή.
"Κάποιος μου είπε ότι ακούγοντας τη δουλειά μου, χρειάστηκε να αγοράσει ένα βιβλίο του ποιητή και να τον ξαναδιαβάσει, ενώ κάποιος άλλος από ένα ορεινό χωριό της Λέσβου, μου είπε πως βρήκε το CD, το άκουσε και συγκινήθηκε. Kαι οι δυο με συγκλόνισαν. Αυτός είναι ο στόχος μου, να βάλω τον Καβάφη στα χείλη κάθε ανθρώπου και να παρουσιάσω τη μουσική μου με καινούργια φρεσκάδα φέροντάς την πιο κοντά στο κόσμο."