H Μαίρη Πόππινς με την κάμερα

Βίβιαν Μάιερ: Η μοναχική νταντά που αποδείχθηκε ιδιοφυής φωτογράφος

Η Βίβιαν Μάιερ 

*Βίβιαν Mέγιερ - Βικιπαίδεια

**Αναζητώντας τη Βίβιαν Μάιερ - Deutsche Welle

***ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Βίβιαν Μάιερ: Μια φωτογραφική αποκάλυψη»

---

Η ιστορία της είναι ξεχωριστή. Η Βίβιαν Μάιερ δεν θεωρείτο τίποτα ιδιαίτερο: μία ακόμα νταντά που φρόντιζε τα παιδιά αμερικανικών οικογενειών. Μια μοναχική προσωπικότητα, κλεισμένη στον εαυτό της. Πίσω από τη στολή της γκουβερνάντας, κρυβόταν μία ιδιοφυής φωτογράφος. Ένα ντοκιμαντέρ «φωτίζει» την ιστορία της.

Πριν από περίπου οκτώ χρόνια, σε μια δημοπρασία, ο νεαρός Τζον Μαλούφ αγόρασε με μόλις 300 δολάρια μια κούτα με φωτογραφίες που φαινόταν να μην έχουν καμία ιδιαίτερη αξία.

Μέσα σε αυτήν την κούτα ανακάλυψε 100.000 αρνητικά, 700 ρολά έγχρωμου φιλμ και 2.000 ρολά ασπρόμαυρου φιλμ από τα χρόνια που η Μάιερ εργαζόταν ως νταντά για πλούσιες οικογένειες της Νέας Υόρκης και του Σικάγο.

Βλέποντας τις φωτογραφίες, ο Μαλούφ έμεινε έκθαμβος: επρόκειτο για αριστουργηματικές φωτογραφίες δρόμου τις περισσότερες από τις οποίες δεν είχε δει ποτέ κανείς.

Παιδιά που παίζουν, άνθρωποι αφηρημένοι και άλλοι που μοιάζουν να περιμένουν: κάτι, κάποιον. Εργαζόμενοι που επιστρέφουν από τη δουλειά κουρασμένοι, καλοντυμένοι Νεοϋορκέζοι έτοιμοι να μπουν σε κάποιο θέατρο ή σινεμά, να αφήσουν για λίγο τις έγνοιες. Άνθρωποι που την κοιτάζουν φιλικά, άλλοι με εχθρικό βλέμμα, παιδιά που κολλάνε το πρόσωπό τους στο τζάμι.

Αυτή η «Μαίρη Πόππινς» δεν κρατούσε στο χέρι της ομπρέλα, αλλά τη φωτογραφική της μηχανή.

Χωρίς να ξέρει τι να κάνει με τις φωτογραφίες, ο Μαλούφ ψηφιοποίησε κάποιες από αυτές και τις ανέβασε στο μπλογκ του, όπου τράβηξαν τα βλέμματα κοινού και κριτικών τέχνης.

Σιγά-σιγά ανακάλυψε και άλλες κούτες με έργα της Μάιερ, σε αποθήκες της Νέας Υόρκης, λίγο πριν πεταχτούν στα σκουπίδια.

Αυτές περιλάμβαναν και άλλες φωτογραφίες (ανάμεσά τους και αυτοπορτραίτα), φιλμάκια Super 8 και ηχητικά ντοκουμέντα. Τελικά, ο Μαλούφ κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερες από 100.000 φωτογραφίες, τραβηγμένες ανάμεσα στις δεκαετίες 1950 και 1990.

Ένας θησαυρός τέχνης, άγνωστος στο κοινό, προορισμένος να μείνει στην αφάνεια.

Μέσα από αποδείξεις και επιστολές, προσπάθησε να βρει τη γυναίκα πίσω από τις φωτογραφίες. Μάταια, ωστόσο. Την «ανακάλυψε», τελικά, μέσα από τη νεκρολογία της το 2009.

Η Μάιερ πέθανε πριν προλάβει να δει το έργο της να αποθεώνεται από τους κριτικούς τέχνης και δεκάδες εκθέσεις να φιλοξενούνται στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου. Καλύτερα έτσι, δηλώνουν στο ντοκιμαντέρ «Βρίσκοντας τη Βίβιαν Μάιερ» όσοι την γνώρισαν.

Οι φωτογραφίες της Μάιερ είναι άμεσες, παράξενες και στοιχειωτικές. Διαθέτουν την αμεσότητα των εικόνων του Γουίτζι και την παράδοξη ευθύτητα των φωτογραφιών της Ντάιαν Άρμπους.

Η Μάιερ ασχολείται με τους ανθρώπους που βρίσκονται στο «περιθώριο» της κοινωνίας, καθώς και με το ανοίκειο και το παράξενο.

Πώς κατάφερε, όμως, αυτό το σπουδαίο έργο να μείνει επί δεκαετίες κρυφό;

Αυτό οφείλεται στην ίδια την προσωπικότητα της Μάιερ. Η νταντά κυκλοφορούσε συνεχώς με μία κάμερα περασμένη στο λαιμό της (μία Rolleiflex παρόμοια με εκείνη της μητέρας της), αλλά έκανε μηδαμινές προσπάθειες να παρουσιάσει το έργο της (ή έστω να το εκτυπώσει).

Οι εργοδότες της έμοιαζαν να γνωρίζουν ελάχιστα γι' αυτή. Κάποιοι υπέθεταν ότι είχε γεννηθεί στη Γαλλία, εξαιτίας της γαλλικής της προφοράς. Τελικά, αποδείχθηκε ότι γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1926, αλλά μεγάλωσε στη Γαλλία. Στις ΗΠΑ επέστρεψε το 1951 και ξεκίνησε να φωτογραφίζει, σχεδόν μέχρι τον θάνατό της.

Η Μάιερ αγαπούσε τα παιδιά και τις περιπέτειές τους, αλλά μπορούσε να γίνει σκληρή -ακόμα και βίαιη- μαζί τους.

Στο δωμάτιό της συγκέντρωνε εκατοντάδες εφημερίδες με ειδήσεις που αποκάλυπταν το «σκοτεινό» πρόσωπο της κοινωνίας. Η ίδια ήταν ένας μοναχικός άνθρωπος: με ελάχιστους φίλους, χωρίς σύντροφο, χωρίς οικογένεια.

Κανείς δεν ζητούσε να δει το έργο της, κανείς δεν την εμπόδιζε να φωτογραφίσει. Και η μοναχική αυτή «Μαίρη Πόππινς» συνέχισε ανενόχλητη να καταγράφει την πραγματικότητα των αμερικανικών μεγαλουπόλεων, αποτυπώνοντας τον τρόπο που έβλεπε τον κόσμο πάνω σε τόνους φιλμ.

* Η ιστορία της Βίβιαν Μάιερ αποκαλύφθηκε στο ντοκιμαντέρ «Βρίσκοντας τη Βίβιαν Μάιερ» που προβλήθηκε, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος στο πλαίσιο του αφιερώματος «ART & DOCS: Επίμονα ταλέντα». Τις φωτογραφίες της μπορεί κανείς να τις δει σε μία ιστοσελίδα αφιερωμένη στο έργο της.

Αγγελική Στελλάκη

Πηγή: in.gr/ Newsroom ΔΟΛ