Η... διπλωματία των υπερπατριωτών
Ποιος είναι πατριώτης και ποιος εθνικός μειοδότης στην Τουρκία; Και ποιος είναι πατριώτης στην Ελλάδα;
 |
Βεβαίως οι παρενέργειες σε έναν διαγωνισμό υπερπατριωτισμού είναι ανεξέλεγκτες: προχθές είχαμε για πρώτη φορά απειλή από Τούρκο βουλευτή ότι θα μπει σε μια βάρκα, θα αποβιβαστεί σε κάποιο από τα 18 νησιά, θα τοποθετήσει την τουρκική σημαία και θα μας στείλει πίσω με κούριερ την ελληνική.
Τα παραπάνω δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από ελληνικής πλευράς ως φαιδρότητες και να ερμηνευθούν ως ρητορική εσωτερικής κατανάλωσης. Αλλωστε η Τουρκία έχει βεβαρημένο παρελθόν προσχεδιασμένων προκλήσεων, με σταθερό στόχο να παρασύρει τη χώρα μας σε διαπραγμάτευση υπό δυσμενείς συνθήκες και μάλιστα να μας επιρρίψει την ευθύνη της κλιμάκωσης.
Ας θυμηθούμε τις υποθέσεις «Εργκενεκόν» και «Βαριοπούλα», τις συνωμοσίες του βαθέος κράτους και παρακράτους, που ήλθαν στο φως το 2010-2011 και περιελάμβαναν θερμά επεισόδια στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα, με κοινό παρονομαστή να συρθεί η Αθήνα σε κλιμάκωση και να χρεωθεί την ευθύνη τους. Υπήρχε μάλιστα και πρόβλεψη για το τι θα γίνει αν η ελληνική πλευρά κρατούσε την ψυχραιμία της: Αν δεν μας καταρρίψουν το αεροσκάφος, γραφόταν επί λέξει, τότε το καταρρίπτουμε μόνοι μας και το χρεώνουμε στους Ελληνες!
Ετσι δίπλα στην αποφασιστικότητα και την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θα κλιμακώνονται χρειάζεται ψυχραιμία, σύνεση και κεντρικός σχεδιασμός. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επαναληφθούν αυτά που ζήσαμε στην κρίση των Ιμίων πριν από είκοσι χρόνια, με την έξοδο του στόλου από τον ναύσταθμο Σαλαμίνας σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση ή την τοποθέτηση της ελληνικής σημαίας στα Ιμια με πρωτοβουλία δημάρχου γειτονικού νησιού.
 |
Θερμό επεισόδιο
Η κατάσταση είναι οριακή, αλλά και λεπτή: ένα θερμό επεισόδιο μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας για το Προσφυγικό αλλά και να βραχυκυκλώσει τη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, που διανύει την πιο κρίσιμη και αποφασιστική της φάση.
Οι ελληνικές «απαντήσεις» -όπως αυτές που εκπέμπει ο υπουργός Αμυνας- δημιουργούν ένα πλαίσιο ανάλογο της κρίσης του 1996, αφήνοντας στην Αγκυρα το περιθώριο να επιρρίψει στην Αθήνα την ευθύνη για σχεδιασμούς που κατά τα άλλα είναι 100% τουρκικοί...
Η οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση
Διεθνής απομόνωση, αποδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων και άδοξο τέλος του οικονομικού θαύματος: Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια η οικονομία της Τουρκίας το τρίτο τρίμηνο του 2016 κατεγράφη να είναι σε ύφεση, ενώ η τουρκική λίρα έχει χάσει το 20% της αξίας της.
Σε κατάσταση πανικού ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ ανακοίνωσε προχθές Πέμπτη δραστική περικοπή των μη αναγκαίων δημοσίων δαπανών και ταυτόχρονα ευκολότερο και μεγαλύτερο δανεισμό για τον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με το Reuters, δεν πρόκειται για πρόσκαιρη αρνητική συγκυρία, αλλά για μια απότομη στροφή της Τουρκίας, που είχε καταγραφεί σαν μία από τις πολλά υποσχόμενες αναδυόμενες αγορές, λόγω του δημογραφικού της δυναμισμού και της συνεχούς γρήγορης ανάπτυξης που κατέγραφε σταθερά από το 2009.
Η εμπλοκή της Τουρκίας σε τρία πολεμικά μέτωπα, με τους Κούρδους, στη νοτιοανατολική περιοχή εντός συνόρων, και εκτός συνόρων στο Βόρειο Ιράκ και στη Βορειοανατολική Συρία, μαζί με την ανεξέλεγκτη απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας ναρκοθετούν εξ ορισμού κάθε κυβερνητική παρέμβαση και μέτρο για σταθεροποίηση της οικονομίας.
ΜΑΖΙΚΕΣ ΟΙ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ
Υπό διάλυση ο στρατός μετά το πραξικόπημα
Οι Ενοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας, μετά τις μαζικές εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν το αποτυχόν πραξικόπημα του Ιουλίου, τελούν σε κατάσταση αποδιοργάνωσης, αν όχι διάλυσης. Αυτό ήταν και το μήνυμα των δηλώσεων στις οποίες προέβη την Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου ο ανώτατος διοικητής Συμμαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη (Saceur), Αμερικανός στρατηγός Κ. Σκαπαρότι, ο οποίος επεσήμανε ότι οι μισοί Τούρκοι αξιωματικοί, εκατόν πενήντα στον αριθμό, που υπηρετούσαν σε συμμαχικές δομές, έχουν συλληφθεί ή αποταχθεί. Ανησυχώ σοβαρά για το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας, είπε.
Τα παραπάνω όχι μόνο δεν πρέπει να μας καθησυχάζουν, αλλά να αυξάνουν την ανησυχία μας: Ενοπλες Δυνάμεις χωρίς συνοχή, χωρίς πειθαρχία προς την ηγεσία, είναι απασφαλισμένη χειροβομβίδα, καθώς μεμονωμένοι πυρήνες μπορούν ανά πάσα στιγμή να χειραγωγηθούν από κέντρα του παρακράτους. Αξιωματικοί που δεν ξέρουν αν την επόμενη μέρα θα διοικούν τη μονάδα τους ή θα βρίσκονται σε κάποια φυλακή μπορούν να παρασυρθούν σε έμπρακτη υπερπατριωτική πλειοδοσία, με κίνητρο την προσωπική τους σωτηρία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η κλιμάκωση των προκλήσεων από την Πολεμική Αεροπορία της Τουρκίας στο Αιγαίο γίνεται από τον πιο σκληρά αποδεκατισμένο από φυλακίσεις και αποτάξεις κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων. Σύμφωνα με πηγές από την έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, οι πιλότοι που απέμειναν δεν αρκούν για να επανδρώσουν παρά τμήμα των υπερσύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών.
Γιώργος Καπόπουλος
Φωνασκίες στο Αιγαίο
Αποψη του Θάνου Π. Ντόκου Γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ
Η Ελλάδα δεν έχει κανέναν λόγο να πλειοδοτεί σε εμπρηστικές και προσβλητικές δηλώσεις
Το τελευταίο διάστημα ακούστηκαν από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά του Τούρκου προέδρου, εξαιρετικά ανησυχητικές τοποθετήσεις περί (μη) ισχύος της Συνθήκης της Λωζάνης και περί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος αριθμού μικρονησίδων στο Αιγαίο. Αν και το πιθανότερο είναι ότι οι τουρκικές στοχεύσεις αφορούν πρωταρχικά τα ανατολικά σύνορα της χώρας (σε περίπτωση που τεθεί εκεί ζήτημα αλλαγής συνόρων), ενώ απευθύνονται και σε ένα εσωτερικό ακροατήριο, οι δηλώσεις Ερντογάν προκάλεσαν δικαιολογημένο προβληματισμό και ανησυχία στην Αθήνα και σε άλλες πρωτεύουσες στην περιοχή.
Υπάρχουν και δύο πρόσθετοι παράγοντες ανησυχίας: πρώτον, η μεταβατική περίοδος στην Ουάσιγκτον που περιορίζει την αμερικανική δυνατότητα «πυροσβεστικής» παρέμβασης σε περίπτωση κρίσης, καθώς και η προσμονή της Αγκυρας ότι με την κυβέρνηση Τραμπ θα αυξηθεί το ειδικό βάρος της Τουρκίας και (β) η εμπλοκή του ζητήματος των μικρονησίδων στις εσωτερικές τουρκικές πολιτικές διεργασίες και ο κύκλος εθνικιστικής πλειοδοσίας που άνοιξε με τις εν λόγω δηλώσεις.
Με δεδομένα τα ανοιχτά ζητήματα, όπως το Προσφυγικό, όπου η συνεχιζόμενη υλοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας είναι πιθανή μεν, αλλά όχι βέβαιη, και το Κυπριακό, όπου οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο, η Αθήνα οφείλει να χαράξει μια βραχυπρόσθεσμη αλλά και μια μακροπρόθεσμη στρατηγική απέναντι στην Τουρκία.
Η Ελλάδα δεν έχει κανέναν λόγο να πλειοδοτεί σε εμπρηστικές ή προσβλητικές δηλώσεις, αλλά πρέπει να αναζητήσει τρόπους διαχείρισης της έντασης, χωρίς φυσικά να υποχωρεί σε οτιδήποτε αφορά τα ζωτικά της συμφέροντα. Οφείλει να ενημερώνει τους εταίρους της σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, χρησιμοποιώντας νηφάλια γλώσσα και έξυπνα επιχειρήματα και να συντονίζει τις κινήσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία. Να ενεργοποιήσει πρόσθετους διαύλους επικοινωνίας με την άλλη πλευρά, καθώς η προσωπική διπλωματία μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική με τον κ. Ερντογάν. Να συντονίζει τις ενέργειες των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας και να ενεργοποιήσει ένα ad hoc εθνικό σύστημα χειρισμού κρίσεων - καλύπτοντας έτσι προχείρως ένα μακροχρόνιο θεσμικό κενό.
Ποιον συμφέρει η ένταση
Αποψη του Κωνσταντίνου Φίλη Διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων
Η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας απαιτεί μετριασμό των συναισθηματικών εξάρσεων
Η Τουρκία οξύνει τα πνεύματα (και) με την Ελλάδα, εξυπηρετώντας σειρά σκοπιμοτήτων, στον πυρήνα των οποίων δεν βρίσκεται η χώρα μας αλλά τα στρατηγικά αδιέξοδα της γείτονος. Οι πόλοι εξουσίας αναδιαρθρώνονται ως αποτέλεσμα των μαζικών διώξεων. Η πορεία της οικονομίας προβληματίζει, με τους περισσότερους δείκτες να κινούνται ανησυχητικά. Για λόγους αντιπερισπασμού και για να κρατήσει υψηλό το φρόνημα των Τούρκων, ο Ερντογάν υιοθετεί εθνικιστικές κορώνες. Επιπλέον, το γεγονός ότι λαμβάνουν χώρα στη Μέση Ανατολή ανακατατάξεις, με την Τουρκία σε δεύτερο ρόλο, και ιδίως η ενίσχυση της θέσης των Κούρδων της Συρίας έχουν θορυβήσει την Aγκυρα.
Στρεφόμενη εναντίον της «ευάλωτης» Αθήνας δοκιμάζει την ΕΕ, τους συσχετισμούς σε σχέση με τα αναδυόμενα περιφερειακά σχήματα, αλλά και την Ελλάδα. Η Τουρκία, στην περίπτωσή μας, τεστάρει τον αντίκτυπο των συνεχιζόμενων προκλήσεων, διαβαθμίζοντας τις εγχώριες αντιδράσεις και την ετοιμότητα σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Εκδηλώνει, επίσης, και την ενόχλησή της για την καθυστέρηση στην έκδοση των οκτώ στρατιωτικών/πραξικοπηματιών.
Χωρίς να παραγνωρίζεται ο βαθμός επικινδυνότητας του συστηματικοποιημένου τουρκικού αναθεωρητισμού, το επίπεδο κινδύνου πολλαπλασιάζεται όταν εμείς παρασυρόμαστε από τον παραληρηματικό λόγο των Τούρκων αξιωματούχων. Το υπουργείο Εξωτερικών είναι αρμόδιο για να απαντά, όχι απαραιτήτως σε κάθε περίσταση. Οι δίαυλοι επικοινωνίας πρέπει να είναι ανοιχτοί, ιδίως με τον Ερντογάν. Συνεπώς, η ανάπτυξη προσωπικής βεντέτας μαζί του είναι αχρείαστη. Oπως, επίσης, και ο πρόσκαιρος εντυπωσιασμός, ειδικότερα με πρωτοβουλίες άνευ περιεχομένου. Πολύ περισσότερο όταν διά της πλαγίας οδού προσφέρεται νομιμοποίηση σε ακροδεξιά στοιχεία, τα οποία η κυβέρνηση καταδικάζει σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Εξίσου υπονομεύεται η επικείμενη συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν σε ένα ήδη φορτισμένο περιβάλλον. Με εθνικά θέματα και Κυπριακό σε κρίσιμη καμπή, απόπειρες αυτονόμησης από την κεντρική γραμμή που προδιαθέτουν για ενδεχόμενη διαφοροποίηση (ώστε να ικανοποιηθεί το κομματικό ακροατήριο) υποσκάπτουν την εθνική προσπάθεια. Μάλιστα, ανατροφοδοτείται και το κλίμα έντασης, που συμφέρει την άλλη πλευρά αλλά οπωσδήποτε όχι εμάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου