Παρασκευή, Απριλίου 08, 2016

ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ... ΕΦΤΑ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΗΣ!



Ιρέν Νεμιρόβσκι: η πρώτη και μοναδική συγγραφέας που ανακαλύπτεται έξι και πλέον δεκαετίες μετά τον θάνατό της και μάλιστα με την απονομή λογοτεχνικού βραβείου. Ποια είναι η Ιρέν Νεμιρόβσκι που εκτελέστηκε στο Αουσβιτς

Το μπεστ σέλερ της βαλίτσας

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Βιστωνίτης Αναστάσης 
Το μπεστ σέλερ της βαλίτσας
Ιρέν Νεμιρόφσκι - Βικιπαίδεια




 
Στην πρόσφατη λίστα των best sellers ­ και μάλιστα των χαρτόδετων ­ της εφημερίδας «The New York Times» μια συγγραφέας που το έργο της ανακαλύφθηκε πρόσφατα, η Ιρέν Νεμιρόβσκι, καταλαμβάνει περίοπτη θέση, μαζί με διασημότητες σαν τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και τον Ιαν Μακ Γιούαν. Στην εποχή της ανοιχτής κοινωνίας και του Διαδικτύου η ανθρωπότητα δεν έχει να ανακαλύψει σχεδόν κανένα «λησμονημένο» αριστούργημα. Τα έργα, τα τεκμήρια, οι εκφράσεις πάσης μορφής, όλα σχεδόν έχουν ψηφιοποιηθεί και διατίθενται στους πάντες. Ετσι η «ανακάλυψη» της Νεμιρόβσκι είναι μια ευχάριστη έκπληξη, αφού δεν αφορά μόνο το έργο της, που δεν εκδόθηκε όσο ζούσε, αλλά και την κατά ριπάς επανέκδοση των παλαιότερων βιβλίων της που διαβάζοντάς τα η νεότερη γενιά αναγνωστών επικοινωνεί με το έργο μιας σπουδαίας συγγραφέως την οποία αγνοούσε παντελώς.
Μεταθανάτια δικαίωση
Η περίπτωση δεν μοιάζει με αυτήν του Φερνάντο Πεσόα, που έπαιξε στους μελλοντικούς του εκδότες, αναγνώστες και μελετητές το πιο σατανικό παιχνίδι χρησιμοποιώντας αναρίθμητα ψευδώνυμα στα γραπτά του που τα έκρυβε στο μπαούλo. Ούτε με τη δική μας του Κάλβου που έζησε στη Ζάκυνθο, δεν συναντήθηκε ποτέ με τον Σολωμό και έσβησε απελπιστικά τα ίχνη του φεύγοντας. Εδώ έχουμε μια συγγραφέα η οποία 65 χρόνια μετά τον θάνατό της στο στρατόπεδο του Αουσβιτς επιστρέφει στη «ζωή», δηλαδή στην απέραντη περιοχή της μνήμης ­ το όνειρο κάθε δημιουργού. Η περίπτωσή της μας θυμίζει πως όταν υπάρχει σημαντικό έργο η Ιστορία εκδικείται τους εγκληματίες δικαιώνοντας έστω και μεταθανάτια τα θύματα. Και εδώ δεν χρειάστηκε ένας Βολταίρος (ο οποίος αγωνίστηκε να αποκαταστήσει μεταθανάτια τον μάρτυρα Ζαν Καλάς που πέθανε στην γκιλοτίνα εντελώς άδικα ­ γι' αυτό και ο Βολταίρος τον αποκαλούσε «δολοφονημένο μάρτυρα»). Αρκούσε ένα σχεδόν τυχαίο συμβάν.
Κίεβο - Παρίσι - Αουσβιτς
Η Ιρέν Νεμιρόβσκι ήταν Ουκρανή εβραϊκής καταγωγής που εγκατέλειψε το Κίεβο μαζί με τους γονείς της το 1917 με το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Τέκνο εύπορης αστικής οικογένειας έμαθε γαλλικά από την γκουβερνάντα της και το 1929 στο Παρίσι, μόλις 26 ετών, εκδίδει το πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, το ίδιο και το δεύτερο έναν χρόνο κατόπιν. Ωστόσο 10 χρόνια αργότερα τα ναζιστικά στρατεύματα μπαίνουν στο Παρίσι και εκείνη με τον σύζυγο και τα δύο τους παιδιά, την Ντενίζ και την Ελιζαμπέτ, καταφεύγει σε ένα χωριό του Μορβάν, όπου έπειτα από δύο χρόνια, στις 13 Ιουλίου 1942, συλλαμβάνεται από τη γαλλική αστυνομία που την παραδίδει στην Γκεστάπο. Τη στέλνουν στο Αουσβιτς, και εκεί πεθαίνει στις 17 Αυγούστου 1942, «από τύφο» σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή (στην πραγματικότητα εκτελέστηκε). Στο Αουσβιτς στάλθηκε και ο σύζυγός της Μισέλ Επστάιν, τον οποίο αμέσως με την άφιξή του τον έστειλαν στα κρεματόρια.
Τα δύο παιδιά τους είχαν φροντίσει να τα στείλουν στο χωριό της νταντάς τους Σεσίλ Μισό και αυτή τα εμπιστεύεται στα χέρια της μητέρας της, της κυρίας Μιτέν. Η αστυνομία όμως ψάχνει να βρει τα μικρά κορίτσια στο δημοτικό σχολείο όπου φοιτούν. Τα κρύβει η δασκάλα και στη συνέχεια η μαντάμ Μιτέν ξηλώνει από τα ρούχα τους το κίτρινο άστρο του Δαβίδ και μαζί τους διασχίζει τη μισή Γαλλία. Φτάνουν στην περιοχή του Μπορντό, όπου και κρύβονται ως το τέλος του πολέμου.
Η τραγική ιστορία έχει πολλές λεπτομέρειες, αλλά το πιο ενδιαφέρον σήμερα πια είναι το πώς εκδόθηκε η Γαλλική σουίτα, το βιβλίο που έφερε ξανά στο παγκόσμιο προσκήνιο την Ιρέν Νεμιρόβσκι. Τα δύο κορίτσια της κουβαλούσαν μαζί τους στις μετακινήσεις τους μια βαλίτσα με οικογενειακά κειμήλια. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και ένα δερμάτινο σημειωματάριο όπου με πολύ μικρά γράμματα η μητέρα τους έγραψε τα δύο πρώτα μέρη από τα πέντε που σχεδίαζε του βιβλίου το οποίο 62 χρόνια μετά τον θάνατό της θα την έκανε διάσημη σε όλον τον κόσμο.
Τα κορίτσια για χρόνια αρνιόντουσαν να διαβάσουν το περιεχόμενο του σημειωματάριου πιστεύοντας ότι ήταν ένα ημερολόγιο της Ιρέν που θα επανέφερε τις οδυνηρές μνήμες εκείνης της τραγικής εποχής. Αποφάσισαν λοιπόν να το εμπιστευθούν σε ένα ίδρυμα, το Institut Memoires de l'Edition Contemporaine. Ωστόσο η Ντενίζ προτού παραδώσει το χειρόγραφο αποφάσισε να το δακτυλογραφήσει. Και τότε αποκαλύφθηκε ότι δεν επρόκειτο για απλό ημερολόγιο αλλά για ένα υψηλού επιπέδου λογοτεχνικό κείμενο το οποίο έδινε την εικόνα της Γαλλίας τις ημέρες που εισέβαλαν οι Γερμανοί και το καθεστώς κατοχής που επέβαλαν στη χώρα.
Η Γαλλία του πολέμου και της Κατοχής
Η πρώτη νουβέλα του βιβλίου, Καταιγίδα τον Ιούνιο, περιγράφει τις στιγμές της κατάρρευσης του μετώπου. Η δεύτερη, με ανατριχιαστική ηρεμία, μας δίνει το κλίμα της Κατοχής και την προσπάθεια των ανθρώπων να προσαρμοστούν στο νέο καθεστώς και να συνεχίσουν τη ζωή τους. Τελειώνει με την αναχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων της περιοχής για το ρωσικό μέτωπο ως εξής: «Σε λίγο, στο δρόμο απ' όπου είχε περάσει το γερμανικό σύνταγμα δεν έμεινε παρά λίγη σκόνη».
Η Ντενίζ Νεμιρόβσκι αποφάσισε να εκδώσει το χειρόγραφο σε βιβλίο. Η αίσθηση που προκάλεσε υπήρξε τεράστια. «Το ωραιότερο βιβλίο της χρονιάς γράφτηκε εξήντα δύο χρόνια πριν» έγραψε ο «Nouvelle Observateur» στις 21 Οκτωβρίου 2004. Η Γαλλική σουίτα πούλησε 600.000 αντίτυπα στη Γαλλία και άλλο 1.000.000 στις γλώσσες που μεταφράστηκε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Τιμήθηκε με ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία, το βραβείο Renaudot, γεγονός πρωτοφανές, αφού για πρώτη φορά το Renaudot απονεμόταν σε βιβλίο του οποίου ο συγγραφέας δεν βρισκόταν στη ζωή.
Την επόμενη χρονιά η υποδοχή στην Αγγλία ήταν το ίδιο ενθουσιώδης, όπως και στις ΗΠΑ, όπου γράφτηκαν απίστευτοι ύμνοι. Σε χρόνο μηδέν η Γαλλική σουίτα κατατάχθηκε στα μεγάλα έργα του 20ού αιώνα.
Τα παλαιότερα βιβλία της Νεμιρόβσκι βγήκαν από τη ναφθαλίνη, επανακυκλοφόρησαν και γνωρίζουν επίσης μεγάλη επιτυχία, διαψεύδοντας την κοινοτοπία ότι στο εκδοτικό τοπίο της εποχής μας τίποτε δεν διαρκεί για πάντα και ότι ακόμη και οι μεγαλύτεροι συγγραφείς έχουν ημερομηνία λήξεως.
Μεγάλο μέρος της επιτυχίας της η Γαλλική σουίτα ασφαλώς και την οφείλει στην απίστευτη ιστορία της ανακάλυψής της. Ως έναν βαθμό και στο θέμα της. Αλλά αυτά από μόνα τους δεν αρκούν. Πρόκειται για βιβλίο υψηλών προθέσεων, μεγάλης λογοτεχνικής αξίας και εντυπωσιακής συνθετικής δύναμης ­ αν μάλιστα σκεφθεί κανείς ότι γράφτηκε υπό την πίεση των γεγονότων και σε πολύ μικρό σχετικό διάστημα. Θέτει βέβαια και ένα σοβαρό ερώτημα: Γιατί σήμερα, προκειμένου να διαβάσουμε τα κορυφαία πεζογραφικά βιβλία, πρέπει να ανατρέξουμε στο παρελθόν; Ζούμε άραγε σε μια μέτρια εποχή χαμηλών προσδοκιών και απαιτήσεων ή κάτι άλλο συμβαίνει που μας διαφεύγει;
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΙΡΕΝ ΝΕΜΙΡΟΒΣΚΙ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Ο κύριος των ψυχών (μυθιστόρημα): Μετάφραση Εφη Κορομηλά Εκδόσεις Πατάκη, 2007
Ο χορός (μυθιστόρημα): Μετάφραση Εφη Κορομηλά Εκδόσεις Εξάντας, 1987
Το παιδί-θαύμα (νουβέλα): Μετάφραση Εφη Κορομηλά Εκδόσεις Πατάκη, 2006
Γαλλική σουίτα (μυθιστόρημα): Μετάφραση Εφη Κορομηλά Εκδόσεις Πατάκη, 2005
*************************
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ...
 Γαλλική σουίτα
Έργο γραμμένο μέσα στη φωτιά της Ιστορίας, η "Γαλλική σουίτα" περιγράφει σχεδόν "ζωντανά" τη φυγή των Γάλλων από το Παρίσι τον Ιούνιο του 1940. Με μια αδυσώπητα καθαρή ματιά η Ιρέν Νεμιρόβσκυ παρακολουθεί τις αμέτρητες μικρότητες και τις εύθραυστες εξάρσεις αλληλεγγύης ενός τρομοκρατημένου πληθυσμού που βρίσκεται σε άτακτη υποχώρηση. Κοκότες που τις ξεφορτώνονται οι εραστές τους, μεγαλοαστοί που σιχαίνονται τον όχλο, τραυματίες παρατημένοι σε αγροικίες πλημμυρίζουν τους δρόμους της Γαλλίας, που τους γαζώνουν τα πυρά των γερμανικών αεροπλάνων. Ο εχθρός προελαύνει και καταλαμβάνει μια έντρομη και αδρανοποιημένη χώρα. Την κατάρρευση του μετώπου ακολουθεί η γερμανική κατοχή. Το Μπυσσύ είναι ένα από τα πολλά χωριά όπου οι κάτοικοι βλέπουν τους Γερμανούς να επιτάσσουν τα σπίτια τους. Η παρουσία του κατακτητή οξύνει τις κοινωνικές εντάσεις και αφυπνίζει τα ανικανοποίητα πάθη και τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες των κατοίκων...

Συγκλονιστική, αδυσώπητη, διεισδυτική, η Ιρέν Νεμιρόβσκυ ανασταίνει με μια έξοχη και διαισθητική συγγραφή της, και απέσπασε το βραβείο Renaudot, μια βράβευση χωρίς προηγούμενο, καθώς κατ' εξαίρεση, για πρώτη φορά, το σημαντικό αυτό βραβείο των γαλλικών γραμμάτων απονεμήθηκε σε έργο του οποίου ο συγγραφέας δεν είναι εν ζωή.
Κριτικές - Παρουσιάσεις
Νίκη Κώτσιου, Το χειρόγραφο μιας επώδυνης μνήμης, www.oanagnostis.gr, 17.6.2015


*********************

 ...ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ
 ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ BEST- SELLER ΤΗΣ ΙΡΕΝ ΝΕΜΙΡΟΒΣΚΥ (Εκδόσεις Πατάκη)

Γαλλία 1940: η Γαλλική Σουίτα διηγείται την ιστορία της όμορφης Λουσίλ, που περιμένει νέα από τον άντρα της- κρατούμενο πολέμου, ενώ ζει με την αυταρχική πεθερά της. Η ζωή της γίνεται άνω κάτω όταν θα φτάσουν μετανάστες από το Παρίσι, ακολουθούμενοι από ορδές Γερμανών στρατιωτών. Δε μπορεί να αγνοήσει το Μπρούνο, τον όμορφο αξιωματικό που μένει στο σπίτι τους. Μια αγάπη γεννιέται μέσα στην τραγωδία του πολέμου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Angela Gheorghiu - Paei efige to traino by Manos Hadjidakis - Athens 2002

Opera Gala - Angela Gheorghiu & Roberto Alagna Athens Festival - Odeon of Herodes Atticus, 06.09.2002 Symphony Orchestra of ERT Co...