Να μαθαίνουμε παίζοντας - Για το σκάκι στην πρωτοβάθμια
ση.
---------------------
Νιώθω την ανάγκη να κάνω αυτή τη μικρή παρέμβαση στον διάλογο που γίνεται για την παιδεία, αν και κάποιοι θα μπορούσαν να ισχυρισθούν ότι δεν είμαι και ο πλέον ειδικός της εκπαίδευσης. Θα αναφερθώ σε ένα θέμα που από πρώτη ματιά μοιάζει να είναι περιθωριακό και ασήμαντο: Την εισαγωγή του σκακιού ως μαθήματος στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου, αλλά και στην τελευταία τάξη του νηπιαγωγείου. -----------------------
Κατ’ αρχήν θεωρώ ότι μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα σήμερα θα πρέπει να έχει ως κύριο στόχο την ριζική αλλαγή του τρόπου εκμάθησης, του τρόπου διδασκαλίας. Πέρα από τα ζητήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή των πανεπιστημίων, θα πρέπει να κάνουμε κάποιες παρεμβάσεις στην αρχή, εκεί που το παιδί διαμορφώνεται. Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να μάθουμε τα παιδιά μας τον τρόπο να σκέφτονται, τον τρόπο για να λύνουν προβλήματα, την μέθοδο για να κάνουν σχέδια. Κάτι που σήμερα στο σχολείο δύσκολα γίνεται, ιδίως στις ευαίσθητες ηλικίες των πέντε έως δέκα ετών, που είναι και η ηλικία που το παιδί μαθαίνει να σκέφτεται. Μετά την ηλικία των οκτώ – δέκα ετών οι μαθητές συσσωρεύουν γνώσεις και εμπειρία, έχουν μάθει ή δυστυχώς δεν έχουν μάθει να σκέφτονται. Σε μία τέτοια ευαίσθητη ηλικία, δηλαδή στο νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, το παιδί μαθαίνει παίζοντας και παίζει μαθαίνοντας. Το παιχνίδι δεν είναι ξόδεμα χρόνου αντίθετα είναι και μπορεί να γίνει τρόπος να μάθεις. Στο σημείο αυτό μπαίνει στην εικόνα το σκάκι. Το σκάκι είναι μια άσκηση του μυαλού που αναπτύσσει τις δυνατότητες του. Αυξάνει την ικανότητα συγκέντρωσης, αναλυτικής και συνθετικής σκέψης, την δημιουργικότητα, την ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού. Το παιδί παίζοντας σκάκι μαθαίνει να λύνει προβλήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό, τάξεις που έκαναν μία ώρα σκάκι την εβδομάδα σε σχέση με τάξεις που έκαναν μία ώρα παραπάνω μαθηματικά, οι τάξεις που έκαναν σκάκι ήταν καλύτερες στα μαθηματικά!
------------------------
Το σκάκι δεν απαιτεί σωματική προσπάθεια και για το λόγο αυτό είναι κατάλληλο για κάθε ηλικία. Συνήθως τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν τα μάθουν από την ηλικία των πέντε ετών. Οι κανόνες του είναι απλοί, έχουν μία κοινή γλώσσα. Το σκάκι όμως μαθαίνει την ισότητα στα παιδιά. Δεν έχει διακρίσεις φύλου, γλώσσας, εθνικότητας, καθώς δεν εξαρτάται από τη σωματική προσπάθεια και έτσι τα κορίτσια μπορούν να ανταγωνιστούν τα αγόρια, δεν χρειάζεται να μιλάνε την ίδια γλώσσα, αλλά να ξέρουν τις κινήσεις κλπ Με τον τρόπο αυτό μπορεί να ενοποιήσει την τάξη, ιδίως σε τάξεις, όπου υπάρχουν παιδιά από άλλες εθνικότητες. Και τέλος, με το σκάκι το παιδί μαθαίνει, να κερδίζει αλλά και να χάνει, και αμέσως μετά να συνεχίζει για το επόμενο παιχνίδι, μαθαίνει δηλαδή να διαχειρίζεται τις απογοητεύσεις και τις ήττες, πράγμα εξαιρετικά χρήσιμο για όλη του τη ζωή.
---------------------------
Σε πάνω από τριάντα χώρες του εξωτερικού το σκάκι χρησιμοποιείται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Χώρες όπως η Μεγ. Βρετανία, οι ΗΠΑ, όλες οι χώρε της πρώην Σοβιετικής Ένωσης χρησιμοποιούν το σκάκι ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Πλήθος ερευνών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων του εξωτερικού έχουν αποδείξει την χρησιμότητα του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια με ειδική έγκριση της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας γίνονται μαθήματα σε αρκετά σχολεία της ελληνικής επικράτειας με εκπαιδευτικά εγχειρίδια ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά μέχρι οκτώ ετών.
--------------------------------
Θα πρέπει πλέον με την ευκαιρία αυτής της συζήτησης και της συνακόλουθης αναθεώρησης των σχολικών προγραμμάτων να μπει το σκάκι ως μόνιμη εκπαιδευτική δραστηριότητα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου αλλά και στο νηπιαγωγείο. Είναι μία εξαιρετικά μακροπρόθεσμη και για το λόγο αυτό εξαιρετικά αποδοτική επένδυση.
-----------------------------
* Ο Γιάννης Αντωνιάδης είναι μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας, κάτοχος Μεταπτυχιακού Τμ. Νηπιαγωγών Φλώρινας Παν/μιο Δ. Μακεδονίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου