Ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν, εις ψυχήν βλεπτέον

 
  Γιώργος Σεφέρης

 ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ*
 (1935)

 Δ' Αργοναύτες

Και ψυχή
ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν
εις ψυχήν
αυτή βλεπτέον:
τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.
Ήτανε καλά παιδιά οι σύντροφοι, δε φωνάζαν
ούτε από τον κάματο ούτε από τη δίψα ούτε από την
     παγωνιά,
είχανε το φέρσιμο των δέντρων και των κυμάτων
που δέχουνται τον άνεμο και τη βροχή
δέχουνται τη νύχτα και τον ήλιο
χωρίς ν' αλλάζουν μέσα στην αλλαγή.
Ήτανε καλά παιδιά, μέρες ολόκληρες
ίδρωναν στο κουπί με χαμηλωμένα μάτια
ανασαίνοντας με ρυθμό
και το αίμα τους κοκκίνιζε ένα δέρμα υποταγμένο.
Κάποτε τραγούδησαν, με χαμηλωμένα μάτια
όταν περάσαμε το ερημόνησο με τις αραποσυκιές
κατά τη δύση, πέρα από τον κάβο των σκύλων
που γαβγίζουν.
Ει μέλλει γνώσεσθαι αυτήν, έλεγαν
εις ψυχήν βλεπτέον, έλεγαν
και τα κουπιά χτυπούσαν το χρυσάφι του πελάγου
μέσα στο ηλιόγερμα.

Περάσαμε κάβους πολλούς πολλά νησιά τη θάλασσα
που φέρνει την άλλη θάλασσα, γλάρους και φώκιες.
Δυστυχισμένες γυναίκες κάποτε με ολολυγμούς
κλαίγανε τα χαμένα τους παιδιά
κι άλλες αγριεμένες γύρευαν το Μεγαλέξαντρο
και δόξες βυθισμένες στα βάθη της Ασίας.
Αράξαμε σ' ακρογιαλιές γεμάτες αρώματα νυχτερινά
με κελαηδίσματα πουλιών, νερά που αφήνανε στα χέρια
τη μνήμη μιας μεγάλης ευτυχίας.
Μα δεν τελειώναν τα ταξίδια.
Οι ψυχές τους έγιναν ένα με τα κουπιά και τους σκαρμούς
με το σοβαρό πρόσωπο της πλώρης
με τ' αυλάκι του τιμονιού
με το νερό που έσπαζε τη μορφή τους.
Οι σύντροφοι τέλειωσαν με τη σειρά,
με χαμηλωμένα μάτια. Τα κουπιά τους
δείχνουν το μέρος που κοιμούνται στ' ακρογιάλι. 
Κανείς δεν τους θυμάται. Δικαιοσύνη.

*Γιώργου Σεφέρη, Μυθιστόρημα:  Εικοσιτέσσερις ποιητικές συνθέσεις ( κατά το ομηρικό πρότυπο ) αποτελούν το Μυθιστόρημα. Ο ελεύθερος στίχος, οι σκηνικές αλλαγές, η χρήση του αρχαίου μύθου ώστε να συγχωνευθούν το παρελθόν και το παρόν του ελληνισμού, οι εναλλαγές του ποιητικού υποκειμένου συμβάλλουν στη θεώρηση του Μυθιστορήματος ως βασικότατου έργου του ελληνικού ποιητικού μοντερνισμού. Εθνικές μνήμες και ιστορικά βιώματα συνυπάρχουν με υπαρξιακές κορυφώσεις. "Οι πολλές αναφορές στο ταξίδι, ειδικά στη θάλασσα, ενισχύουν την εντύπωση του αναγνώστη ότι αυτό που διαβάζει είναι η "οδύσσεια" της σύγχρονης Ελλάδας" [ Beaton, Roderick ( 1996 ). Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία/ μτφρ. Ε. Ζουργού-Μ. Σπανάκη. Αθήνα : Νεφέλη,  σ. 211 ]
Πηγή:ekebi.gr