Ένας πατριώτης συγγραφέας που απεχθάνεται τον εθνικισμό

Αμος Οζ: «Αγαπώ το Ισραήλ ακόμη και όταν δεν μου αρέσει»

Κουζέλη Λαμπρινή, Μπέκος Γρηγόρης

ΠΗΓΗ:  http://www.tovima.gr, 17/12/13

«Το σύνδρομο του 21ου αιώνα δεν είναι η σύγκρουση Ανατολής - Δύσης, αλλά αυτή των φανατικών με τους υπολοίπους», αναφέρει ο βραβευμένος συγγραφέας σε συνέντευξη του

 στο vima.gr.

Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1939. Έζησε σε κιμπούτς για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Εβραίος αλλά μη θρησκευόμενος, πολιτικός ακτιβιστής, αριστερός και ειρηνιστής, ο γνωστός και πολυβραβευμένος ισραηλινός πεζογράφος και δοκιμιογράφος Αμος Οζ βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, όπου την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., θα συνομιλήσει στο βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24) με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη, στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων «Οι συγγραφείς του κόσμου στον Ιανό».

Συναντήσαμε τον συγγραφέα των μυθιστορημάτων Η γυναίκα που γνώρισα, Το μαύρο κουτί, Νύχτα στο Τελ Κένταρ, Η ίδια θάλασσα, Ιστορία αγάπης και σκότους και τη σύζυγό του Νίλι την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου στο πατάρι του Ιανού και συζητήσαμε μαζί του για τα κιμπούτς και τις κοινωνικές ουτοπίες, για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, για τα βιβλία του και τις αρχές του. Το γαλάζιο βλέμμα του ήταν διαπεραστικό, οι απόψεις του ξεκάθαρες, τα λόγια του σταράτα, οι σύντομες ιστορίες που μας αφηγήθηκε γοητευτικές και αστείες. Ένας άνθρωπος με νηφάλια λογική σκέψη και ζωηρό πάθος. Συνδυασμός δύσκολος γι' αυτό και συναρπαστικός, όπως τα κείμενά του.

Λ.Κ.: Το τελευταίο σας βιβλίο που κυκλοφορεί στα ελληνικά, οι Εικόνες από τη ζωή στο χωριό (Καστανιώτης, 2013), περιλαμβάνει διηγήματα στα οποία η δυστυχία των ηρώων είναι απτή και καταλήγει με μια σκοτεινή, δυστοπική ιστορία. Πρόκειται για μια αλληγορία για το μέλλον του κράτους του Ισραήλ;

«Ανέκαθεν γράφω για ανθρώπους μοναχικούς και περιθωριακούς και για δυστυχισμένες οικογένειες. Οι ευτυχισμένες οικογένειες δεν χρειάζονται ιστορίες, οι ιστορίες τους είναι όλες ίδιες, όπως έλεγε και ο Τολστόι. Δεν εκφράζω στις αφηγήσεις μου τις θέσεις μου για την τρέχουσα κατάσταση στο Ισραήλ. Δεν κοινωνιολογώ στα μυθιστορήματα και στα διηγήματά μου. Όταν θέλω να καταθέσω τις απόψεις μου για πολιτικά ζητήματα, γράφω άρθρα και λέω στην κυβέρνησή μου να πάει στον διάολο. Δεν γράφω πολιτικές αλληγορίες, δεν γράφω ιστορίες για να μιλήσω για τη συνεχιζόμενη αραβο-ισραηλινή διαμάχη, γράφω ιστορίες για μεμονωμένους ανθρώπους και πάντοτε ανθρώπους δυστυχισμένους. Στο γραφείο μου έχω δύο χρώματα στυλό - γράφω με στυλό και όχι στον υπολογιστή: μαύρο και μπλε. Το ένα είναι για να γράφω λογοτεχνία και το άλλο για να διαολοστέλνω την κυβέρνηση του Ισραήλ, και δεν μπερδεύω τα χρώματα. Η κατανόηση για τον άνθρωπο, η πίστη στη συμφιλίωση είναι κοινές και στα λογοτεχνικά και στα πολιτικά γραπτά μου, αλλά δεν προσπαθώ με τις αφηγήσεις μου να υποδείξω στους αναγνώστες τι να ψηφίσουν».

Γ.Μ.: Οι ιστορίες που αφηγείστε στο τελευταίο βιβλίο που γράψατε, στην αμετάφραστη ακόμη στα ελληνικά συλλογή διηγημάτων Ανάμεσα σε φίλους, διαδραματίζονται στα κιμπούτς της δεκαετίας του 1950, από όπου άρχισε η συγγραφική καριέρα σας. Πρόκειται για μια λογοτεχνική επιστροφή στο σημείο από όπου ξεκινήσατε;

«Η επιστροφή στα κιμπούτς του 1950 ήταν μια συναρπαστική εμπειρία για μένα, αλλά δεν νοσταλγώ καθόλου τη ζωή εκεί, δεν ήταν ουτοπική κατάσταση. Ούτε όμως νιώθω θυμό γι' αυτή τη ζωή. Οι ιδεαλιστές, ουτοπιστές ιδρυτές των κιμπούτς πίστευαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν την ανθρώπινη φύση με μια κίνηση. Πίστευαν ότι, αν όλοι διαβιούν μέσα στις ίδιες συνθήκες και ασχολούνται με τις ίδιες εργασίες και φορούν τα ίδια ρούχα, ο εγωισμός, η ζήλια, το κουτσομπολιό θα εξαφανίζονταν. Ήταν μια αφελής πεποίθηση που δεν ήταν δυνατόν να λειτουργήσει γιατί η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει. Μερικές φορές αναρωτιέμαι τι έχει αλλάξει, για παράδειγμα, στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι κάνουν έρωτα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και σκέφτομαι πως ίσως η μόνη διαφορά είναι το τσιγάρο μετά.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΔΩ=>*Αμος Οζ: "Αγαπώ το Ισραήλ ακόμη και όταν δεν μου αρέσει".