Η ΕΥΡΩΠΗ-ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΗΡΙΟ

*******************************
Το αδιέξοδο της ισχύος

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ, kvergo@gmail.com

Ελευθεροτυπία,8/3/2013

Η Γερμανία, με δυσώδες παρελθόν, ιδίως έναντι των χωρών που το έχουν επώδυνα υποστεί και σήμερα συνυπάρχουν με αυτήν στο κοινό νόμισμα, αποδεικνύεται ακόμη μια φορά κοιτίδα φονικής και ατελέσφορης υπερβολής όχι μόνον για τους άλλους, αλλά και για τον εαυτόν της.

Σε κάθε ιστορική φάση, δεν σταθεροποιεί τον κατ' αυτήν «ζωτικό χώρο», στην ηγεμόνευση του οποίου αποβλέπει, αλλά τον υποβάλλει σε μονομερείς αφαιμάξεις, με συνέπεια περισσότερες αντιστάσεις παρά προσχωρήσεις στις ηγεμονικές φαντασιώσεις της.

Ενώ η τρέχουσα κρίση ξεκίνησε από την αμερικανική χρηματοπιστωτική φούσκα και πέρασε στις υπερεκτεθειμένες σε αυτήν γερμανικές τράπεζες, οι τελευταίες μετέφεραν την κρίση τους στον ευρωπαϊκό Νότο, ενοχοποιώντας τον για παθογένειες από το παρελθόν. Στην Αμερική, ο πρόεδρος Ομπάμα, με συνείδηση του συστημικού χαρακτήρα της κρίσης, στηρίζει την απασχόληση, τους αδύναμους και πιθανώς λιγότερο ανταγωνιστικούς, προκειμένου να σταθεροποιήσει την οικονομία και την ανάκαμψη, προϋπόθεση όχι μόνον για ισοσκέλιση του δημόσιου ελλείμματος, αλλά και για οποιαδήποτε διαρθρωτική μεταρρύθμιση. Στην Ευρώπη, η γερμανική πολιτική επιλέγει ακριβώς το αντίθετο: με όραμα την «οικονομική ευγονική», ανταμείβει τους ισχυρούς και ανταγωνιστικούς, τιμωρεί τους αδύναμους και μη ανταγωνιστικούς, με συνέπεια να εκτινάσσεται η ανεργία σε μη βιώσιμα ύψη, τα ελλείμματα να διαιωνίζονται, να καθηλώνονται οι αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Με γερμανική ευθύνη, η Ευρώπη-αναμορφωτήριο αποβαίνει σήμερα κοιτίδα της παγκόσμιας ύφεσης και ανεργίας, παρ' όλο που η Γερμανία διαθέτει τα μεγαλύτερα στον κόσμο πλεονάσματα και συνεπώς τη μέγιστη ευχέρεια για να σταθεροποιεί την οικονομική και νομισματική περιοχή της.

Εκατομμύρια νέοι εγκαταλείπουν τις χώρες του Νότου σε αναζήτηση εργασίας και επιβίωσης, όμως οι Γερμανοί ιθύνοντες δεν ανησυχούν, αλλά επαίρονται για την «επιτυχία» τους. Το περιοδικό «Σπίγκελ» επιχαίρει με αυταρέσκεια και κυνισμό για τις αφίξεις στη Γερμανία των «νέων Gastarbeiter», που «δεν είναι Τούρκοι χωρικοί της Ανατολίας, αλλά μορφωμένοι Ιταλοί, Ισπανοί, Ελληνες, Πορτογάλοι, απόφοιτοι των καλύτερων πανεπιστημίων». Το μέλλον προδιαγράφεται σκοτεινό με την απογύμνωση του Νότου από νεανικούς και μορφωμένους πληθυσμούς, εν τούτοις η Γερμανία το αντιμετωπίζει με κομπασμό και εθνικιστική αναίδεια: «Η Γερμανία κοροϊδεύει τον κόσμο, αδιαφορεί για την Ευρώπη», σημειώνει η «Μοντ». Το νέο γερμανικό όνειρο, που απερίσκεπτα προσφέρεται στη γερμανική κοινή γνώμη, αποτελεί ταυτόχρονα εφιάλτη όχι μόνον για τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη, συμπληρώνει η γαλλική εφημερίδα.

Η καθαρή εισροή μεταναστευτικού δυναμικού στη Γερμανία αυξήθηκε από 128.000 άτομα το 2010, σε 340.000 στο τέλος του 2012. Η συμβολή του Νότου σε αυτήν ανέρχεται σε 96.000 άτομα, τα υπόλοιπα 244.000 άτομα προέρχονται από την ανατολική Ευρώπη.

Εάν οι μετακινούμενοι πληθυσμοί από τις ελλειμματικές χώρες έβρισκαν πράγματι απασχόληση στις πλεονασματικές, αυτό, μολονότι επώδυνο για τις χώρες προέλευσης, θα ήταν μέσα στους «κανόνες του παιχνιδιού», θα αποτελούσε «κάποια λύση» στο σημερινό πρόβλημα απασχόλησης των νέων. Ωστόσο, ούτε αυτό είναι βέβαιο. Η γερμανική απασχόληση κινείται στα όρια στασιμότητος, με μέση ετήσια μεταβολή την τελευταία τριετία 0,5%. Με τις περικοπές δαπανών στη χώρα των πλεονασμάτων, η γερμανική οικονομία έχει περιέλθει σε στασιμότητα, ύφεση και ανεργία από το τελευταίο τρίμηνο του 2012. Οι επενδύσεις και ο σχηματισμός κεφαλαίου καταγράφουν αρνητικές επιδόσεις. Ο αριθμός των Γερμανών ανέργων τοποθετείται στα 3,15 εκατομμύρια, 7% του ενεργού πληθυσμού και 8% για τους κάτω των 25 ετών. Σε αυτούς, προστίθενται ανά τρίμηνο 18.000 νέοι άνεργοι. Στη μεταλλουργία, 4 εκατομμύρια εργαζόμενοι παραμένουν καθηλωμένοι σε συνθήκες μερικής απασχόλησης και εργασιακής ανασφάλειας. Στους ανειδίκευτους, η ανεργία υπερβαίνει το 20%. Ο Μίκαελ Ζόμερ, πρόεδρος της ομοσπονδίας DGB, καταγγέλλει: ενόσω δεν υπάρχει κατώτατος μισθός, 25% των Γερμανών «εργάζονται» με λιγότερο από 6 - 8 ευρώ την ώρα, στην ανατολική πλευρά με 4 ευρώ ή 720 ευρώ μηνιαίως.

Το χρήμα του Νότου συρρέει στη Γερμανία, οι άνεργοι το ακολουθούν κατά πόδας, ωστόσο, παρά πάσα προσδοκία, δεν το συναντούν, αφού και εκεί η προσφορά θέσεων εργασίας παραμένει κατώτερη από τη ζήτηση. Εάν αυτό συνιστά «γερμανική ισχύ», τότε πώς θα ονομαζόταν το αδιέξοδό της, που καταποντίζει εταίρους, χωρίς όμως να σταθεροποιεί την ίδια; Με τη χρεοκοπία του 2001, η Αργεντινή απώλεσε 10% του μορφωμένου πληθυσμού της, που μετανάστευσαν στις ΗΠΑ και Αυστραλία. Με την κρίση χρέους στον ευρωπαϊκό Νότο, εκατομμύρια νέοι ξεριζώνονται, παρ' όλο που, με τη γερμανική «αρετή» της λιτότητος, η απασχόληση καταντά «σπάνιο είδος». Εάν η απώλεια θέσεων εργασίας στις ελλειμματικές χώρες δικαιολογείται, στις πλεονασματικές παραμένει απολύτως αδικαιολόγητη. Υπάρχει κάτι νοσηρό στο Βασίλειο της Ευρώπης.