ΤΗ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΜΕΡΚΕΛ

Robert J. Samuelson

Η Κύπρος σε ρόλο... αγγελιαφόρου

The Washington Post

Αναδημοσίευση: Η Καθημερινή, 20/3/2013

Λογικά ό,τι συμβαίνει στην Κύπρο θα παραμείνει στην Κύπρο! Με πληθυσμό που μόλις υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο και μια οικονομία που αντιστοιχεί μόλις στο 0,2% της Ευρωζώνης, η χώρα φαίνεται πολύ μικρή για να έχει ιδιαίτερη σημασία στην παγκόσμια σκηνή. Και όμως, αυτήν την εβδομάδα πρωταγωνιστεί μετά την κατάργηση των εγγυήσεων καταθέσεων για ποσό άνω των 100.000 ευρώ. Οπως αναφέρει ο Ν. Βέρον του Ινστιτούτου Peterson, «μέχρι το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, οι καταθέσεις θεωρούνταν ασφαλείς. Τα γεγονότα είναι κατακλυσμικά. Μπαίνουμε σε ένα νέο κόσμο, όπου οι καταθέσεις δεν είναι πλέον εγγυημένες...». Αυτό το οποίο φοβούνται τόσο ο Βέρον όσο και πολλοί άλλοι είναι ότι σε μια μελλοντική χρηματοπιστωτική κρίση οι απλοί καταθέτες, φοβούμενοι για τα χρήματά τους, θα επιδιώξουν μαζικά αναλήψεις από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, χειροτερεύοντάς την.

Στην Κύπρο, η κυβέρνηση κήρυξε «αργία» κλείνοντας τις τράπεζες. Στην προσπάθειά της, εξάλλου, να κατευνάσει τα πνεύματα, η κυβέρνηση της Λευκωσίας προτεινε την εξαίρεση από την έκτακτη αυτή φορολογία των πρώτων 20.000 ευρώ από κάθε καταθετικό λογαριασμό. Ομως, και αυτη η πρόταση απερρίφθη από την κυπριακή Βουλή. Μεγάλη ανησυχία επικρατεί, όμως, ότι οι δοκιμαζόμενες Ιταλία και Ισπανία, με την τρίτη και τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωζώνη αντιστοίχως, θα επαπειληθούν τώρα με μαζικές εκροές κεφαλαίων.

Οπως αναφέρει ο Ντ. Ελιοτ, του Ινστιτούτου Brookings, «όσοι έχουν καταθέσεις σε μια οικονομικά εξασθενημένη χώρα θα σκεφτούν πολύ σοβαρά τη μεταφορά των χρημάτων τους σε μια πιο υγιή, κάτι που εύκολα μπορεί να κάνει κάποιος στην Ευρωζώνη... ενδέχεται επίσης να θελήσει να κάνει κάτι ακόμη πιο εύκολο, όπως να επενδύσει τις καταθέσεις του σε ομόλογα, μετοχές ή άλλα αξιόγραφα».

Ο έκτακτος φόρος στις καταθέσεις αποτελεί το αντάλλαγμα που καλείται να προσφέρει η Κύπρος για να αποφύγει την πτώχευση. Αντί να επιμείνουν στην καταστρατήγηση της εγγύησης των καταθέσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα μπορούσαν –σε συνεργασία με το ΔΝΤ– να προσφέρουν στην Κύπρο περισσότερα κεφάλαια για τη διάσωση της δημόσιας οικονομίας της. Από το τρέχον σχέδιο προβλέπεται η παροχή ποσού 10 δισ. ευρώ από τους πιστωτές και η άντληση άλλων 5,8 δισ. από τη φορολόγηση των καταθέσεων. Οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ μπορούσαν να είχαν προσφέρει στην Κύπρο ολόκληρο το ποσόν. Με δεδομένο ότι η διάσωση της ελληνικής, της ιρλανδικής και της πορτογαλικής οικονομίας κόστισε εκατοντάδες δισ. ευρώ, το ποσόν που απαιτείται για την Κύπρο είναι σχετικώς μικρό. Βασει αυτού του σκεπτικού, δεν ήταν το ποσόν που «έκρινε την κατάσταση», αλλά το «μήνυμα» που κρίθηκε ότι πρέπει να δοθεί.

Η καγκελάριος Μέρκελ, η οποία θα αναμετρηθεί στις αρχές του φθινοπώρου στην κάλπη, δεν μπορούσε να εμφανιστεί ως προστάτις των πλουσίων Ρώσων. Η επιβολή φόρου στις καταθέσεις των Ρώσων και άλλων ξένων καταθετών τους αναγκάζει να αναλάβουν μέρος της διάσωσης της κυπριακής οικονομίας. Οπως και να ’ναι, το κυπριακό τραπεζικό σύστημα χρειαζόταν στήριξη μετά το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Η κατάσταση της κυπριακής οικονομίας θα χειροτερέψει πριν αρχίσει να βελτιώνεται. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις, εφ’ όσον χάσουν από τις καταθέσεις τους, θα «μαζευτούν». Το πραγματικό θέμα, όμως, δεν είναι η Κύπρος. Είναι το αν αυτό που ξεκίνησε στην Κύπρο θα συνεχιστεί αλλού. Αν ναι, τα προγνωστικά γαι την Ευρώπη είναι πλέον πολύ πολύ χειρότερα.