ΟΙ ΝΕΦΕΛΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ

"Η Ελλάδα έχει ένα μεγάλο αντίπαλο"

Συνέντευξη του ηθοποιού Γιάννη Μπέζου στο  ΑΘΗΝΑΪΚΟ  & ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ , με αφορμή  το ανέβασμα της αριστοφάνειας κωμωδίας Νεφέλες

ΑΘΗΝΑ 13/07/2012

Εξακολουθούμε να ζούμε άραγε στη νεφελώδη κατάσταση των αριστοφανικών «Νεφελών»; Αυτό υποστηρίζει η μία από τις δύο καλοκαιρινές παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου, που κάνει πρεμιέρα στο αρχαίο θέατρο του Πολυκλείτου και στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Σάτιρα των «προοδευτικών» ιδεών και εκπαιδευτικών συστημάτων που εισήγαγαν ο Σωκράτης και οι σοφιστές, χαρακτηρίζεται η αριστοφανική κωμωδία «Νεφέλες», που κατεβαίνει στο αργολικό θέατρο με τον σκηνοθέτη Νίκο Μαστοράκη να ηγείται ενός λαμπερού θιάσου (Γιάννης Μπέζος, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μάκης Παπαδημητρίου, Νίκος Ψαρράς, Γιάννης Νταλιάνης, Προμηθέας Αλειφερόπουλος κ.α).

Η υπόθεση αφορά τον Στρεψιάδη, έναν απαίδευτο χωριάτη, ο οποίος πνιγμένος στα χρέη εξαιτίας της σπάταλης ζωή του γιου του, αποφασίζει να φοιτήσει στη σχολή του Σωκράτη για να μυηθεί στην μαιευτική του μέθοδο και να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους δανειστές του στα δικαστήρια.

Αποδεικνύεται όμως… ανεπίδεκτος μαθήσεως και στη θέση του στέλνει το γιο του, μια απόφαση που θα στραφεί εναντίον του!

Χωρίς νεωτερισμούς, με ελάχιστα μοντέρνα στοιχεία και λειτουργώντας περισσότερο ως παραβολή, η παράσταση μας διακτινίζει στο 423 π.Χ., για να υπογραμμίσει τις αναλογίες της εποχής του Αριστοφάνη με το σήμερα.

Επιστρέφοντας για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στην Επίδαυρο και τον Αριστοφάνη μετά τους περσινούς «Βατράχους», και μετά από μια γεμάτη τηλεοπτική, θεατρική και πολιτική σεζόν, ο Γιάννης Μπέζος αναλαμβάνει τον ρόλο του υστερόβουλου και κουτοπόνηρου Στρεψιάδη.

Το ΑΜΠΕ συνάντησε τον ηθοποιό στις τελικές πρόβες της παράστασης στη Ριζάρειο Σχολή στο Χαλάνδρι, λίγο πριν κατέβει ο θίασος στην Επίδαυρο, και μας μίλησε για την επικαιρότητα του έργου αλλά και για την Ελλάδα σήμερα.

«Προσπαθούμε να βγάλουμε αυτό που κρύβει το έργο και αυτό που σημαίνει και που αποκαλύπτει στον σημερινό θεατή. Έχουν περάσει 2.500 χρόνια. Βέβαια υπάρχει ένας καρπός, δηλαδή η καρδιά του έργου είναι τόσο ισχυρή που είναι σαν μια νοητή γραμμή που μας ακολουθεί ακόμα. Αν πάρει κανείς τον μύθο θα καταλάβει.

Ο Στρεψιάδης είναι ένας τύπος πλήρως αμοραλιστής, που χρωστάει από δω και από κει, δεν θέλει να πληρώσει με τίποτα, δεν πάει προς τα δύσκολα, αντιθέτως κοιτάει πώς «να τη βολέψει» και δεν διστάζει να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, ακόμη και αθέμιτα ώστε να μπορέσει να γλιτώσει από τα χρέη του. Καταφεύγει στον Αριστοφανικό Σωκράτη για να του μάθει τις σοφιστείες, τις απάτες, το πώς μπορεί να ξεγελάσει τους πάντες.

Πάντα η Ελλάδα είχε τέτοιες πτώσεις αξιών, απλά το ανακαλύψαμε τώρα επειδή το πορτοφόλι άρχισε να «ελαφραίνει», ενώ παλιά δεν τους δίναμε ιδιαίτερη σημασία».

Μιλώντας για τους συμβολισμούς που έχει η παράσταση τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία για τη χώρα μας ο δημοφιλής ηθοποιός ανέφερε:

«Το έργο έχει μία αναγωγή στο σήμερα. Ο λαός στην αρχαία Αθήνα έμοιαζε πολύ με τους σημερινούς 'Έλληνες. Ήταν πολύ επιρρεπείς στη δημαγωγία οι Αθηναίοι. Βέβαια η διαφορά μας είναι ότι τότε επειδή είχαν τη άμεση δημοκρατία υπήρχε και η προσωπική ευθύνη, ενώ τώρα δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Τώρα μπορεί να λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Τότε δεν μπορούσες να το κάνεις αυτό, από τη στιγμή που είχες το δικαίωμα ψήφου. Αυτό που ζητάμε σήμερα και συναντάμε στην δημοκρατία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που γινόταν τότε, απλώς το ζητάμε επειδή πιστεύουμε ότι άμεση δημοκρατία σημαίνει να πηγαίνουμε να λέμε ό,τι θέλουμε και μετά να σηκωνόμαστε και να φεύγουμε».

Μικροαστός, καταφερτζής και κουτοπόνηρος, ο Στρεψιάδης θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελεί ένα στερεότυπο ελληνικό.

Πόσο ο ίδιος πιστεύει ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτό ;

«Σίγουρα ο θεατής θα αναγνωρίσει κάποιες ομοιότητες με τη σημερινή εποχή. Καμιά φορά η αυτοκριτική μπορεί να γίνει και όταν μας ενοχλεί κάτι.

Συνήθως μας ενοχλεί κάτι που βλέπουμε επειδή μας θυμίζει κάτι και δεν το πολυαντέχουμε και αρχίζουμε και το βρίζουμε. Ενώ αν δεν μας θυμίζει τίποτα, μάς είναι αδιάφορο. Αυτή είναι και η διαφορά της σάτιρας με την κωμωδία.

Η σάτιρα ασχολείται με τον τσιγκούνη, ενώ η κωμωδία ασχολείται με την τσιγκουνιά. Η κωμωδία είναι θέατρο γνήσιο. Ασχολείται και γελοιοποιεί συμπεριφορές και όχι συγκεκριμένα πρόσωπα και αυτή η «αρχοντοχωριάτικη» νοοτροπία που μας οδήγησε να μαθαίνουμε στα εύκολα και στα άκοπα ήταν μία συμπεριφορά της εποχής που την έχουμε και δίπλα μας τώρα. Το πρόβλημα είναι ότι συνηθίζουμε σε αυτό το στερεότυπο και δεν μας ενοχλεί.

Πολλές φορές το εκμεταλλευόμαστε, άλλες το χρησιμοποιούμε σαν άλλοθι, κι άλλες περηφανευόμαστε.

Δεν θέλουμε να το αλλάξουμε επειδή αυτό απαιτεί προσπάθεια, οπότε το εκλαμβάνουμε ως προτέρημα και κοιμόμαστε ήσυχοι. Μπορεί να ενοχληθούν κάποιοι με την έννοια ότι θα αναγνωρίσουν ένα κομμάτι του εαυτού τους , οι περισσότεροι θα γελάσουν φαντάζομαι», εξηγεί.

Έχοντας αφήσει τις εκλογές πια πίσω μας, πως βλέπει την επόμενη μέρα;

«Η Ελλάδα έχει ένα πολύ μεγάλο αντίπαλο, τον κακό της εαυτό, τον οποίο αρνείται πεισματικά να τον δει και κοιτάει απ' έξω, χωρίς να βλέπει τι γίνεται μέσα. Αυτό το συναντάμε παντού και στις δουλειές μας και στα σπίτια μας. Μας φταίνε όλα τα άλλα εκτός από αυτό που ζούμε εμείς. Υπάρχει η λογική ότι δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα. Αν δεν αλλάξει τίποτα, θα αλλάξουν οι άλλοι απέξω και θα μείνουμε μόνοι μας στο απόλυτο τίποτα.

Πρέπει να γίνουν όλες αυτές οι άλλαγες. Με πρώτο το θέμα της παιδείας, των πανεπιστημίων, των σχολείων, της εφαρμογής των νόμων. Η αθηναϊκή δημοκρατία είχε αυτό: οι αρχαίοι Ελληνες είχαν μεγάλο φόβο στον νόμο, ο οποίος ήταν και άγραφος κιόλας και όμως τον σέβονταν. Κάτι που δεν κάνουμε εμείς», καταλήγει.

Την μετάφραση υπογράφει ο Κ. Χ. Μύρης, τη διασκευή, τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια ο Νίκος Μαστοράκης, τη μουσική ο Σταύρος Γασπαράτος, την κίνηση ο Φωκάς Ευαγγελινός, τους φωτισμούς ο Σάκης Μπιρμπίλης, τη μουσική διδασκαλία η Μελίνα Παιονίδου.

*******************************************************

ΔΕΙΤΕ ΜΙΑ ΠΟΛΥ  ΚΑΛΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΦΕΛΩΝ

Τίτλος: Νεφέλαι

Είδος: Αρχαίο Δράμα | Αττική Κωμωδία

Έτος: 417 πΧ

Συγγραφέας: Αριστοφάνης

Μετάφραση: Παύλος Μάτεσις

Συντελεστές

Νεφέλαι    Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης

Σκηνογραφία: Απόστολος Βέττας

Ενδυματολόγος: Άννα Μαχαιριανάκη

Χορογράφος: Κοραής Δαμάτης

Συνθέτης: Βασίλης Δημητρίου

Μουσική διδασκαλία: Ολυμπία Κυριακάκη-Λουκίσσα

Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μιχαλακοπούλου

Βοηθός χορογράφου: Νικόλ Κοκκίνου

Μουσικός (πιάνο): Τάσος Καρακατσάνης

Μουσικός (όμποε): Βαγγέλης Χριστόπουλος

Μουσικός (κλαρινέτο): Στάθης Κιοσόγλου

Μουσικός (φλάουτο- φλογέρες): Παναγιώτης Δράκος

Μουσικός (φαγκότο): Σπύρος Καζιάνης

Μουσικός (βιολί): Παντελής Δεσποτίδης, Μαρία Καλλιοτζη

Μουσικός (βιόλα): Νατάσσα Ανανά

Μουσικός (βιολοντσέλο): Νίκος Κοτζιάς

Μουσικός (άρπα): Μαρία Χαμερστάιν

Μουσικός (κιθάρα): Γιάννης Παπαζαχαριάκης

Μουσικός (κρουστά): Αντώνης Κουλούρης, Βασίλης Βασιλάτος

Διανομή

Στρεψιάδης-  Γιώργος Μιχαλακόπουλος

Φειδιππίδης-     Γιώργος Λέφας

Θεράπων Στρεψιάδη  -      Νίκος Μαγδαληνός

Σπουδαστής   Δημήτρης Κώτσαρης

Μαθητής Σωκράτη -     Αντώνης Ζαχαράτος

Μαθητής Σωκράτη-       Ακίνδυνος Γκίκας

Μαθητής Σωκράτη-       Μάνος Ζαχαράκος

Μαθητής Σωκράτη -      Μάριος Παπαγεωργίου

Σωκράτης-           Γιάννης Ροζάκης

Αριστοφάνης-    Ντίνος Δουλγεράκης

Δίκαιος λόγος-    Θόδωρος Κατσαφάδος

Άδικος λόγος-     Γιώργος Τσιδίμης

Α΄ Δανειστής-     Τρύφων Παπουτσής

Β΄ Δανειστής-   Σπύρος Φασιανός

Κορυφαία-     Έρση Μαλικένζου

Κορυφαία-     Ειρήνη Κονίδου

Κορυφαία-    Τζένη Καλύβα

Κορυφαία -   Χριστίνα Βαρζοπούλου

Κορυφαία -     Ελένη Τζώρτζη

Χορός :  

 Σοφία Κακαρελίδου

   Μίνα Ξενάκη

     Ελένη Παναγιώτου

     Ελισάβετ Γιαννοπούλου

    Ελευθερία Βιδάκη

     Πίτσα Κονιτσιώτη

   Όλγα Αλεξανδροπούλου

    Γεωργία Καλλέργη

     Βάνα Ζάκκα

   Στέλλα Φυρογένη

     Δροσιά Κανά

     Άννα Καχριμάνη

    Κλαίρη Μανιάτη

    Μαρία Τσιμά

     Μαρία Φιλίππου

   Μάρθα Φριτζήλα

    Γιάννα Ανδρεοπούλου

   Ζαχαρούλα Οικονόμου

Α΄ Μάρτυρας Σωκράτη-     Κώστας Σαπουντζιδάκης