casanova

Ιστορία της ζωής μου

Επιλογή από τις ωραιότερες σελίδες των απομνημονευμάτων

Jacques Casanova de Seingalt
ανθολόγηση: Jean - Michel Gardair
μετάφραση: Σοφία Διονυσοπούλου

Άγρα, 2005
350 σελ.
ISBN 960-325-143-7, ISBN-13 978-960-325-143-9, [Κυκλοφορεί]
Τιμή € 18,26

*****************************

Η παρέα του Καζανόβα

Μικέλα Χαρτουλάρη

Τα Νέα [Βιβλιοδρόμιο], 21/7/2012

«Σε όλη μου τη ζωή με κυριαρχούσε ο φόβος μήπως το άλογό μου δυσκολευτεί να ξαναξεκινήσει».

Η εξομολόγηση αυτής της υπαρξιακής ανασφάλειας ανήκει σε έναν από τους θρυλικότερους εραστές όλων των εποχών: στον βενετσιάνο λιμπερτίνο Τζάκομο Καζανόβα (1725-1798), μεγάλο τυχοδιώκτη που έγραψε δώδεκα τόμους «Απομνημονευμάτων». Εκεί, κάθε ερωτική του περιπέτεια γίνεται αφορμή για να μιλήσει για την καθημερινότητα στα χρόνια του Διαφωτισμού. Ο Καζανόβα δεν σταματά μπροστά σε κανένα ταμπού, διότι πιστεύει ότι η φύση νικά τις προκαταλήψεις. Σαγηνεύει την αγαπημένη του φίλου του, αφήνεται στις θωπείες δύο φτωχών κοριτσιών που εκδίδονται από τη μάνα τους, κυνηγά μια χανούμισσα στην Κωνσταντινούπολη υποκύπτοντας αντ' αυτής σε έναν κάποιον Ισμαήλ πασά, και στα 46 του γίνεται εραστής της εξώγαμης κόρης του, που δεν την είχε γνωρίσει ώς τα 17 της. Ομως η αφήγησή του δεν σταματά ποτέ στα σεξουαλικά του κατορθώματα. Αντίθετα, όπως βλέπει κανείς στην «Ιστορία της ζωής μου» - μια επιτομή των «Απομνημονευμάτων» του (μτφ. Σοφία Διονυσοπούλου, Εκδ. Αγρα) - ο Καζανόβα εισδύει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και φωτίζει το πνεύμα της εποχής του, τις αξίες της, τα ήθη της.

Οι ερωτικές περιπέτειες, εντέλει, μπορούν να ξεκλειδώσουν τις περιπέτειες της κοινωνίας. Είναι θέμα συγγραφικής προσέγγισης. Απόδειξη, τα αριστουργήματα της ερωτικής λογοτεχνίας που επέλεξε το περιοδικό «Lire», με οδηγό τις διαφορετικές εκδοχές του έρωτα.

Ο παράφορος έρωτας που γίνεται καταστροφικός, αποτυπώνεται στη «Φαίδρα» (1677) του Ρακίνα (μτφ. Στρατής Πασχάλης, Ικαρος), ο οποίος άντλησε την έμπνευσή του από τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη. Ο γάλλος δραματουργός εστιάζει στη φωτιά που κατατρώει την κόρη του Μίνωα και σύζυγο του Θησέα, η οποία ερωτεύεται τον γιο του άντρα της, τον Ιππόλυτο, και καταλήγει να τον εκδικηθεί επειδή την απορρίπτει.

Η πρώτη φορά, η ανακάλυψη της ηδονής που σφραγίζει τη ζωή ανδρών και γυναικών, αναδεικνύεται στον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» του Λόρενς (μτφ. Κ. Τζήμας, Μεταίχμιο) και απογειώνεται στον «Εραστή» (1984) της Μαργκερίτ Ντυράς (μτφ. Εφη Κορομηλά, Εξάντας). Εργο αυτοβιογραφικό γραμμένο στα 70 της, αναφέρεται στην εφηβική της περιπέτεια με έναν πλούσιο Κινέζο, στην γαλλική αποικία (τότε) της Ινδοκίνας.

Η ζήλεια που βάζει σε δοκιμασία το «εγώ», ξυπνά αγωνίες και οδηγεί σε ταπεινώσεις, έχει εμπνεύσει το «Ενας έρωτας του Σουάν» (1913) του Μαρσέλ Προυστ (μτφ. Παύλος Ζάννας, Εστία) αλλά και την περίφημη «Λολίτα» (1955) του Ναμπόκοφ (μτφ. Γ.Ι. Μπαμπασάκης, Πατάκης).

Η προδοσία των αισθημάτων, των δεσμεύσεων και των κοινωνικών συμβάσεων που έχει δραματικές επιπτώσεις, αναδείχθηκε στην «Αννα Καρένινα» (1877) του Τολστόι (μτφ. Αρης Αλεξάνδρου, Αγρα) .

Το εμπόδιο που παραπέμπει στους εξωτερικούς εχθρούς του έρωτα, στα φυλετικά, θρησκευτικά, ταξικά, πολιτικά κ.ά. μίση, στα συμφέροντα και τις προκαταλήψεις, καθρεφτίζεται στο σαιξπηρικό έργο (1595) «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» (μτφ. Ερρίκος Μπελιές, Κέδρος) αλλά και στο «Περηφάνια και προκατάληψη» (1813) της Τζέιν Οστεν.

Ο χωρισμός που θερμαίνει και παγώνει τις σχέσεις, οδηγώντας τις στα άκρα, αποτυπώθηκε στο «Κόκκινο και το μαύρο» (1830) του Σταντάλ που λειτουργεί και ως χρονικό του 19ου αιώνα (μτφ. Γιώργος Σπανός, Εξάντας).

Η ερωτική απογοήτευση που σκοτώνει και που παραπέμπει στη γενικότερη διάψευση των προσδοκιών αναδείχθηκε στα «Πάθη του νεαρού Βέρθερου» (1774) του Γκαίτε (DeAgostini-Hellas), εμβληματικό έργο που έγινε το μανιφέστο του γερμανικού ρομαντισμού.

Η μεταμέλεια για την ερωτική εξομολόγηση που δεν έγινε ποτέ, για το ρίσκο που ποτέ δεν πάρθηκε, για τη συστολή που φρενάρει τη ζωή, αναδείχθηκε στα «Απομεινάρια μιας μέρας (1989) του Καζούο Ισιγκούρο (μτφ. Γιούρι Κοβαλένκο, Καστανιώτης).

Οι παλιοί εραστές που δεν ξεχνιούνται ποτέ και έτσι επιβεβαιώνουν τη δύναμη του έρωτα, στοιχειώνουν την ομηρική Οδύσσεια και καθρεφτίζονται συγκλονιστικά στον «Ερωτα στα χρόνια της χολέρας» (1985) του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (μτφ. Κλαίτη Σωτηριάδου, Λιβάνης).

ΛΙΣΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ (Αγγλικά)
***********************

The Venetian Giacomo Casanova, the son of comedians, seduced 122 women, as he tells in his book "Story of my life," a memoir he wrote after serving 60 years on prescription. Very discreet, Casanova mentions his conquests with pseudonyms; although historians have identified the majority.

Those who study the life of this Italian (casanovistas) ensure that its charms, besides his good looks, stood to be a true scholar of the Enlightenment: engineer, violinist, philologist, writer of comedies and science fiction author, mathematician , chemist, geographer ... He traveled throughout Europe and tried with the likes of Voltaire, Catherine the Great, Benjamin Franklin, Mozart, who helped compose a piece of Don Giovanni. He also founded the National Lottery of France, was a spy for King Louis XV in France and led the only known escape from prison of the Inquisition in Venice.