ΕΡΜΗΝΕΥΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Το τραγούδι "Ma France" του Jean Ferrat (1969) είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα γιατί αποτελεί έναν ύμνο στη δημοκρατική, αγωνιστική, και προοδευτική Γαλλία — την ίδια Γαλλία που φαίνεται να απειλείται, όπως και άλλες χώρες, από την άνοδο της ακροδεξιάς.
Ο Ferrat, βαθιά πολιτικοποιημένος και στρατευμένος καλλιτέχνης της Αριστεράς, γράφει για μια Γαλλία της Αντίστασης, των εργατών, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το τραγούδι του είναι καθαρά αντιφασιστικό και αντιστέκεται στην αλλοίωση αυτών των ιδεών από τις ελίτ ή την άκρα δεξιά.
Ιδού μερικά σημεία που εξηγούν γιατί είναι τόσο επίκαιρο:
. Εγκώμιο στη Γαλλία «των από κάτω»
«Ma France à moi, c’est celle qui se lève tôt...»
Ο Ferrat δεν μιλά για την επίσημη, εθνικιστική ή «χρυσή» Γαλλία. Μιλά για τη Γαλλία των εργατών, των διαδηλωτών, των στοχαστών, των ποιητών – αυτών που αγωνίζονται. Αυτή η Γαλλία σήμερα δέχεται επίθεση από τον λόγο μίσους, τον ρατσισμό και την αποδόμηση των κοινωνικών κατακτήσεων.
Αντίσταση στην ακροδεξιά ρητορική
Ο Ferrat γράφει το τραγούδι σε εποχή έντονων πολιτικών εντάσεων, αντιπαραθέτοντας τις δημοκρατικές αξίες με την καταπίεση και την πατριδοκαπηλία. Το ίδιο βλέπουμε σήμερα, με την ακροδεξιά να καπηλεύεται τα εθνικά σύμβολα και να δηλητηριάζει τον δημόσιο λόγο.
Το τραγούδι απαγορεύτηκε από το ORTF (κρατικό ραδιόφωνο της εποχής!)
Η απαγόρευση αυτή φανερώνει πόσο "επικίνδυνο" θεωρήθηκε ένα τραγούδι που υμνούσε την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Σήμερα, τέτοια τραγούδια ανακτούν νέα σημασία σε περιβάλλοντα που πάλι φοβούνται τη φωνή της δημοκρατίας.
Οικουμενικό μήνυμα
Η «Γαλλία» του Ferrat μπορεί να είναι κάθε χώρα που βλέπει τους θεσμούς της να απειλούνται από αυταρχισμό, ξενοφοβία ή κοινωνικό μίσος. «Ma France» γίνεται έτσι "η Ελλάδα μου", "η Ευρώπη μου", "ο κόσμος μου" όταν αυτοί οι χώροι κινδυνεύουν να χάσουν τον δημοκρατικό τους χαρακτήρα.
Το "Ma France" δεν είναι ένα απλό νοσταλγικό τραγούδι ενός χαμένου Παραδείσου. Είναι ένα μανιφέστο πολιτικής ταυτότητας, μια υπενθύμιση του τι σημαίνει να παλεύεις για αξίες σε καιρούς πολιτικής σύγχυσης και φασιστικής επανεμφάνισης.
Σήμερα, μπροστά στην απειλή για τη Δημοκρατία του Τραμπ, της Λεπέν, της Μελόνι, του Όρμπαν, του Βίλντερς, του Μπολσονάρο και τόσων άλλων πατριδοκάπηλων σειρήνων του ακροδεξιού αυταρχισμού, το τραγούδι επανέρχεται στη Γαλλία και αλλού μόνο όχι σαν εμβατήριο του παρελθόντος, αλλά σαν κάλεσμα Αντίστασης απέναντι στο τέρας του φασιμού.
2.Η Γαλλία μου από τον Jean Ferrat: Ένα τραγούδι που διαπρέπει σε κομματικές διαμάχες;
Σε ποιον απευθύνεται το γαλλικό τραγούδι; Σε ένα συγκεκριμένο κοινό; Στην αριστερά; Στη δεξιά; Σε όλους; Ένα πράγμα είναι σίγουρο: ο πλούτος του ρεπερτορίου βασίζεται στην ελευθερία των δημιουργών και των συνθετών του. Μια ελευθερία που μερικές φορές αμφισβητείται με την πάροδο του χρόνου, αλλά η οποία έχει οδηγήσει σε μια μυριάδα αριστουργημάτων. Σήμερα, η Melody επιστρέφει σε ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του Jean Ferrat : Ma France . Μια δήλωση αγάπης στη Γαλλία του που παραμένει ένα εξαιρετικά δημοφιλές τραγούδι μέχρι σήμερα. Αλλά είναι, ωστόσο, ένα τραγούδι που ξεπερνά τα όρια του κομματιού;
Ζαν Φερά – Ένας αφοσιωμένος καλλιτέχνης
Ο Ζαν Φερά υπήρξε από καιρό ένας αφοσιωμένος τραγουδιστής σε όλη την καριέρα του. Ας θυμηθούμε τα "Nuit et Brouillard" , "Un Air de Liberté" και "Potemkine" . Το 1969, ο Ζαν Φερά αποφάσισε να τραγουδήσει το "Ma France" , μια δήλωση αγάπης προς την πατρίδα του .
Στην πραγματικότητα, σε λίγο περισσότερο από τρία λεπτά, ο τραγουδιστής απαριθμεί μέσα από την ποίηση τα φυσικά, ιστορικά, κοινωνιολογικά και πολιτικά αξιοθέατα της Γαλλίας από το 1789. Πράγματι, οι δύο πρώτοι στίχοι μεταγράφουν την τοπογραφία της Γαλλίας, από την τραχύτητά της μέχρι το κλίμα της.
Από πεδιάδες σε δάση, από κοιλάδες σε λόφους,
από την άνοιξη που θα γεννηθεί στις νεκρές σου εποχές,
από αυτά που έχω ζήσει σε αυτά που φαντάζομαι,
δεν θα τελειώσω ποτέ να γράφω το τραγούδι σου,
Γαλλία μου
Σε ένα δεύτερο μέρος, ο Ζαν Φερά επιστρέφει στην ιστορία της Γαλλίας του, ανακαλώντας την Παρισινή Κομμούνα και τον Αδόλφο Θιέρσο, τους εργάτες στα εργοστάσια ή τους ανθρακωρύχους. Τραγουδά για τη Γαλλία της εργατικής τάξης και τη λαϊκή Γαλλία.
Τέλος, στο τέλος του τραγουδιού, ο Jean Ferrat ανακαλεί στη μνήμη του τα χρόνια «τριάντα έξι έως εξήντα οκτώ κεριά», δηλαδή το 1936 και το 1968, για να δείξει μια Γαλλία που συνεχώς αποκομίζει κοινωνικά οφέλη. Μια Γαλλία που αγωνίζεται για να ζήσει και να επιβιώσει.
Ας αναδυθεί από τα ορυχεία, ας κατέβει από τους λόφους
Αυτή που τραγουδάει μέσα μου, η όμορφη, η επαναστάτρια
Κρατάει το μέλλον, σφιχτά στα λεπτά της χέρια
Αυτή από τριάντα έξι έως εξήντα οκτώ κεριά
Η Γαλλία μου
Όπως μπορείτε να δείτε, αυτό είναι πράγματι ένα πολιτικά φορτισμένο τραγούδι. Ένα κείμενο στο οποίο ο Ζαν Φερά απεικονίζει τη Γαλλία με τις κομμουνιστικές του ευαισθησίες. Και αυτό το στοιχείο είναι που σε καμία περίπτωση δεν θα ευχαριστήσει την γκωλική κυβέρνηση.
Ένα λογοκριμένο τραγούδι
Στο βιβλίο Ma France , ο Jean Ferrat απευθύνεται απευθείας στην κυβέρνηση του Charles de Gaulle. Ο τραγουδιστής εκφέρει κρίση για τις πολιτικές του κινήματος:
Αυτός ο αέρας ελευθερίας πέρα από τα σύνορα
Σε ξένους λαούς που προκάλεσαν ίλιγγο
Και των οποίων το κύρος σφετερίζεστε σήμερα
Εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στο όνομα του Ροβεσπιέρου
Όπως θα περίμενε κανείς, το τραγούδι λογοκρίθηκε γρήγορα από το ORTF (Γαλλικό Ραδιοτηλεοπτικό Δίκτυο). Τα εγκλήματα και τα λάθη αποδόθηκαν άμεσα στις αρχές, οι οποίες, σύμφωνα με τον τραγουδιστή, ήταν υπεύθυνες για τα τραγικά γεγονότα των τελών της δεκαετίας του 1960. Για ένα χρόνο, ο Φερά απαγορεύτηκε από τα ραδιοφωνικά κύματα. Ήταν ο Υβ Μουρούσι που μετέδιδε για πρώτη φορά ένα απόσπασμα από την εκπομπή Ma France στις 31 Ιανουαρίου 1970. Η λογοκρισία έσπασε και ο Φερά συνέχισε να ερμηνεύει το τραγούδι.
Ένα υπερκομματικό τραγούδι;
Ας επιστρέψουμε στο κύριο ερώτημα: Είναι το My France ένα τραγούδι χωρίς κομματικές αντιλήψεις; Ικανό να ακουστεί και να εκτιμηθεί χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες; Χωρίς αμφιβολία.
Πράγματι, σε αυτό το τραγούδι, ο Jean Ferrat τραγουδάει για τη Γαλλία του. Μέσα από την ιστορία της, τις τραγωδίες της και τα τοπία της, ο τραγουδιστής απεικονίζει το όραμά του για τη χώρα του. Σε πρώτο πρόσωπο, ο τραγουδιστής μας προσφέρει ένα πορτρέτο μιας Γαλλίας που μπορεί να περιγραφεί ως «αριστερή».
Αλλά η καρδιά και η ομορφιά του τραγουδιού βρίσκονται σε αυτή τη συγχώνευση μεταξύ των στίχων και του ερμηνευτή. Μια σύνδεση που αγγίζει το κοινό ανεξάρτητα από τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Έτσι, ο Ferrat δεν τραγουδά ένα κομματικό τραγούδι ή ένα πολιτικό κείμενο, αλλά μάλλον ένα τραγούδι με αφοσίωση. Ένας τίτλος που απεικονίζει το όραμά του για τη Γαλλία.
Είθε να τραγουδάω για πάντα αυτό των εργατών,
Γαλλία μου
Έτσι, το Ma France παραμένει πάνω απ' όλα ένα αριστούργημα ποίησης που συνδέει τις εικόνες της Γαλλίας με την ιστορία της. Μια ιστορία σίγουρα επιλεγμένη, αλλά που τραγουδιέται και είναι εξαιρετικά όμορφη αν αφήσουμε στην άκρη όλες τις πολιτικές ταμπέλες. Με άλλα λόγια, το Ma France αποτελεί μέρος του μεγάλου, λεπτού φάσματος του γαλλικού τραγουδιού με τον ίδιο τρόπο όπως το Douce France του Trenet , το Hexagone του Renaud ή ακόμα και το J'habite en France του Michel Sardou .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου