Μια μαρτυρία για έναν σπουδαίο νεοελληνιστή και δάσκαλο της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ

 

Η σταδιακή «γνωριμία» μου με το έργο του Λίνου Πολίτη*

 

του Τάκη Γραμμένου

hartismag.gr

4–5 λεπτά

---

Στο πρώ­το έτος (1965/66) στα προ­φο­ρι­κά, με εί­χε ρω­τή­σει τι χρώ­μα έχει το ζα­φεί­ρι και δεν ήξε­ρα. Κα­τα­ντρά­πη­κα και τα­πει­νώ­θη­κα πά­ρα πο­λύ, μά­λι­στα ως υιός χρυ­σο­χό­ου. Το έψα­ξα αρ­γό­τε­ρα, εί­ναι πο­λύ­τι­μος λί­θος, έχει χρώ­μα βα­σι­κά γα­λά­ζιο, αλ­λά και, σπα­νιό­τα­τα, κί­τρι­νο, κόκ­κι­νο και ιώ­δες. Το «σαπ­φεί­ρι­νο μα­βί» επο­μέ­νως του ποι­η­τή εί­ναι έκ­φρα­ση από­λυ­τα σω­στή και μάλ­λον θα έδι­νε την αί­σθη­ση πο­λύ σκού­ρου γα­λά­ζι­oυ. Μας έκα­νε μά­θη­μα, με βά­ση τη γνω­στή του Αν­θο­λο­γία των εκ­δό­σε­ων Γα­λα­ξί­ας, για τον Πα­λα­μά και τους συγ­χρό­νους του (Κα­μπάς κ.λπ.). Η επο­χή ήταν μάλ­λον πα­ντε­λώς αδιά­φο­ρη για αυ­τή την ποί­η­ση και εμέ­να με έπια­νε μαύ­ρη απελ­πι­σία και για την επο­χή και για τη γε­νιά του 1880.    
Με το λε­γό­με­νο ΜΝΕΣ (Σπου­δα­στή­ριο Με­σαιω­νι­κών και Νε­ο­ελ­λη­νι­κών Σπου­δών) δεν εί­χα πλέ­ον κα­μία επα­φή, αλ­λά μια μέ­ρα συ­νά­ντη­σα έξω από την πα­λιά Φι­λο­σο­φι­κή τον αεί­μνη­στο κλα­σι­κό φι­λό­λο­γο, φί­λο και συμ­φοι­τη­τή Δα­νι­ήλ Ια­κώβ που αμέ­σως μου με­τέ­φε­ρε το εξής: «Άσε, έγι­νε της τρε­λής. Ο Πο­λί­της έβα­λε το Στα 200 π.Χ. και κα­νέ­νας δεν απά­ντη­σε σω­στά». «Σί­γου­ρα δεν κα­τά­λα­βαν ότι πρό­κει­ται για κλα­σι­κή χρή­ση της ει­ρω­νεί­ας, τό­σο συ­νη­θι­σμέ­νης άλ­λω­στε στον Κα­βά­φη», του λέω πε­ρι­σπού­δα­στα. «Πού το κα­τά­λα­βες;» μού λέ­ει εμ­βρό­ντη­τος. Δεν απά­ντη­σα, αλ­λά ένιω­σα να ανε­βαί­νει κά­θε­τα ο δεί­κτης της αυ­το­ε­κτί­μη­σής μου ανέ­κα­θεν πε­σμέ­νης στα χα­μη­λό­τα­τα δυ­να­τά όρια. Σκέ­φτη­κα ότι θα έπρε­πε να δια­θέ­τω ένα πο­λύ συ­γκε­κρι­μέ­νο εί­δος ευ­φυί­ας. Φο­βά­μαι ότι και σή­με­ρα στα σχο­λι­κά ανα­γνώ­σμα­τα δε θα γί­νε­ται αντι­λη­πτό το θέ­μα. Μάλ­λον εί­μαι σχε­δόν σί­γου­ρος. Αρ­γό­τε­ρα εί­χα μά­θει ότι ο Πο­λί­της εί­χε ξε­κι­νή­σει την κα­ριέ­ρα του ως κλα­σι­κός αρ­χαιο­λό­γος έχο­ντας μά­λι­στα στο ενερ­γη­τι­κό του και μια δυο ση­μα­ντι­κές δη­μο­σιεύ­σεις.
Για την αν­θρώ­πι­νη πλευ­ρά του μου εί­χε μι­λή­σει ο επί­σης κλα­σι­κός φι­λό­λο­γος, συμ­μα­θη­τής, συμ­φοι­τη­τής και φί­λος Γιάν­νης Κα­ζά­ζης που ο Πο­λί­της τό­τε, το ΄68 (;), τον εί­χε εντά­ξει σε μία ομά­δα μα­θη­τευο­μέ­νων πα­λαιο­γρά­φων που εί­χε πά­ει για έρευ­νες σε μο­να­στή­ρι των Κυ­κλά­δων. «Ευ­πα­τρί­δης», μου έλε­γε, «ενή­με­ρος για τα πά­ντα, αγα­πά­ει τη ζωή, εί­χε προ­σω­πι­κή γνω­ρι­μία με αν­θρώ­πους μυ­θι­κούς για μας».
Τον άκου­γα το Γιάν­νη –ζα­λι­σμέ­νο από τον κυ­κλα­δί­τι­κο αέ­ρα Θεσ­σα­λο­νι­κιό– με ανοι­χτό το στό­μα. Ανέ­κα­θεν εξάλ­λου θαύ­μα­ζα τη φι­λο­λο­γι­κή του δει­νό­τη­τα και κυ­ρί­ως από τό­τε που, δευ­τε­ρο­ε­τής, μου έδει­ξε το βι­βλίο του Denniston για το μό­ρια της αρ­χαί­ας ελ­λη­νι­κής (πρώ­τη έκ­δο­ση το ΄54, ανα­τυ­πώ­θη­κε το ΄98 με συ­μπλη­ρώ­σεις) λέ­γο­ντάς μου ότι για να ξε­κλει­δώ­σεις μία γλώσ­σα πρέ­πει να ξέ­ρεις τη λει­τουρ­γία των μο­ρί­ων της. Φυ­σι­κά το εί­χε αγο­ρά­σει από το υστέ­ρη­μά του, υπέ­θε­τα, ίσως και κρυ­φά· μη τον μα­λώ­σουν.
Εί­χα ανέ­κα­θεν την αί­σθη­ση ότι ανά­λο­γο βι­βλίο για τα νέα ελ­λη­νι­κά θα μπο­ρού­σε μό­νο ο Λί­νος Πο­λί­της να εί­χε γρά­ψει.
Πο­λύ αρ­γό­τε­ρα διά­βα­σα τα Άπα­ντα του Σο­λω­μού, το Γύ­ρω στο Σο­λω­μό, την Ιστο­ρία της Νε­ο­ελ­λη­νι­κής Λο­γο­τε­χνί­ας. Ο Γιάν­νης, κά­που το ΄80, μου δώ­ρι­σε τα Αυ­τό­γρα­φα του Σο­λω­μού, όχι τον τό­μο με τις φω­το­τυ­πί­ες αλ­λά εκεί­νον με τις με­τα­γρα­φές, για τον οποίο εί­χαν χυ­θεί ει­δι­κά τυ­πο­γρα­φι­κά στοι­χεία. Αυ­τό το μνη­μείο του νέ­ου ελ­λη­νι­σμού. Με­ρι­κές φο­ρές εί­χα την εντύ­πω­ση ότι φυλ­λο­με­τρώ τό­μο των… Inscriptiones Graecae…

(Περιοδικό Χάρτης , τχ. 20 -Μάιος / Ιού­νιος 2020)

 

*Ο Τάκης Γραμμένος (1947, Θεσσαλονίκη), είναι αρχαιολόγος.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Αρχαιολογικό τμήμα).

Έκανε μεταπτυχιακές σπουδέςστο Cambridge της Αγγλίας.
Είναι ιδάκτωρ ΠροϊστορικήςΑρχαιολογίας στο ΑΠΘ.
Υπήρξε Προϊστάμενοςτης ΙΣΤ΄Εφορείας Προϊστορικών και κλασσικών Αρχαιοτήτων
(Κεντρική Μακεδονία) και Διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης

Εργάστηκε κυρίως στη Μακεδονία και από το 1985 ως το 1986 έζησε στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Από το 1994 ανήκει στην Εταιρεία Συγγραφέων. Δημοσίευσε ποιητικές συλλογές (εκδόσεις Ύψιλον), συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τραμ, Χάρτης, Εντευκτήριο, Ποίηση, Ποιητική κ.τ.λ.). Δημοσίευσε επίσης ένα βιβλίο με μικρά δοκίμια κ.τ.λ., και ένα με μικρά κείμενα ημερολογιακού περιεχομένου. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική και σε χώρες της Ασίας. Στο βιβλίο του Ιωνικά και Βόρεια Ποιήματα συγκεντρώνει το σύνολο του ποιητικού του έργου (1972 ως 2015.

ΒΡΕΙ­ΤΕ ΤΑ ΒΙ­ΒΛΙΑ ΤΟΥ Τά­κη Γραμ­μέ­νου ΣΤΟΝ ΙΑ­ΝΟ.

*Λίνος Πολίτης(1906-1982)