Τι σημαίνει για τους ανθρώπους μια αφανής απειλή, όπως είναι ένας ιός;
Αντώνης Παγκράτης
Πώς λειτουργεί μια αφανής απειλή στο σώμα, στο πνεύμα, στην ψυχή και την κοινωνία; Πως αντιμετωπίζουμε την αφανή απειλή ενός ιού όπως ο κορωνοϊός;
Στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας ζούμε υπό συνθήκην απειλών, εσωτερικών και εξωτερικών. Είτε αντιμετωπίζουμε τον διχασμένο εαυτό μας, είτε την επιθετικότητα των άλλων, είτε την αρρώστια- συνεχώς βρισκόμαστε στην αναζήτηση μιας λύσης στις, κυμαινόμενες σε ένταση και διάρκεια, εισβολές ενός ξένου προς εμάς παράγοντα που πρέπει να τον κρατήσουμε μακριά για να διασωθούμε. Τρομακτικότερο όλων είναι η “αφανής απειλή”. Μία απειλή που δεν μπορούμε να δούμε και δεν ξέρουμε πώς να αντιμετωπίσουμε.
Εάν, δε, συναναλογιστούμε ότι η λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος διεξάγεται ερήμην της θελήσεώς μας, τότε φαίνεται να ακροβατούμε σε ένα χαλαρό, πρόχειρα τοποθετημένο σκοινί, με τα μάτια κλειστά. Ο κόσμος των μικροβίων και των ιών είναι αφανής για το γυμνό ανθρώπινο μάτι. Ο αμυντικός μας μηχανισμός, ενεργεί αυτονόμως και ειδικώς, με εμφανώς προβληματικές ενδοεπικοινωνίες, στερούμενος κεντρικού ελέγχου και αγνοώντας την βούλησή μας, με αποτέλεσμα να χρειάζεται εξωτερική βοήθεια συνεπικουρούσης της θετικής μας ψυχικής καταστάσεως. Το βάρος είναι μεγάλο. Ζητήσαμε από 6 διακεκριμένους επιστήμονες και διανοούμενους να μας “δείξουν” τον άγνωστο αυτό κόσμο, με σκοπό να μας βοηθήσουν προκειμένου να γίνει πιό οικείος, δηλαδή λιγότερο φοβερός.
Τους ζητήσαμε να απαντήσουν δίνοντάς τους τις εξής φράσεις:
Διάκριση ιών – μικροβίων
Μηχανισμός εισόδου στο ανθρώπινο σώμα
Ανοσοποιητικός παράγοντας-
Διαχείριση της αφανούς απειλής, ψυχολογικά και διανοητικά
Προστασία από την αφανή απειλή
Η αφανής απειλή ως φιλοσοφικός όρος
Ο φόβος ως φιλοσοφικός όρος
Η κοινωνική διάσταση του φόβου
Η σειρά των κειμένων βασίζεται σε ένα μεθοδολογικά ιδεατό διαχωρισμό της ανθρώπινης ύπαρξης σε σωματικές, ψυχικές, διανοητικές λειτουργίες στο πλαίσιο της κοινωνικής πραγματικότητάς της. Με άλλα λόγια οι επιστήμονες που απαντούν συμμετέχουν με την εξής σειρά:
Ο γιατρός ανοσολόγος Δημήτρης Ντεγιάννης και η γιατρός λοιμωξιολόγος Μαρία Τσολιά (κατά αλφαβητική σειρά)
Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Ιωάννης Βαρτζόπουλος και ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος (κατά αλφαβητική σειρά)
Ο καθηγητής φιλοσοφίας Στέλιος Βιρβιδάκης
Ο καθηγητής συγκριτικής κοινωνιολογίας Μανούσος Μαραγκουδάκης
Δημήτρης Ντεγιάννης
“Το ανοσολογικό σύστημα θα μπορούσε να οριστεί ως ένα ενιαίο αμυντικό σύστημα κατά παντός “ξένου” το οποίο διαφοροποιείται σε δύο τρόπους δράσης. Ο ένας εξ’ αυτών έχει σχέση με τη Φυσική ανοσία που διαθέτουμε από τη γέννηση μας και προέρχεται από μη ειδικούς μηχανισμούς άμυνας πολλοί εκ των οποίων διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της κύησης. O άλλος έχει σχέση με την Επίκτητη ανοσία που διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια του βίου μας σαν αποτέλεσμα της έκθεσης μας σε αντιγονικούς ερεθισμούς που μπορεί να προέρχονται από ιούς ή βακτήρια, από αλλεργιογόνα, από κύηση, από μεταγγίσεις συστατικών αίματος, μεταμόσχευση οργάνων κλπ. Οι κύριοι φορείς αυτών των συστημάτων άμυνας είναι κυρίως εμπύρηνα συστατικά του αίματος και κατά κύριο λόγο τα λεμφοκύτταρα, καθώς και πρωτεΐνες που παράγονται από αυτά τα συστατικά του αίματος και άλλα κύτταρα, τα οποία είτε δρουν απευθείας ενάντια σε μικροοργανισμούς ή σε ξένες προς τον οργανισμό ουσίες (αντιγόνα), είτε επάγουν τη λειτουργία συγγενικών κύτταρων τα οποία με τη σειρά τους ασκούν το αμυντικό τους έργο.
Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα πολύπλοκο μηχανισμό αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανοσοκυττάρων και των εκκρινόμενων από αυτά ουσιών, που ενώ έχει αναλυθεί σε μεγάλο βαθμό το ποιο κύτταρο εκκρίνει ποια ουσία, ποιος είναι ο τρόπος δράσης αυτών των ουσιών και ποιος είναι ο τρόπος αντιμετώπισης του “ξένου εισβολέα”, δυστυχώς ακόμα δεν γνωρίζουμε και δεν μπορούμε να προβλέψουμε πως ρυθμίζεται σε έναν άνθρωπο η έναρξη ή η ένταση της ανοσολογικής απάντησης και η αποτελεσματικότητα της , αλλά και το γιατί ορισμένες φορές αυτή η ανοσολογική απάντηση εκδηλώνεται κατά του ίδιου του οργανισμού (αυτοάνοσα νοσήματα).
Πως εκπαιδεύεται όμως το Ανοσολογικό μας σύστημα, γιατί δεν είναι πάντα αποτελεσματικό και γιατί πολλές φορές λανθασμένα υπεραντιδρά, όπως για παράδειγμα αναφέρθηκε πρόσφατα για την περίπτωση των σοβαρά πασχόντων ασθενών με COVID-19; Σε ότι αφορά το πρώτο σκέλος του ερωτήματος ένας παράγοντας που μπορεί να παίζει μεγάλο ρόλο στη γένεση ανεπιθύμητων ανοσολογικών αντιδράσεων είναι “λάθη κατά την εκπαίδευση” λεμφοκυττάρων στο Θύμο αδένα στα πρώτα χρόνια της ζωής μας.Ο θύμος αδένας είναι ένα πρωτογενές λεμφοειδές όργανο που είναι σημαντικά ενεργός μέχρι περίπου την εφηβεία και έχει σαν κύριο ρόλο την ανάπτυξη και την ωρίμανση ενός πληθυσμού λεμφοκυττάρων (Τ λεμφοκύτταρα) που είναι κατά κάποιο τρόπο ο “διευθυντής της ανοσολογικής ορχήστρας”. Συγχρόνως ο Θύμος αδένας είναι ο τόπος όπου αυτά τα λεμφοκύτταρα είτε εκπαιδεύονται να ξεχωρίζουν το “εαυτό από το ξένο”, είτε αυτοκαταστρέφονται αν είναι αυτο-αντιδραστικά, είτε εξάγονται από το Θύμο στους ιστούς σαν πρώιμες μορφές (κάτι σαν απλοί οπλίτες που μετά τη μάχη θα εξελιχθούν σε αξιωματικούς). Εξω από το Θύμο αδένα, τα Τ λεμφοκύτταρα μέσω της επαφής τους με ξένα αντιγόνα ή μικρόβια, ωριμάζουν και εξειδικεύονται για την αντιμετώπιση μίας τρέχουσας κατάστασης ή για μελλοντική αντιμετώπιση κάποιου ”εισβολέα” αποκτώντας κάποια μνήμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου