Διαβάσματα για τις μαύρες τρύπες του κόσμου έξω

---

Του Αντώνη Ν. Φράγκου
avgi.gr

Δύο Γάλλοι νουαρίστες, οι, Ζιλ Βενσάν και Ντιντιέ Ντενένξ, και ο γαλλικής καταγωγής Αμερικάνος Αντουάν Μπελό γράφουν για τα θέματα του ρατσισμού, της προδοσίας μέσα στις ριζοσπαστικοποιημένες ομάδες του φοιτητικού κινήματος και τον απόλυτο κίνδυνο σύντομα να κυριαρχήσει στις ζωές μας η Τεχνητή Νοημοσύνη δίνοντάς μας εναύσματα στην παρατεταμένη κοινωνική μας αποστασιοποίηση.

Αυτή η χώρα που τη δολοφονούν

Από οικογένεια αριστερών και αντιστασιακών, ο Ζιλ Βενσάν, λάτρης της Μασσαλίας με τρία ήδη μεταφρασμένα βιβλία του -όταν δεν γράφει, δημιουργεί εργαστήρια δημιουργικής γραφής σε σχολεία, φυλακές και νοσοκομεία-, έχει τιμηθεί με κορυφαία βραβεία αστυνομικής λογοτεχνίας. Στο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Αυτή η χώρα που τη δολοφονούν» (εκδόσεις Angelus Novus) σε μετάφραση Γιάννη Καυκιά, ο Βενσάν δομεί την πλοκή σε δύο παράλληλες ιστορίες -η πρώτη με κύριο χαρακτήρα την αγαπημένη του Γαλλοαλγερινή αστυνόμο Αϊσά Σαντιά-, φυσικά στη Μασσαλία, ενώ στον Βορρά τοποθετεί τη μοναχική υπαστυνόμο Καρόλ Βερμέρ. Τώρα, στο κέντρο της μεσογειακής μεγαλούπολης δολοφονείται εν ψυχρώ ο Σύρος Ταρέκ Μπσαρανί, υπεύθυνος της προεκλογικής εκστρατείας νεαρής ανερχόμενης βουλευτίνας του ακροδεξιού Εθνικού Κόμματος Γαλλίας. Στην επικράτεια της Βερμέρ ανακαλύπτονται άγρια βασανισμένα, μέσα στη λάσπη, τα πτώματα δύο κοριτσιών από την Ερυθραία. Σε τελείως διαφορετικά πλάνα και από διαφορετικές αιτίες, ο συγγραφέας σκιαγραφεί με γκρίζες σκιές τον κοινωνικό χάρτη τής σύγχρονης Γαλλίας: ο Μπσαρανί, βασικός σύνδεσμος του ΕΚΓ με το καθεστώς Μπασάρ Αλ Άσαντ -το οποίο καθεστώς υποστηρίζει οικονομικά το εν λόγω κόμμα- βγαίνει από τη μέση όταν ανακαλύπτει πράματα που δεν θα έπρεπε σχετικά με την πολιτική του Σύρου Προέδρου. Εναπόκειται στη Σαντιά και στους ικανότατους συνεργάτες της να το αποκαλύψουν. Από την άλλη, η Βερμέρ, ενώ ταυτοποιεί τους ένοχους, πέφτει σε τοίχο καθώς η ομάδα τους γαλουχείται από το Εθνικό Κόμμα και η ίδια βρίσκεται σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Αλλά και το τιμ της Μαρσεγιέζας αστυνόμου αποδεκατίζεται κάτω από τα πυρά του οργανωμένου ακροδεξιού πολιτικού εγκλήματος. Κι ενώ στο Παρίσι έχουμε τις εκατόμβες νεκρών στο Μπατακλάν και άλλου, η Σαντιά μονολογεί ότι νιώθει πως καταφθάνει κατακλυσμός φαιομέλανου μίσους που θα πνίξει τη χώρα ολόκληρη...

Θάνατος με αφιέρωση

Δύο νουβέλες στο βιβλίο του έτερου Γάλλου συγγραφέα Ντιντιέ Ντενένξ περιλαμβάνει ο «Θάνατος με αφιέρωση» (εκδ. Angelus Novus) σε μετάφραση Βασίλη Παπακριβόπουλου - γνωστού και από το προηγούμενο βιβλίο του «Έγκλημα και μνήμη» (εκδόσεις Πόλις) για τη μαζική σφαγή των Αλγερινών διαδηλωτών στο Παρίσι τον Οκτώβριο του 1961 από την αστυνομία, ο αρχηγός της οποίας ήταν ο φιλοναζιστής Μορίς Παπόν. Προερχόμενος από εργατική οικογένεια, ο Ντενένξ υπήρξε τυπογράφος, δημοσιογράφος αστυνομικού ρεπορτάζ, συνδικαλιστής κ.ά. Εδώ, στην πρώτη νουβέλα, «Το ξεχασμένο μοιρολόι», αναφέρεται στα τελευταία λεπτά ζωής του Μπερνάρ Περόλ σε κάποιον χαμένο τόπο της Βρετάνης όπου πήγε τιμώντας τη μνήμη της αδικοχαμένης γυναίκας του και ενεπλάκη σε φοβερό κυκεώνα παραδόσεων και φημών, μαζί και εθνικισμού, με αφορμή ένα ορφανό έγκλημα. Σκαλίζει γεγονότα που αποσιωπούνται, ενώ μια συνεχής απειλή τον περιτριγυρίζει. Το ανάγνωσμα περιέχει την αφήγηση μπροστά στην κάμερά του όλων αυτών που του συνέβησαν. Παρακάτω, στην ομώνυμη νουβέλα, μοιραίο ρόλο παίζει μια γυναίκα, η Φιόνα, πίσω στα χρόνια των μεγάλων φοιτητικών εξεγέρσεων στο Παρίσι και στην ιστορία δύο φίλων που έχουν περάσει στην παρανομία με πυρπολήσεις τραπεζών και μεγάλων καταστημάτων. Ξαφνικά βρίσκονται στη φυλακή από προδοσία, δραπετεύουν κι ενώ ο ένας σκοτώνεται από τους αστυνομικούς, ο άλλος ψάχνει να βρει τη συντρόφισσα που ερωτεύτηκε πριν χρόνια, ήγουν τη μοιραία Φίονα.

Άντα

Γεννήθηκε στη Βοστόνη από Γάλλους γονείς, σπούδασε στο Παρίσι και διευθύνει στη Νέα Υόρκη εταιρεία διοργάνωσης συνεδρίων και επαγγελματικών συναντήσεων. Ο λόγος για τον Αντουάν Μπελό, του οποίου οι εκδόσεις Πόλις εξέδωσαν προσφάτως το τέταρτο μυθιστόρημά του «Άντα» σε μετάφραση Δημήτρη Δημακόπουλου. Σ’ αυτό, ο παντρεμένος με Γαλλίδα αστυνόμος Φρανκ Λόγκαν καλείται στην περίφημη Σίλικον Βάλεϊ να ερευνήσει την εξαφάνιση ενός επαναστατικού λογισμικού Τεχνητής Νοημοσύνης ονόματι Άντα. Εκεί, στα γραφεία της εταιρείας Turing, ανακαλύπτει πως η Άντα έχει δραπετεύσει και έχει αποκτήσει αυτονομία - ενώ είναι προγραμματισμένη να γράφει δακρύβρεχτα μπεστ σέλερ. Ο Μπελό παρουσιάζει με ζοφερά χρώματα τον κίνδυνο η άυλη νοημοσύνη να ξεφύγει -ούσα κενή συναισθημάτων- από τους κανόνες που ορίζουν οι επιστήμονες και να λειτουργήσει εξουσιαστικά πάνω στην ανθρώπινη κοινωνία. Αλλά και οι αγοραίες διαθέσεις των γεννητόρων της επιδιώκουν να αντικαταστήσουν μέσω αυτής όλα τα επίπεδα γραπτού λόγου. Ταυτόχρονα, όμως, η «Άντα» αποτελεί ευφυέστατο σχόλιο πάνω στις σκοπιμότητες της λογοτεχνίας.

*Αντώνης Ν. Φράγκος

Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιολογία στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Παράλληλα, έπαιξε ως μουσικός παραγωγός σε πολλά ραδιόφωνα για πολλά χρόνια και έγραψε ως μουσικός κριτικός σε μια σειρά περιοδικά. Αυτό συνεχίζει μέχρι και σήμερα.