Πέμπτη, Οκτωβρίου 26, 2017

Ένα αριστούργημα του Ιταλικού νεορεαλιστικού σινεμά

Βιττόριο Ντε Σίκα

"Sciuscià"

(ΛΟΥΣΤΡΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙΩΝ)

1946

Aπό πολλούς η ταινία αυτή του Ντε Σίκα θεωρείται (μαζί βεβαίως με τον Κλέφτη Ποδηλάτων τού ιδίου) ο Παρθενώνας της κινηματογραφικής τέχνης. Μάλιστα ο Όρσον Ουέλς είχε πει για τον Ντε Σίκα, ότι είναι ο σκηνοθέτης που "κατάφερε το αδιανόητο: εξαφάνισε την κάμερα".
Ο πρωτότυπος τίτλος "Sciuscià" προέρχεται από παραφθορά/σύντμηση των αγγλικών λέξεων "shoe shine", όπως τις είχαν αντιγράψει εξ ακοής τα χιλιάδες ορφανά ή εγκαταλειμμένα αγόρια στην κοινωνικοοικονομικά διαλυμένη από τον φασισμό και τον πόλεμο Ιταλία του 1945, τα οποία γυάλιζαν τα παπούτσια των αμερικανών στρατιωτών, για να επιβιώσουν.
Σχεδόν κάθε σκηνή αυτής της "παιδοκεντρικής" ταινίας είναι ένα -συχνά ντροπιαστικό- μάθημα ζωής για ενήλικους. Είναι επίσης και απαγγελία κατηγορίας εναντίον ενός Συστήματος που στραγγαλίζει εν τη γενέσει του ό,τι ευγενέστερο διαθέτει από τη φύση του ο άνθρωπος.
Ο Ντε Σίκα δεν χάνει ούτε στιγμή το μέτρο, δεν καταφεύγει σε δοκιμασμένα κολπάκια για εύκολους μελοδραματισμούς, δεν προσπαθεί να εκβιάσει συγκινήσεις, ή να βγάλει επιτηδευμένο γέλιο. Και βέβαια, ούτε κατά διάνοια δεν ηθικολογεί.
Χρησιμοποιώντας την κάμερα με τρόπο τόσο επιδέξιο που είναι σαν να την καταργεί, "εγκαταλείπει" τον θεατή μέσα στην ιστορία αφήνοντάς του τη νοητική και συναισθηματική πρωτοβουλία. Παλιότερα είχε κυκλοφορήσει ένα dvd από την ελληνική Αrt Free, από μια παλιά γερμανική έκδοση της ταινίας, με υπότιτλους εμφανώς αυτοσχέδιους και παντελώς άσχετους με τους, γεμάτους "ατάκες", διαλόγους των γοητευτικών γαβριάδων τής ταινίας (είχε διανεμηθεί και μέσω της εφημερίδας Το Ποντίκι). Τόσο εξοργιστικά άσχετους, που θα μπορούσε να το αντιληφθεί ακόμα και κάποιος με πλήρη άγνοια ιταλικής. Αν λοιπόν βρείτε κάπου αυτή την απαράδεκτη προχειροδουλειά, μην πετάξετε τα λεφτά σας.
Ένα άλλο αρχείο ελληνικών υποτίτλων που βρήκα στο διαδίκτυο, ήταν πιο ανεκτό, αλλά και πάλι δεν απέδιδε τη ζωντάνια των διαλόγων. Έτσι αναγκάστηκα κι έφτιαξα τούς υπότιτλους, μεταφράζοντάς τους από τούς απείρως πιο αξιόπιστους αγγλικούς. Εδώ είναι η ψηφιακά αποκατεστημένη έκδοση της ταινίας από την Κοινωνία Φίλων τού Βιττόριο Ντε Σίκα. Την αφιερώνω στον γιό μου και στ' αδέρφια του, τα απανταχού δαιμόνια "λουστράκια" και χαρούμενα τρωκτικά της καρέκλας τών βρωμοπόδαρων υποκριτών αυτού του κόσμου. Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ ΣΕ ΙΔΙΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Ή ΑΛΛΟ ΟΦΕΛΟΣ Θοδωρής Λαμπρόπουλος (http://hypnovatis.blogspot.gr/2014/01...)