Ο Νίκος Εγγονόπουλος στην Άνδρο

2 Αυγουστου 2017

Γράφει η Καλυψώ

anoixtoparathyro.gr
Στις 28 Ιουλίου 1979 το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή εγκαινίασε στη Χώρα της Άνδρου, γενέτειρα του Βασίλη Π. Γουλανδρή, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Επιθυμία των Ιδρυτών ήταν η δημιουργία ενός μικρού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, εξοπλισμένου με τις πιο σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές, ώστε να πληρούνται σε αυτό οι προϋποθέσεις διοργάνωσης διεθνών εκθέσεων.  
Το Μουσείο, σχεδιάστηκε με την προοπτική στέγασης και παρουσίασης της ολοκληρωμένης συλλογής έργων του Ανδριώτη γλύπτη Μιχάλη Τόμπρου, την οποία ο ίδιος κληροδότησε στη γενέτειρα του.  Στον ίδιο χώρο λειτουργεί μόνιμη έκθεση μέρους της συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, που συμπεριλαμβάνει έργα μερικών από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής γλυπτικής (Ζογγολόπουλος, Τάκης, Σκλάβος, Chryssa, Benglys, Νικολαΐδης κ.ά.).
Στις 20 Ιουλίου 1986 εγκαινιάστηκε η Νέα Πτέρυγα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, απέναντι από την Παλαιά.  Από εκείνη τη χρονιά  το Ίδρυμα οργανώνει  εκεί κάθε καλοκαίρι περιοδικές εκθέσεις έργων πολύ σημαντικών καλλιτεχνών του αιώνα μας. Κάθε περιοδική έκθεση πλαισιώνεται από συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας, πλήρως εικονογραφημένο κατάλογο των εκθεμάτων, έκδοση καρτών και αφισών, προβολές ταινιών για τη ζωή και το έργο των δημιουργών, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Κύριος στόχος του Μουσείου είναι να συμβάλλει στην προώθηση της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, ελληνικής και διεθνούς, και να προσφέρει έμπρακτα τη δική του δημιουργική πρόταση στους σύγχρονους εικαστικούς προβληματισμούς. Και τα καταφέρνει μια χαρά!
Κάθε καλοκαίρι η Άνδρος γίνεται προορισμός πολλές φορές μόνο και μόνο για τις εκθέσεις αυτές.
Φέτος, το Μουσείο οργάνωσε ένα υπέροχο αφιέρωμα στον επιφανή ποιητή και ζωγράφο Νίκο Εγγονόπουλο τον κατεξοχήν έλληνα εκφραστή του υπερρεαλισμού.
«Με τα χρώματα του λόγου και το λόγο των χρωμάτων»  αντιμετωπίζοντας τον λόγο του ποιητή και την πράξη του ζωγράφου στην ενιαία, αδιάσπαστη ενότητά  τους.
Ο Εγγονόπουλος ταύτισε την ζωή του με την τέχνη και την θεώρησε ελιξίριο που καταξιώνει και διαιωνίζει την ζωή. Της προσφέρει νόημα και ουσία που κατευνάζει την υπαρξιακή αγωνία του τέλους,  «Το ασυνεχές συμβάν του ζειν».
110 ζωγραφικά έργα και επιλεγμένα ποιήματα  σε επτά ενότητες που συναρθρώνονται μεταξύ τους:
Η πρώτη ενότητα  παρουσιάζει πίνακες θρησκευτικού ή μη χαρακτήρα , επηρεασμένους από τη βυζαντινή ζωγραφική.
Η δεύτερη ενότητα αφορά  τους ιστορικούς ήρωες και τα καλλιτεχνικά πρότυπα που επηρέασαν τον Εγγονόπουλο.
Στην τρίτη ενότητα κυριαρχεί η γυναικεία μορφή, την τόσο άπιαστη, τόσο αινιγματική που διατρέχει το σύνολο του έργου του δημιουργού της χωρίς να αποκαλύπτει τα μυστικά της.
Στην τέταρτη ενότητα η ελληνική μυθολογία, στην πέμπτη το ζευγάρι, αυτή η οντότητα με τα δύο κεφάλια.
Η έκτη ενότητα εστιάζει στο ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για την αρχιτεκτονικά και η εβδόμη στη δραστηριότητά του ως δημιουργού στο χώρο του θεάτρου.
Περνώντας από την μια ενότητα στην άλλη διαφαίνεται καθαρά  ο ρόλος του ζωγράφου. Εκείνου του ζωγράφου που φοβάται τη μαύρη τρύπα όπως φοβάται ο συγγραφέας τη λευκή σελίδα, καθώς το περιγράφει πολύ καλά ο ίδιος: «Ο ζωγράφος μεταχειρίζεται χρώματα και πινέλλα, λάδι, νεύτι και άλλα. Ξέρει όμως ότι πίσω από το τελλάρο του υπάρχει μία φοβερή, βαθειά μαύρη τρύπα. Παραμερίζει, με την τόλμη του ονείρου, το τελλάρο και σκύβοντας μες στο σκοτεινό βάραθρο βλέπει μακρυά, πολύ μακρυά, κοντά στο βάθος, κάτι να φωσφορίζη αμυδρά. Στο συναμεταξύ πετούν –αθόρυβα– μαύρα πουλιά, φτερωτά ψάρια και φαντάσματα. Ξανάρχεται στο φως. Αναμεσίς σ’ αυτόν και στο τελλάρο του βρίσκεται τώρα ένα θεριό. Αλλά και πάλι δε φοβάται». Ποιος θα μπορούσε να εκφράσει καλύτερα τις αγωνίες του ποιητή, αν όχι ο ίδιος ο ζωγράφος;
Η κάθε πτυχή πλαισιώνεται με εμπεριστατωμένα κείμενα αλλά και με ποιήματα ή φράσεις του ίδιου του καλλιτέχνη.
Σε έναν  τοίχο είναι γραμμένη η φράση του : «Το έργο τέχνης είναι μια σιγοψιθυριστή εξομολόγηση προς ανθρώπους ευγενικούς».
Σε έναν άλλον το ποίημα:
«ΤΟ ΜΕΤΡΟΝ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ»
Η ζωή, ο Θάνατος,
κι’ αναμεσίς
η Τέχνη (η ποίηση)
όπου καταξιώνει τη ζωή,
την διαιωνίζει,
και το θάνατο καταργεί.
Γι’ αυτό, προς τι, γιατί
η «στράτευση», η σάτιρα, τα πείσματα, το μίσος,
που δεν τους δίνει, πέρα ως πέρα, καμμιά σημασία η ζωή,
κι’ ο θάνατος δεν στέργει
όλως διόλου
ναν τα ξέρη.

Η έκθεση θα λειτουργεί μέχρι την 1^η Οκτωβρίου