4η Αυγούστου: η ιδιόμορφη δικτατορία

 

Η 4η Αυγούστου, η Χ.Α. και ο μεταπολιτευτικός ιστός

Νίκος Γκιώνης, 04/08/2014

 http://www.metarithmisi.gr

---

Αναφορικά με το αντικοινοβουλευτικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, ο Άγγελος Ελεφάντης, αντίθετα με τους περισσότερους, το χαρακτηρίζει ακραίο στρατοκρατικό αντικοινοβουλευτικό καθεστώς, αλλά όχι φασιστικό υπό την έννοια, πως δεν είχε ιδιαίτερη αυθόρμητη απήχηση στους πολίτες και συνεπώς πρωτογενή μαζικότητα (Α.Ελεφάντης : Η ΕΠΑΓΓΕΛΙΑ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ). Με παρόμοια – σχετικά- οπτική ο καθ. Πάξτον του Πρίνστον, στο βιβλίο του « Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ» ορίζει το καθεστώς Μεταξά, αυτό του Πορτογάλου οικονομολόγου Σαλαζάρ, αλλά ακόμα και την δικτατορία του Φράνκο, ως αντικοινοβουλευτικές ολοκληρωτικού τύπου εκτροπές, που όμως δεν είχαν τον οργανωμένο ακροσυντηρητικό ριζοσπαστισμό τόσον του ιταλικού φασισμού αρχικά, όσο και της ακρότατης μετεξέλιξής του, του ναζισμού. Η φασιστική έμπνευση , βέβαια, προϋπήρχε αλλά αφορούσε κυρίως στα νάματα του Μουσολίνι και στο Κράτος των συντεχνιών, που αυτός επεδίωκε. Άλλωστε ο Χίτλερ ήταν από το 1933 νόμιμα εκλεγμένος, αλλά δεν είχε παρουσιάσει πλήρως την σαδιστική του βεντάλια. Ο Ι. Μεταξάς χρησιμοποίησε στην κυβέρνησή του ακόμα και τεχνοκράτες του Βενιζελισμού, ενώ ορισμένοι στρατιωτικοί, φίλοι του Βενιζέλου, όπως ο Στ. Γονατάς φλέρταραν ανοιχτά με τον δικτάτορα. Αυτός για να μην ξεχνάμε, ήταν επί μακρόν αρχηγός του - διόλου θελκτικού – κόμματος των Ελευθεροφρόνων, ίσως του μόνου κοινοβουλευτικού κόμματος με σαφή αντικοινοβουλευτικό αυτοπροσδιορισμό. Μη λησμονούμε, πως, την αναζήτηση υγιών στοιχείων στον Μουσολίνι είχαν επιχειρήσει, λιγάκι επιπόλαια, τόσον ο Πλαστήρας όσον και ο Βενιζέλος , που όμως δημόσια αποκήρυξε την δικτατορία, την οποία και οι δύο όριζαν απλοϊκά ως «ενιαύσιο» περιορισμό της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.
 

Ο Μεταξάς, επιχειρώντας να κινητοποιήσει του πολίτες εδήλωσεν ιδρυτής του 3ου Ελληνικού Πολιτισμού, μετά τον Αρχαίο και τον Βυζαντινό, ενώ επεχείρησε να ηγηθεί συμβολικώς των συντεχνιών που οραματίζονταν αυτοοριζόμενος ως πρώτος αγρότης, εργάτης, μηχανικός, αρτοποιός και ό, τι άλλο φαντάζεστε. Η υποχρεωτική κατάταξη στην νεολαϊστικη ΕΟΝ, επέφερε γρήγορα την αυτογελοιοποίησή της αφού εντάσσονταν σ΄αυτήν ακόμα και κομμουνιστές, οι οποίοι ουδόλως απεμπολούσαν τις ιδέες τους. Ουδέποτε υπήρξε – παρά τις προσπάθειές του – ρεύμα διανοουμένων υποστηρικτών σε αντίθεση με την Ιταλία, όπου ο φουτουριστής Μαρινέτι, ο Πάουντ, ο Πιραντέλλο κ.ά. όχι μόνον στήριξαν δηλωτικά τον φασισμό, αλλά θέλησαν να του δώσουν και θεωρητικό υπόβαθρο, περισσότερο απʼ αυτό που διέθετε, ενώ αντίθετα ο φιλελεύθερος φιλόσοφος Μπενεντέτο Κρότσε, τον παρατήρησε, τον ανέλυσε και τον απέρριψε.*
Στον τομέα διωγμού των δικαιωμάτων, έμειναν περιβόητα τα σαδιστικά βασανιστήρια του Μανιαδάκη και των μεταξικών επιχειρημάτων δια στόματος Κ. Κοτζιά υπουργού- διοικητού πρωτευούσης και γνωστού χιτλερόφρονος. Ο Μεταξάς , που ανέλαβε την διακυβέρνηση με κοινοβουλευτική εντολή των βαριεστημένων πολιτικών, ήταν μάλλον ο καλύτερος εγγυητής των δανειστών, κυρίως , Άγγλων μετά την προηγηθείσα χρεωκοπία. Επεξέτεινε τον ιδρυτικό νόμο του ΙΚΑ, και ουδέποτε εφήρμοσε στην εξωτερική πολιτική τα φιλογερμανικά δόγματά του, που όμως κυρίως είχαν αναφορά στον ηττημένο παγγερμανισμό του Κάιζερ. Άλλωστε δεν γίνονταν αλλιώτικα αφού ήταν ο προστατευόμενος του Έλληνα Βασιλιά. Η όποια εκτίμηση , κερδήθηκε με την άρνηση στα αιτήματα του πνευματικού μέντορά του, Μουσολίνι το τέλος του 1940. Η δικτατορία του χάθηκε με το θάνατό του ρίχνοντας πολλούς φυλακισμένους πολιτικούς κρατούμενους στο Νταχάου, και με τα στελέχη του τριχοτομημένα, λίγα με τον Χίτλερ, άλλα με το Κάιρο και άλλα όπως ο διάσημος ρετσινόλαδος υπ. Ασφαλείας.

Ο Νίκος Γκιώνης είναι Πολιτικός Μηχανικός
**************************************
 
* Σημείωση : Μπορεί να μην υπήρξε  οργανωμένο κίνημα συμπαράστασης διανοουμένων προς τον Μεταξά, όμως δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι πολλοί ήσαν οι ένθερμοι υποστηρικτές  της 4ης Αυγούστου, όπως οι λογοτέχνες  Κωστής Μπαστιάς, Παντελής Πρεβελάκης , Σπύρος Μελάς και  Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, αλλά και οι ηθοποιοί Μαρίκα Κοτοπούλη , Αιμίλιος Βεάκης, ενώ άλλοι δούλεψαν χωρίς προβλήματα ως ανώτατοι υπάλληλοι και επιστήμονες σε διάφορους κρατικούς θεσμούς, όπως ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης , ο γλωσσολόγος Μανόλης Τριανταφυλλίδης, οι οικονομολόγοι Αλέξανδρος Κορυζής, Ξενοφών Ζολώτας, Κυριάκος Βαραβαρέσος, Άγγελος Αγγελόπουλος, Γεώργιος Πεσμαζόγλου κ.ά ...

Gerontakos  

***************************************

Ιωάννης Μεταξάς - Βικιπαίδεια

 

Κωνσταντίνος Μανιαδάκης (ή "Ρετσινόλαδος" ) - Βικιπαίδεια










*****************************************************
 ΠΩΛ ΝΟΡ (1899-1981): ΕΝΑΣ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

-Πωλ Νορ - Βικιπαίδεια-

Λυρικοί λήροι

[Δύο ποιήματα  που οι ακροστιχίδες  τους

απετέλεσαν κόλαφο για τη δικτατορία του 

Ιωάννη Μεταξά και  στοίχισαν στον

θαρραλέο  δημοκράτη ποιητή την αυτοεξορία

του επί δεκαετίες στο εξωτερικό.]

Χ αρά απ΄ άκρη σ΄ άκρη!

Ε στέρεψε το δάκρυ.

Σ΄ όλα τα μάτια λάμπει

ε λπίδας άγιο φως!

Μ έρα με την ημέρα

ε δώ σ΄ αυτή τη σφαίρα

σ ε κάθε καρδιά θάμπει

α νασασμός κρυφός.

Σ΄ όνειρα πλάνα

τ ώρα θα ζήσω!

Ό λα τα πλάνα

φ ευ, παρατώ!

Ά στα κι ας πάνε!

Σ αν θα ψοφήσω,

ί σως γυρίσω

σ τον κόσμο αυτό

μ α με άλλη μούρη

ό ρθιο γαϊδούρι.

11 Απριλίου 1937, Εφημερίδα Βραδυνή

ΝΤΕΚΛΑΡΑΣΙΟΝ

Ζ ηλότυπα το μυστικό μου,

Υ πομονή κάνε, καρδιά,

Τ ο φύλαξα και στ΄όνειρό μου,

Ό ταν σε δω, δε λέω μιλιά.

Ί σως μια μέρα όμως, καλή μου.

Δ εν θα μπορέσω να κρυφτώ,

Ή  θαν΄καλύτερα, αλλοί μου,

Μ ια και μου είναι αυτό γραφτό,

Ό λο μεμιάς να το φωνάξω

Κ αι στον καθένα να το πω,

Ρ ίμες χωρίς να συνταιριάζω,

Α γάπη μου πώς σ΄αγαπώ!

Τ ώρα όμως κάλλιο να λουφάξω,

Ί σως και δεν είναι καιρός,

Α κόμα να γινώ γαμπρός!

16 Απρίλη 1937, Εφημερίδα Βραδυνή

ΠΗΓΗ: Άγγελος Βογασάρης, " Πωλ Νορ (Νίκος Νικολαΐδης) (1899-1981)

ο σατιρικός, ο λυρικός, ο θεατρικός, ο αντιστασιακός"

Εκδόσεις Δωδώνη 1985, σ. 55-56.

 

 

 

Ο Πωλ Νορ και η γυναίκα του ηθοποιός Αλίκη .