Νίξον εναντίον Ροθ
Ο Αμερικανός πρόεδρος έψαχνε τρόπο να εξολοθρεύσει τον διάσημο συγγραφέα γιατί τον διακωμωδούσε σε ένα μυθιστόρημά του
Eλευθεροτυπία, 4/2/14
Ο Ρίτσαρντ Νίξον, όσο κρατούσε τα
ηνία στις ΗΠΑ, πριν το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ τον αναγκάσει να
παραιτηθεί, δεν συνήθιζε να μιλάει για λογοτεχνία.
Στις μαγνητοταινίες του Λευκού Οίκου με τις ηχογραφημένες
συνομιλίες του από τον Φεβρουάριο του 1971 ώς τον Ιούλιο του 1973, δεν
υπάρχει η παραμικρή αναφορά του σε δημιουργούς όπως ο Νόρμαν Μέιλερ, ο
Τζον Απντάικ, ο Γκορ Βιντάλ, ούτε καν σε μπεστσελερίστες όπως ο
Φρέντερικ Φορσάιθ ή ο συγγραφέας του «Εξορκιστή» Ουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι.
Αφορμή για ν' ανακαλύψει ο Νίξον την ύπαρξη του ήδη διάσημου συγγραφέα, στάθηκε το πέμπτο -αμετάφραστο στα ελληνικά- μυθιστόρημα του Ροθ «Our gang»: μια πολιτική σάτιρα, δοσμένη αποκλειστικά με διαλόγους, πυροδοτημένη από μια δήλωση του Νίξον κατά των αμβλώσεων, με μια καρικατούρα του Αμερικανού προέδρου στο επίκεντρό της και μπόλικα καυστικά σχόλια για τους στενούς του συνεργάτες όπως ο Σπύρος Αγκνιου και ο Χένρι Κίσινγκερ.
Το «Our gang» δημοσιεύτηκε το 1971 και σε γενικές γραμμές απέσπασε θετικά σχόλια και κριτικές. Τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς μισό εκατομμύριο πολίτες είχαν πλημμυρίσει τους δρόμους της Ουάσιγκτον διαδηλώνοντας ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ και λίγο αργότερα, τον Ιούλιο, ο Νίξον ανακοίνωνε το ταξίδι του στην Κίνα. Την ίδια χρονιά -για την ακρίβεια στις 3 Νοεμβρίου- ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Χ. Χάλντεμαν, ακούει από τα χείλη του προέδρου την ερώτηση: «Τι γνωρίζετε για τον Φίλιπ Ροθ, σε περίπτωση που τον έχετε υπόψη σας;».
Ο Χάλντεμαν δεν είναι άσχετος. Και τον Ροθ έχει ακουστά και για το «Our gang» έχει άποψη. Το έχει μόλις διατρέξει, το βρίσκει από γελοίο έως νοσηρό κι είναι σε θέση να περιγράψει στον Νίξον την πλοκή του - ας σημειωθεί πως στο φινάλε, ο ήρωας-κόπια του προέδρου δολοφονείται.
Η συζήτηση των δύο ανδρών στρέφεται προς τις κριτικές που έχουν δημοσιευτεί ή βρίσκονται καθ' οδόν, για την εμπορική απήχηση του συγκεκριμένου βιβλίου, για το λογοτεχνικό κύρος που απολαμβάνει ο Ροθ, αλλά και για το μόλις προηγούμενο έργο του, το «Σύνδρομο του Πορτνόι», «το πιο βρόμικο, το πιο πορνογραφικό βιβλίο όλων των εποχών» όπως αποφαίνεται ο προσωπάρχης, κι ας μην το έχει διαβάσει...
«Ο Ροθ είναι Εβραίος, φυσικά», λέει κάποια στιγμή ο Νίξον. «Ω ναι! Είναι ευφυής, μ' έναν αρρωστημένο τρόπο. Ο,τι έχει γράψει είναι αρρωστημένο», απαντά ο συνεργάτης του. «Πολλά απ' αυτά μπορούν να γυρίσουν προς όφελός μας» συνεχίζει ο Αμερικανός πρόεδρος και συμπληρώνει: «Σιχαίνομαι που το λέω, αλλά σ' αυτήν την ιστορία, ο αντισημιτισμός θα μπορούσε να μας χρησιμεύσει».
Η ειρωνεία είναι πως ήδη από το ξεκίνημά του, με τη συλλογή «Αντίο Κολόμπους», ο Φίλιπ Ροθ είχε δεχτεί καταιγισμό από οικεία βέλη. Δεν ήταν οι αντισημίτες που είχαν ενοχληθεί με την ειρωνική, σαρκαστική ματιά του, αλλά οι ραβίνοι, κι ένα μέρος της αμερικανοεβραϊκής κοινότητας ουδέποτε συμφιλιώθηκε με την εικόνα που έδωσε ο Ροθ γι' αυτήν...
Οπως και να 'χει, ο Νίξον επανήλθε στο ζήτημα και τις επόμενες μέρες. Πώς θα γινόταν να στρέψει εναντίον του Ροθ την κοινή γνώμη; Μήπως θα 'ταν καλύτερα ν' αγνοήσει το θέμα εντελώς; Είναι δυνατόν να απειλείται έστω και μυθιστορηματικά η ζωή του και να μείνει άπραγος; Για ποιον δουλεύει ο Ροθ; Ποιος μπορεί να τον χρηματοδοτεί για να γράφει όσα γράφει;
Ποιοι αρθρογράφοι θα μπορούσαν να επιστρατευτούν για να χτυπήσουν το «Our gang» όπως του αξίζει; Μήπως η απάντηση του Λευκού Οίκου θα 'πρεπε να δοθεί ανήμερα της επετείου της δολοφονίας του Κένεντι; Αυτά συζητούσε με το επιτελείο του, αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα λόγια έγιναν πράξεις. Τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς, στιγματισμένος από το Γουότεργκεϊτ, ο Ρίτσαρντ Νίξον θ' αποχωρούσε από την εξουσία. Κι ο Φίλιπ Ροθ, στο λογοτεχνικό θρόνο του, θα τα διαβάζει όλα αυτά σήμερα και θα γελάει!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου