"Η Wikipedia μας νίκησε!"

- Είδατε μήπως αυτόν που σας πέταξε το κοντάρι;
- Τον είδα!
-Ποιος ήταν;
- Ένας εγκυκλοπαιδιστής της Wikipedia!
- Μα γιατί;
- Με θεωρεί ξεπερασμένο, επειδή διαβάζω την Encarta!

***********************

Η ψηφιακή "επιτομή της Γνώσης"

Το 1768, τρεις Σκωτσέζοι τυπογράφοι άρχισαν να εκδίδουν την «επιτομή της Γνώσης», την Encyclopedia Britannica. Το 1920, η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια αγοράστηκε από τη Sears Roebuck, μια αμερικανική εταιρεία ταχυδρομικών παραγγελιών και η έδρα της μεταφέρθηκε στο Σικάγο. Το 1941, η ιδιοκτησία πέρασε στον Ουίλιαμ Μπέντον, ο οποίος τελικά την κληροδότησε στο ομώνυμο ίδρυμα. Η πιο φημισμένη εγκυκλοπαίδεια όλων των εποχών, αναφέρει η εφημερίδα The Observer και αναδημοσιεύει η Καθημερινή (12.04.2009), μεταβλήθηκε σε μια εξαιρετικά κερδοφόρα επιχείρηση, φημισμένη για την ακρίβειά της και την περιεκτικότητά της. Τα έσοδα από πωλήσεις το 1990, προσέγγισαν τα 650 εκατομμύρια δολάρια.

Κι όμως έφτασαν πέντε μόλις χρόνια για να βρεθεί η Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια στο «νεκροκρέβατο». Αυτό που τη σκότωσε ήταν μια εγκυκλοπαίδεια σε CD-Rom,που ονομάζεται Encarta και εκδόθηκε από τη Microsoft. Αρχικά το περιεχόμενό της αγοράστηκε από την εντελώς άγνωστη εταιρεία «Φανκ και Ουάγναλς» και στην πραγματικότητα αποτελούσε δυσφήμηση ακόμα και… για τα σκουπίδια. Γι’ αυτό η Microsoft, το εμπλούτισε προσθέτοντας πολυμέσα και κάνοντας πολύ εύκολη τη χρήση του. Εκπληκτο το διοικητικό συμβούλιο της Encyclopedia Britannica ανακάλυψε ότι αυτό το τόσο μέτριο προϊόν είχε καταφέρει ένα γερό πλήγμα στο καταπληκτικό της «Βιβλίο της Γνώσης».

Αντιμέτωπο με την καταστροφή, το ίδρυμα Μπέντον έβαλε πωλητήριο στην Encyclopedia Britannica. Πέρασαν 18 μήνες έως ότου βρεθεί ο αγοραστής, ο Ελβετός δισεκατομμυριούχος Ζακόμπ Σάφρα που την απέκτησε σε τιμή ευκαιρίας. Η ιστορία της Britannica αποτελεί παράδειγμα του πόσο γρήγορα μπορούν να αναδειχθούν ανταγωνιστές στον ψηφιακό κόσμο.

Πριν από μερικές ημέρες η Microsoft ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα θέσει εκτός λειτουργίας όλες τις ιστοσελίδες της Encarta (εκτός, παραδόξως, της ιαπωνικής) και θα σταματήσει τις πωλήσεις του σχετικού λογισμικού. Για ποιο λόγο; Επειδή, εξηγεί η εταιρεία στην ιστοσελίδα της, αν και η Encarta επί πολλά χρόνια ήταν ένα επιτυχημένο προϊόν, ο κόσμος αναζητεί πληροφορίες με διαφορετικούς τρόπους. Εν ολίγοις, η Microsoft λέει: Η Wikipedia μας νίκησε.

H ικανότητα της ιντερνετικής εγκυκλοπαίδειας να ανταποκρίνεται αμέσως σε όλες τις εξελίξεις είναι ένας από τους λόγους που μετέβαλε τον τρόπο που ζητάμε πληροφορίες. Ενας άλλος είναι η ποσότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει. Η αγγλική της έκδοση έχει 2.822.233 λήμματα. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της διαδραματίζει, επίσης, και η πληθώρα των γλωσσών που εξυπηρετεί: 875.000 λήμματα στα γερμανικά, 774.000 στα γαλλικά, 568.000 στα κινέζικα, 585.000 στα πολωνικά κ.ο.κ.

Η απροθυμία να δεχθούμε ότι τελικά η Wikipedia μπορεί να… πετά είναι σύμπτωμα αυτού που ο νομικός Τζέιμς Μπόιλ αποκαλεί «πολιτισμική αγοραφοβία». Πρόκειται για την εγγενή εσωστρέφειά μας. Και αυτή, όπως κάθε άλλη φοβία, είναι παράλογη και ανθεκτική ακόμα και μπροστά στις αποδείξεις.

Πολλοί λένε ότι η Wikipedia είναι ανακριβής έως και συκοφαντική για κάποια ιστορικά πρόσωπα, διότι συντάσσεται από οποιονδήποτε το επιθυμεί. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι ανάμεσα στους συντάκτες της περιλαμβάνονται πολλοί ακαδημαϊκοί, εξαιρετικοί γνώστες του αντικειμένου τους. Φυσικά και αυτή σε πολλές περιπτώσεις έχει λάθη. Πολλές φορές τα λήμματα είναι ανακριβή, αλλά και κακοήθη. Αλλά είναι καλύτερο αντί να παραπονιόμαστε για τα σφάλματα, να προσπαθήσουμε να τα διορθώσουμε. Η Wikipedia είναι μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις που διαθέτουμε. Ισως πρέπει να την αποδεχθούμε… όπως έκανε η Microsoft.

e-paideia.net