"Ήμασταν σαν μωρά που μαθαίναμε να περπατάμε", δήλωσε μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του ο Σάλοθ Σαρ, προσπαθώντας να απολογηθεί για τα "λάθη" που διέπραξε κατά την τετραετή κατοχή της εξουσίας της χώρας από τους Κόκκινους Χμερ. Ο Σαρ έμεινε γνωστός ως Πολ Ποτ (PoL Pot) από το όραμά του, την "Politique Potentiel", την "εν δυνάμει πολιτική".
Δυστυχώς για τους συμπατριώτες του, η πολιτική του Πολ Ποτ δεν έμεινε "εν δυνάμει", αλλά βρήκε και πρακτική εφαρμογή επί τέσσερα χρόνια, από τον Απρίλη του 1975 όπου κατέλαβε την εξουσία, μέχρι το 1979. Περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκείνη την περίοδο, είτε δολοφονημένοι απευθείας από τον στρατό, είτε από την πείνα και τις πρωτόγνωρες κακουχίες που γνώρισαν στις αγροτικές περιοχές στις οποίες στάλθηκαν δια της βίας να δουλέψουν.
Ο στρατός του Πολ Ποτ αποτελούνταν βασικά από νεαρούς άνδρες που έβλεπαν επί χρόνια τα χωριά τους να ισοπεδώνονται από τις βόμβες του Αμερικανικού στρατού μιας και οι Αμερικανοί κυνηγώντας τους Βιετκόνγκ, βομβάρδιζαν ανηλεώς και τα χωριά της Καμπότζης στα οποία πίστευαν ότι κρύβονταν ο εχθρός τους.
Κι οι νεαροί Καμποτζιανοί αγρότες και μετέπειτα στρατιώτες του Πολ Ποτ, θα μισούσαν θανάσιμα τους δυτικοτραφείς κατοίκους των πόλεων, θα τους θεωρούσαν συμμάχους των Αμερικανών. "Αυτά τα αγόρια των χωρικών", λέει η Theary Seng "τη μέρα που κατέλαβαν την Πνομ Πενχ, είδαν για πρώτη φορά στη ζωή τους πόλη, πεζοδρομημένους δρόμους, κτίρια, κρατικά κτίρια, τουαλέτες, πράγματα που εμείς θεωρούμε δεδομένα. Έτσι μας είδαν κι εμάς ως κομμάτι αυτού του κατεστημένου, ως κομμάτι της Δύσης που είχε καταστρέψει τα σπίτια και τα χωριά τους".
Ο Πολ Ποτ
Ο Πολ Ποτ, γεννήθηκε στις 19 Μάη του 1925 στην τότε Γαλλική Ινδοκίνα, τη σημερινή επαρχία Kompong Tom, από μία εύπορη οικογένεια γαιοκτημόνων. Ο πατέρας του τον έστειλε να σπουδάσει σε Βουδιστικό μοναστήρι και αν και δεν φημίζονταν για τις επιδόσεις του, το 1949 κέρδισε μια υποτροφία για να σπουδάσει ηλεκτρολόγος στο Παρίσι. Εκεί έγινε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Το 1953, γύρισε στην Καμπότζη με το όραμά του να εμφορείται από την τότε κομμουνιστική Κίνα. Τη δεκαετία του '60, οι επισκέψεις του στο Πεκίνο τον επηρέασαν ιδιαίτερα, καθώς η Κίνα , τότε, βρισκόταν στην πρώιμη φάση της πολιτιστικής επανάστασης.
Με τα πολλά κατάφερε να δημιουργήσει το δικό του "όραμα", τη δική του "θεωρία" για την δημιουργία της αταξικής κοινωνίας. Το πώς κατάφερε από ένα συνονθύλευμα του μαρξισμού και του μαοϊσμού να οδηγηθεί στην απόλυτη απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, αποτελεί πρακτικά ένα άλυτο μυστήριο.
17 Απρίλη του 1975, ο στρατός των Κόκκινων Χμερ κατέλαβε την πρωτεύουσα και όρισε την αρχή της "χρονιάς μηδέν" για την Καμπότζη. Μιας "μηδενικής χρονιάς" που θα κρατούσε 4 ολόκληρα χρόνια. Η πτώση του καθεστώτος του Πολ Ποτ, ήρθε με την εισβολή των βιετναμέζικων στρατευμάτων που χρειάστηκαν μόνο δύο εβδομάδες για να φτάσουν μέχρι την πρωτεύουσα..
Η κατάληψη της Πνομ Πενχ από τους Βιετναμέζους, έγινε στις 7 Γενάρη 1979 και ο Πολ Ποτ αποσύρθηκε σε δύσβατες περιοχές της Καμπότζης, μαζί με τα τμήματα του στρατού που παρέμεναν στο πλάι του. Οι Βιετναμέζοι με τη σειρά τους, εγκατέστησαν μια κυβέρνηση-μαριονέτα στην οποία υψηλά αξιώματα ανέλαβαν… πρώην σύντροφοί του Πολ Ποτ και πρώην αξιωματούχοι των Κόκκινων Χμερ.
Μετά την πτώση του καθεστώτος του, ο Ποτ, συνέχισε με τα απομεινάρια των κόκκινων Χμερ για περισσότερα από 17 χρόνια, να κάνει κλεφτοπόλεμο στις κυβερνήσεις της χώρας που διαρκώς εναλλάσσονταν. Τελικά, το 1990, ύστερα από εσωτερικές συγκρούσεις, έχασε και τον έλεγχο των Κόκκινων Χμερ και τον Απρίλιο του 1998 πέθανε από καρδιακή ανακοπή, ενώ είχε συλληφθεί και περίμενε να δικαστεί για τα εγκλήματα που διέπραξε.
Τα "πεδία του θανάτου", 2 εκατομμύρια δολοφονημένοι
Αμέσως μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας Πνομ Πενχ το 1975, οι Κόκκινοι Χμερ, κάλεσαν από τα μεγάφωνα τον κόσμο να εγκαταλείψει τα σπίτια του και την πρωτεύουσα, καθώς "αναμενόταν βομβαρδισμός από τις Ηνωμένες Πολιτείες".
Όπως θυμάται η περίπου πενήντα ετών σήμερα Synthary Ghut, "στις 17 Απριλίου του 1975, τη μέρα της "απελευθέρωσης", την μέρα της μεγάλης εξόδου, μας είπαν "μη παίρνετε τίποτα μαζί σας, πρέπει να ακούτε τους καινούργιους κανόνες της διοίκησης". Όταν φτάσαμε στη παγόδα `που ήταν πενήντα μέτρα από το σπίτι μας, μας είπαν να φύγουμε κι από εκεί γιατί τα αμερικάνικα αεροπλάνα θα βομβάρδιζαν τα πόλη. Φεύγαμε και πηγαίναμε σε κάποιο σημείο παρακάτω. Και μετά μας έλεγαν "παρακάτω" και "παρακάτω"… μόνο ψέματα".
O βομβαρδισμός δεν έγινε ποτέ, αλλά τα εκατομμύρια των πολιτών που απομακρύνθηκαν από την πρωτεύουσα, σύρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και ένας μεγάλος αριθμός κατέληξε λόγω των άθλιων συνθηκών καταναγκαστικής εργασίας, την ασιτία ή τα βασανιστήρια. Η μεγαλύτερη κληρονομιά του καθεστώτος ήταν τα Killing Fields (τα πεδία του θανάτου). Όταν ζητήσαμε να τα επισκεφτούμε η απάντηση ήταν: "βεβαίως όπου και να πάτε στη Καμπότζη, θα τα βρείτε μπροστά σας". Ολόκληρη η χώρα είχε μετατραπεί σε ένα απέραντο εργοτάξιο καταναγκαστικών έργων.
Οι "εχθροί του λαού" κάτοικοι των πόλεων, οι αστοί, οι διανοούμενοι, οι δάσκαλοι, οι γιατροί, όλοι όσοι αποτελούσαν τη δυτικοτραφή ελίτ της χώρας, όφειλαν να "αναμορφωθούν". "Να σας κρατήσουμε δεν μας προσφέρει κανένα πλεονέκτημα, να σας εξολοθρεύσουμε δεν είναι απώλεια για μας", έλεγε ο Πολ Ποτ απευθυνόμενος σε αυτούς.
Η ιστορία της Sunthary Ghut που ο πατέρας της ήταν τότε Πρύτανης του Πανεπιστημίου, είναι μια κοινή ιστορία στην Καμπότζη. "Η κεντρική διοίκηση μας είπε να πάμε στα χωριά μας. Στην αρχή μας έστειλαν στις φυτείες σχετικά κοντά στο Kampong Cham όπου και μείναμε για δύο μήνες χωρίς κατάλυμα, χωρίς σπίτι, και δουλεύαμε αρκετές μέρες για να μας δώσουν λίγα κιλά ρύζι. Μετά από κάποιες βδομάδες κάποιος Κόκκινος Χμερ ήρθε και είπε σε όλους μας στην κοινότητα, δηλαδή στις 5-6 οικογένειες, να φύγουμε γιατί δεν υπήρχε άλλο ρύζι να μας δώσουν. Φύγαμε από εκείνο το μέρος και πήγαμε σε ένα άλλο χωριό. Αυτό συνεχίστηκε για χρόνια μέχρι το 1979".
Σε περίπου δύο εκατομμύρια υπολογίζονται οι "εχθροί του λαού" που εξοντώθηκαν, μέσα στα τέσσερα αυτά χρόνια. "Μας έλεγαν "δεν πρέπει να κλαις όταν χάνεις ένα μέλος της οικογένειας σου, είναι ένας εχθρός, ένας εχθρός της κοινωνίας, άχρηστός για τη κοινωνία , ένας λιγότερος για να θρέψουμε", θυμάται η Sunthary Ghut που έχασε τότε τους γονείς της.
Δικαιοσύνη;
Σήμερα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την πτώση του καθεστώτος των Κόκκινων Χμερ η έννοιες "κάθαρση" και "δικαιοσύνη" παραμένουν στη χώρα ιδιαίτερα συγκεχυμένες. Ο νόμος που ψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο το 2001 προέβλεπε τη δημιουργία ειδικών δικαστηρίων που θα απαρτίζονταν από ντόπιους και διεθνείς δικαστές. Η Διεθνής Αμνηστία όμως εκφράζει ανησυχίες ως προς την αμεροληψία των δικαστών … "Το δικαστικό σύστημα της Καμπότζης είναι ασθενικό και υπόκειται σε πολιτικές πιέσεις, ειδικά όταν πρόκειται για σημαντικές υποθέσεις. Για αυτό το λόγο δεν μπορεί να παρέχει τα εχέγγυα για την εκδίκαση αυτών των υποθέσεων σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα".
Ένα πολύ σοβαρό εμπόδιο άλλωστε στην προσπάθεια για την απονομή δικαιοσύνης είναι και το ότι, παρά τις αντίθετές διαβεβαιώσεις από την πλευρά της, η Κυβέρνησης της Καμπότζης, αποστασιοποιήθηκε από τις αρχικές της δεσμεύσεις και άφησε περιθώριο η αμνηστία που δόθηκε το 1996, να σταθεί εμπόδιο στην εκδίκαση των υποθέσεων.
Στις 13 Μαΐου του 2003, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, υιοθέτησε ψήφισμα που προέβλεπε μία συμφωνία ανάμεσα στα Ηνωμένα Έθνη και την Καμπότζη για την παραπομπή σε δίκη των υπευθύνων των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά την περίοδο 1975-1979. Στις 4 Οκτώβρη του 2003, το κοινοβούλιο της Καμπότζης επικύρωσε το ψήφισμα αυτό. Παρόλα αυτά, η Σύγκλητος αλλά και ο Αρχηγός του κράτους, δηλαδή ο Βασιλιάς, δεν έχουν προσυπογράψει, και η συμφωνία αυτή παραμένει ακόμη ένα κενό γράμμα.
Κόκκινος Χμερ ήταν και ο σημερινός Πρωθυπουργός...
Μιλώντας άλλωστε για "απόδοση ευθυνών" η συζήτηση εξαντλείται σε κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα όπως ο δεύτερος στην ιεραρχία των Χμερ, Νούον Τσέα και ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών, Ιενγκ Σάρι. Τα περισσότερα στελέχη του καθεστώτος Πολ Ποτ ακολούθησαν είτε το δρόμο της "μεταμέλειας", είτε, εκ των υστέρων, εμφανίστηκαν ως διωχθέντες του καθεστώτος Πολ Ποτ και εξακολουθούν να παραμένουν ατιμώρητοι. Κάποιοι μάλιστα έχουν ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό του ίδιου του πρωθυπουργού Hun Sen, που, παλιότερα, υπήρξε στέλεχος και του δολοφονικού καθεστώτος του Πολ Ποτ…
Όσο για το μέρος που επισκέπτονται οι τουρίστες στην περιοχή Choeung Ek δίπλα στην πρωτεύουσα και ονομάζεται "Κilling Fields"; Πρόκειται για το σημείο στο οποίο ανακαλύφθηκε ο πρώτος ομαδικός τάφος… και τέλει υπό ιαπωνική ιδιοκτησία. Η εθνική κληρονομιά της χώρας διαχειρίζεται πλέον από Ιάπωνες επιχειρηματίες που αφού αγόρασαν τον περιβάλλοντα χώρο και το μνημείο έστησαν το μουσείο-επιχείρηση που δείχνει να αποφέρει… ενδιαφέροντα κέρδη.
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου