Μάθημα αυτοθυσίας από τα μυρμήγκια

Κοινωνία
Κόσμος

Μάθημα αυτοθυσίας από τα μυρμήγκια

Το ότι τα μυρμήγκια είναι υπόδειγμα εργατικότητας είναι γνωστό. Αυτό που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, αναφέρει η εφημερίδα The Independent και αναδημοσιεύουν Τα Νέα (15/15/2007), ήταν ότι διαισθάνονται τη διάρκεια της ζωής τους και, μεγαλώνοντας, επιδίδονται σε όλο και πιο ριψοκίνδυνες ενέργειες, αφήνοντας τις εύκολες δραστηριότητες στους νεώτερους. Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για πράξεις αλτρουισμού, αλληλεγγύης και αυτοθυσίας.
O βασιλιάς Σολομώντας λέγεται ότι είχε συμβουλεύσει τους οκνηρούς άνδρες της αυλής του να παραδειγματιστούν από την εργατικότητα των μυρμηγκιών για να γίνουν σοφοί. Αλλά και ο Αίσωπος είχε υμνήσει τις αρετές του ταπεινού μέρμηγκα. Είχε πει ότι εργάζεται σκληρά όλο το καλοκαίρι, προνοώντας για τις δυσκολίες του χειμώνα σε αντίθεση με τον φλύαρο και τεμπέλη τζίτζικα.

Οι επιστήμονες στις μέρες μας, όμως, ανακάλυψαν και άλλον ένα λόγο που καθιστά αξιοθαύμαστο το βασίλειο των μυρμηγκιών. Τα μυρμήγκια όχι μόνο εργάζονται σκληρά αλλά θυσιάζουν ακόμη και τη ζωή τους υπέρ των ομοειδών τους. Οι πράξεις αυτοθυσίας είναι χαρακτηριστικό των μεγαλύτερων σε ηλικία μυρμηγκιών τα οποία, καθώς ο χρόνος κυλά, διαισθάνονται το τέλος τους και απαλλάσσουν τα νεώτερα από κοπιαστικές και επικίνδυνες εργασίες. Τις τελευταίες έρευνες που επιβεβαιώνουν τη δυνατότητα των μυρμηγκιών να προαισθάνονται τον θάνατο πραγματοποίησαν ο δρ. Ντέιβιντ Μορόν από το Πανεπιστήμιο Jagiellonian της Κρακοβίας στην Πολωνία και οι συνεργάτες του. Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα πως με την ανάληψη των δύσκολων δραστηριοτήτων από τα γηραιότερα μυρμήγκια ωφελείται ολόκληρη η κοινότητά τους. Στις δραστηριότητες αυτές εντάσσεται, για παράδειγμα, η απομάκρυνση από τη φωλιά για την αναζήτηση τροφής, κάτι που μπορεί να κοστίσει ακόμη και τη ζωή τους. Αντίθετα, τα νεώτερα μένουν πίσω και επιδίδονται σε ευκολότερες, εσωτερικές δουλειές.


Ο δρ. Μορόν επιβεβαίωσε πως το μυρμήγκι διαισθάνεται το τέλος του με την αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στη φωλιά του. Οι υψηλές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα είχαν ως αποτέλεσμα την παράλληλη αύξηση της οξύτητας του αίματος, περιορίζοντας τη διάρκεια ζωής του μυρμηγκιού. Όπως ακριβώς είχαν προβλέψει οι επιστήμονες, τα μυρμήγκια στα οποία έγινε το πείραμα, ένιωσαν ότι δεν θα ζήσουν πολύ ακόμη και άρχισαν να γίνονται πιο ριψοκίνδυνα.

Με τον τρόπο τους επιβεβαίωσαν όμως πως διακρίνονται και για έναν ακόμη στοιχείο, το οποίο είχε ερευνηθεί και στο παρελθόν: για τον αλτρουισμό τους. Οι εργάτες-μυρμήγκια, για παράδειγμα, αφιερώνουν ολόκληρη τη ζωή τους μεγαλώνοντας το παιδί της βασίλισσας ενώ τα ίδια παραμένουν άτεκνα. Το γεγονός αυτό είχε προβληματίσει τον ίδιο τον Δαρβίνο αλλά και κατοπινές γενιές βιολόγων γιατί φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με την κεντρική ιδέα της θεωρίας της εξέλιξης, να αφήνουν δηλαδή τα ζώα πίσω τους όσους περισσότερους απογόνους μπορούν. Η μελέτη των Πολωνών επιστημόνων δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης «Αnimal Βehaviour».

e-paideia.net