Η πρόζα του Υπερσιβηρικού...

Blaise Cendrars (1887-1961)

Ένας από τους πρωτοπόρους του μοντερνισμού του 20ού αι.
Ο ποιητής του περίφημου Υπερσιβηρικού αλλά και πολλών μυθιστορημάτων,
που εξακολουθούν να αντέχουν στη φθορά του χρόνου.
Η ζωή του είναι από μόνη της ένα μυθιστόρημα, που περιλαμβάνει τα πάντα:
περιπλανήσεις στα πέρατα του κόσμου, αποτυχημένες εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, ακόρεστη δίψα για μάθηση αλλά ανολοκλήρωτες σπουδές ,
στενές φιλίες και συνεργασίες με ανθρώπους της παρισινής καλλιτεχνικής αφρόκρεμας,
ηρωισμούς και αδραγαθίες και στους δύο Παγκόσμιους πολέμους.
Ο μονόχειρ, λόγω του ακρωτηριασμού του στον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο, συγγραφέας έγραψε το κορυφαίο ποίημά του Η πρόζα του Υπερσιβηρικού και της μικρής Ιωάννας της Γαλλίας
(La Prose du transsibérien et de la petite Jehanne de France) , το 1913.
Το έργο στην αρχική του έκδοση κυκλοφόρησε σε ένα κομμάτι χαρτί
ύψους...δύο μέτρων, το οποίο ήταν "πλισαριστό" , ανοιγόκλεινε δηλαδή
όπως τα ακορντεόν, και ήταν διακοσμημένο με
χρώματα της ζωγράφου Sonia Terk-Delaunay, συζύγου του
ζωγράφου Robert Delaunay, ενός από τους θεμελιωτές
των ρευμάτων της αφηρημένης τέχνης και του κυβισμού.
Στη χώρα μας ο Υπερσιβηρικός ευτύχησε να μεταφραστεί από
τον Κλείτο Κύρου, που εκτός από εξαίρετος ποιητής ύπήρξε και δεινός
μεταφραστής.


Blaise Cendrars
La prose du Transsibirien
et
de la petite Jehanne de France

En ce temps-là, j'étais en mon adolescence
J'avais à peine seize ans et je ne me souvenais déjà plus de mon enfance
J'étais à 16.000 lieues du lieu de ma naissance
J'étais à Moscou dans la ville des mille et trois clochers et des sept gares
Et je n'avais pas assez des sept gares et des mille et trois tours
Car mon adolescence était si ardente et si folle
Que mon coeur tour à tour brûlait comme le temple d'Ephèse ou comme la Place Rouge de Moscou quand le soleil se couche.
Et mes yeux éclairaient des voies anciennes.
Et j'étais déjà si mauvais poète
Que je ne savais pas aller jusqu'au bout.

Le Kremlin était comme un immense gâteau tartare croustillé d'or,
Avec les grandes amandes des cathédrales, toutes blanches
Et l'or mielleux des cloches...
Un vieux moine me lisait la légende de Novgorode
J'avais soif
Et je déchiffrais des caractères cunéiformes
Puis, tout à coup, les pigeons du Saint-Esprit s'envolaient sur la place
Et mes mains s'envolaient aussi avec des bruissements d'albatros
Et ceci, c'était les dernières réminiscences
Du dernier jour
Du tout dernier voyage
Et de la mer.

(EXTRAIT)

***


Μπλεζ Σαντράρ
Η ΠΡΟΖΑ ΤΟΥ ΥΠΕΡΣΙΒΗΡΙΚΟΥ
ΚΑΙ
ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ
Μετάφραση: Κλείτος Κύρου

Τον καιρό εκείνο ήμουν στην εφηβεία μου
Στα δεκάξι σχεδόν κι ούτε θυμόμουν πια τα παιδικά μου χρόνια
16.000 χιλιάδες λεύγες μακριά από τον τόπο που γεννήθηκα
Ήμουν στη Μόσχα, στην πόλη με τα χίλια τρία καμπαναριά και τους εφτά σταθμούς
Και δεν μου αρκούσαν εφτά σταθμοί και χίλιοι τρεις πύργοι
Γιατί ήταν τότε η εφηβεία μου τόσο φλογερή και τόσο παράλογη
Που η καρδιά μου φλεγόταν, διαδοχικά, σαν της Εφέσου το ναό ή σαν την Κόκκινη
Πλατεία της Μόσχας όταν βασιλεύει ο ήλιος
Και τα μάτια μου φώτιζαν αρχαίες φωνές
Κι ήμουν ήδη τόσο κακός ποιητής
Ώστε δεν ήξερα να προχωρήσω μέχρι τέλους.

Το Κρεμλίνο έμοιαζε μ' ένα τεράστιο γλύκισμα ταρταρικό
Με χρυσαφένια κρούστα,
Με τα μεγάλα αμύγδαλα των κατάλευκων καθεδρικών ναών
Και το μελένιο χρυσάφι απ' τις καμπάνες...
Ένας γερασμένος καλόγερος μού διάβαζε τον θρύλο του Νόβγκοροντ
Διψούσα
Κι αποκρυπτογραφούσα τα σφηνοειδή ψηφία
Ύστερα, ξάφνου, τα περιστέρια του Αγίου Πνεύματος πετούσαν πάνω απ' την πλατεία
Τα χέρια μου κι αυτά πετούσαν, με το πλατάγισμα του άλμπατρος
Κι ήταν αυτές οι τελευταίες αναμνήσεις της τελευταίας μέρας
Του ύστατου ταξιδιού
Και της θάλασσας.

(Απόσπασμα)

Εκδόσεις ΑΚΡΟΝ
(τηλ.27210 25878)