Είναι πολιτισμένη χώρα η Αγγλία;
του Άκη Γαβριηλίδη
Περί το 2009, μία φίλη μάς μετέφερε ότι είχε βρεθεί στο Λονδίνο για κάποια συνάντηση. Με δεδομένη την τεράστια δημοσιότητα που είχαν πάρει παγκόσμια οι διαμαρτυρίες για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, κατέληξε, παρά την θέλησή της και σε πείσμα του κυρίως θέματος της συνάντησης, να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των συνέδρων οι οποίοι της ζητούσαν να τους πει λεπτομέρειες και να τους εξηγήσει τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα. Μολονότι οι Άγγλοι συνομιλητές διατύπωναν τις ερωτήσεις και άκουγαν τις απαντήσεις με τακτ και ευγένεια, από την όλη ατμόσφαιρα η ενδιαφερόμενη εισέπραξε μία άρρητη, πλην σαφή παγωμάρα, που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «αυτά τα πράγματα μας είναι ξένα, εδώ είναι Βρετανία και εκφράζουμε και επιλύουμε τις όποιες διαφορές μας πολιτισμένα και ορθολογικά, όχι βίαια».
Μετά το κωμικό, αξιοπερίεργο και, εν τέλει, θλιβερό θέαμα που παρουσίασε η αγγλική κοινωνία επί πολλές μέρες με αφορμή την κηδεία μιας 96χρονης ανεύθυνης αρχηγού κράτους, το αυτοείδωλό της αυτό τίθεται υπό σοβαρή δοκιμασία.
Οι Άγγλοι υποτίθεται ότι αποφεύγουν παρόμοιες εκρήξεις διότι «ενεργούν με βάση την κοινή λογική» και «σέβονται τους θεσμούς και τις παραδόσεις». Επιπλέον, επί τρεις τουλάχιστον αιώνες –αν όχι ακόμα και σήμερα- έτρεφαν μία αίσθηση ανωτερότητας σε σχέση με σχεδόν όλους τους άλλους λαούς, και πάντως σίγουρα εκείνους τους λαούς που θεωρούσαν «πρωτόγονους» και στους οποίους επιχείρησαν να διδάξουν ή/ και να επιβάλουν με τη βία τον πολιτισμό τους.
Όμως, φτάνει μια στιγμή που ο σεβασμός των παραδόσεων έρχεται σε αντίθεση με το σεβασμό τόσο των θεσμών, όσο και της λογικής. Οι αντάξιες οπαδών του πατρός Παϊσίου αντιδράσεις δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, μιας ολόκληρης κοινωνίας, δεν έχουν σχέση ούτε με το ένα ούτε με το άλλο. Το να μένεις δέκα ώρες στην ουρά για να χαιρετήσεις ένα πτώμα, δεν είναι common sense. Ένα πτώμα δεν είναι θεσμός. Δεν είναι τίποτε. Είναι το λείψανο ενός ανθρώπου που απλώς προσωποποιούσε τον θεσμό, έστω επί μακρό διάστημα, αλλά πρόσκαιρα.
Επιπλέον, αυτή η έκρηξη του συναισθήματος έρχεται σε κραυγαλέα
αντίθεση με την πολιτική λειτουργία που υποτίθεται ότι έχει η
συνταγματική μοναρχία στα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη, και στην Αγγλία
ειδικότερα, σύμφωνα με τους γραπτούς νόμους και τις παραδόσεις. Η
αποστολή του μονάρχη είναι να είναι απολύτως ουδέτερος και αμερόληπτος,
να μην εξυπηρετεί και να μην εκφράζει πολιτικά ή άλλα πάθη. Αυτή η άψογη
τήρηση της απάθειας όμως φαίνεται ότι γέννησε τη μεγαλύτερη εκροή
συλλογικού –και μαζικού/ ομογενοποιητικού- πάθους που έχει γνωρίσει εδώ
και δεκαετίες η βρετανική κοινωνία. Και οδήγησε τα επίσης
πολυδιαφημισμένα για την αντικειμενικότητά τους αγγλικά ΜΜΕ να
μεταδίδουν με κάθε σοβαρότητα, χωρίς να κοκκινίζουν, ειδήσεις όπως ότι ο
βασιλικός μελισσοκόμος «ενημέρωσε τις μέλισσες της βασίλισσας ότι η βασίλισσα πέθανε».
Αν σε κάποια φυλή του Ειρηνικού ή της Σιβηρίας είχε ανακαλυφθεί ότι υπάρχει κάποιος σαμάνος ή άλλος ειδικευμένος αξιωματούχος επιφορτισμένος να επικοινωνεί με έντομα, θα είχαν φτιαχτεί πέντε ντοκυμανταίρ και έξι διδακτορικά για να καταγράψουν και να αναλύσουν την αξιοπερίεργη αυτή πίστη. Εδώ όμως αναφερόμαστε σε αυτό με την μεγαλύτερη φυσικότητα, ή έστω με ένα αδιόρατο στοιχείο αμφιθυμίας ή αποστασιοποίησης –αφού στον τίτλο της είδησης εμφανίζεται η λέξη bizarre. Ακριβώς αυτό όμως είναι το ζήτημα: αναγνωρίζουμε ότι είναι κάτι αλλόκοτο, αλλά παρόλα αυτά –ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό- το κάνουμε, και το διακηρύσσουμε, με ένα μείγμα συστολής, θυμηδίας αλλά και υπερηφάνειας, επειδή είναι μία bizarre tradition dating back centuries, και αυτό μας ξεχωρίζει από όσους δεν έχουν αυτή την παράδοση –ή ίσως δεν έχουν καθόλου παραδόσεις.[........................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου