gerontakos

Κυριακή, Ιουνίου 30, 2019

Ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, συγγραφέας-πολέμιος της ιταλικής μαφίας, επιστρέφει στο ελληνικό προσκήνιο για πρώτη φορά με μυθοπλαστικό έργο. Παράλληλα, σηκώνει το γάντι που του πέταξε ο Ματέο Σαλβίνι, αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, υπουργός Εσωτερικών και γραμματέας της ακροδεξιάς Λέγκας, και ετοιμάζεται για τη δίκη που ποινικοποιεί τον αντιπολιτευτικό λόγο του, με το πρόσχημα της συκοφαντικής δυσφήμησης.

Τον τρομερό Δεκέμβρη του 2008, ο 29χρονος Ιταλός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρομπέρτο Σαβιάνο, που ζούσε ήδη τα τελευταία δύο χρόνια με αστυνομική προστασία, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Διότι με το Γόμορρα, ένα κομβικό έργο ερευνητικής δημοσιογραφίας που κυκλοφόρησε το 2006, είχε τολμήσει να καταγγείλει το οργανωμένο έγκλημα ξεσκεπάζοντας τη Ναπολιτάνικη Καμόρα και είχε αποκαλύψει τους μηχανισμούς της από τα μέσα, θέτοντας σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή.

Εκείνο τον χειμώνα λοιπόν, οι μαφιόζοι που είχε εκθέσει με το βιβλίο του δημοσιοποίησαν την απειλή ότι μέχρι τα Χριστούγεννα θα τον δολοφονούσαν.

Από τότε, το συγκεκριμένο βιβλίο πούλησε περισσότερα από δέκα εκατομμύρια αντίτυπα σε όλη την υφήλιο (Εκδ. Πατάκης, μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), ενώ ο Σαβιάνο εξακολουθεί να ζει σε προστατευτικό κλοιό. Εχει γράψει σενάρια, θεατρικά έργα, αφηγήματα, δοκίμια, άρθρα σε ΜΜΕ διεθνούς εμβέλειας και έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία.

Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει έξι βιβλία του στις εκδόσεις Πατάκη. Ωστόσο, σήμερα, εκείνος που απειλεί άμεσα την ελευθερία του Ρομπέρτο Σαβιάνο δεν είναι η Καμόρα αλλά ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης και υπουργός Εσωτερικών της: ο Ματέο Σαλβίνι αυτοπροσώπως, ο οποίος ζητά επίμονα τη φυλάκισή του και έχει σύμμαχο το νομικό καθεστώς της Ιταλίας.

Το κόμμα μέσα από το οποίο αναδείχθηκε ο Σαλβίνι είναι η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά, που πλέον ως Λέγκα έχει ισχυρή θέση στη νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, δίπλα στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Ο Σαβιάνο την είχε αποκαλέσει παλιότερα «εχθρό» των πληθυσμών του Νότου. Και δήλωνε υπερήφανος να συγκαταλέγεται, μαζί με τους μετανάστες και με τους Ρομά, σ’ αυτούς που η Λέγκα στοχοποιούσε ως επικίνδυνους για τα πολιτικά σχέδιά της.

Η σύγκρουση των δύο αντρών ξέσπασε τον Ιούνιο του 2018 όταν ο Σαλβίνι έδωσε εντολή σε όλα τα λιμάνια της Ιταλίας να παραμείνουν κλειστά στο πλοίο «Ακουάριους» που είχε σώσει 629 πρόσφυγες.

Το «Aκουάριους» κατευθυνόταν προς τη Σικελία και βρέθηκε αντιμέτωπο με τη συμφωνημένη απαγόρευση Ιταλίας και Μάλτας στους πρόσφυγες να πατήσουν τη στεριά. «Η Σικελία δεν μπορεί να γίνει το στρατόπεδο προσφύγων της Ευρώπης», είχε δηλώσει προειδοποιητικά ο Σαλβίνι… Αλλά μετά την υπόθεση «Ακουάριους», είχε πάρει μια σκληρή απάντηση του Σαβιάνο, μέσα από τη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν».

«Δεν είχα ποτέ αισθανθεί τόσο έντονη την ανάγκη να εξηγήσω γιατί δεν θα πρέπει να επιτραπεί σ’ αυτή την καινούργια ιταλική κυβέρνηση να επιβιώσει», σημείωνε ο συγγραφέας. «Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν ακόμα ξεκινήσει να παράγει πραγματικό έργο, έχει ήδη κάνει ανεπανόρθωτη ζημιά. (…) Η ιταλική κοινωνία έχει μπει σε πορεία οπισθοδρόμησης στο πλαίσιο μιας εθνικιστικής έξαρσης που επιδεικνύει ένα πνεύμα ρατσιστικό ενάντια σε οτιδήποτε γίνεται αντιληπτό ως ξένο σώμα. (…) Η Ιταλία έχει χρέος να αγωνιστεί για μια αλλαγή προς το καλύτερο και όχι να πάρει την κατηφόρα προς τον άξεστο εθνοκεντρισμό. Εδώ διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές».

Πέρσι τέτοια εποχή, σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του, ο Σαλβίνι είχε τραβήξει το σχοινί εκφράζοντας αμφιβολίες για το εάν θα έπρεπε ο συγγραφέας να εξακολουθήσει να χαίρει προστασίας. «…Ασφαλώς είναι θέμα των αρμόδιων Αρχών να το αποφασίσουν, απλώς επειδή ο Σαβιάνο περνάει πολύ καιρό στο εξωτερικό, ίσως οι Ιταλοί να θέλουν να γνωρίζουν πού ξοδεύονται τα χρήματά τους…».

Τότε ήταν που ο συγγραφέας κατηγόρησε τον υπουργό Εσωτερικών ότι εξαπολύει απειλές μαφιόζικου τύπου. Και σε ένα tweet χαρακτήρισε τον Ματέο Σαλβίνι «υπουργό του υπόκοσμου» («il ministro della malavita», μια φράση δανεισμένη από τον πρώιμο αντιφασίστα Γκαετάνο Σαλβεμίνι). Μάλιστα υποστήριξε πως είχε δει μέλη των διαβόητων μαφιόζικων συνδικάτων του Νότου να παρακολουθούν τις συγκεντρώσεις του Σαλβίνι. Και κατήγγειλε τον υπουργό ότι παραβλέπει την κυριαρχία των εγκληματικών οργανώσεων στον ιταλικό Νότο, προτιμώντας να υποδαυλίζει τη δυσανεξία ενάντια στους μετανάστες.

«Δέχομαι οποιαδήποτε κριτική αλλά δεν επιτρέπω σε κανέναν να λέει ότι βοηθώ τη μαφία», «τιτίβισε» ο Σαλβίνι και κίνησε την ποινική διαδικασία για να φέρει στο εδώλιο τον Ιταλό συγγραφέα, ο οποίος πράγματι πήρε πρόσφατα κλήση από την Εισαγγελία της Ρώμης.

Ο Σαλβίνι τον μήνυσε για συκοφαντική δυσφήμηση και για προσβολή της προσωπικότητας, επικαλούμενος το άρθρο 595 του ιταλικού Ποινικού Κώδικα που προβλέπει ποινή 3χρονης φυλάκισης, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 13 του Νόμου περί Τύπου η ποινή για τους δημοσιογράφους μπορεί να φτάσει τα 6 χρόνια φυλάκισης. Με αυτόν τον τρόπο, ο υπουργός Εσωτερικών έδειξε τα δόντια του π.χ. σε σχέση με το μεταναστευτικό και πέρασε ένα προειδοποιητικό μήνυμα προς όποιον θελήσει να διερευνήσει τα πολιτικά νταραβέρια της Λέγκας με το οργανωμένο έγκλημα ή την εμπλοκή της στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος - πράγμα που είχε σκαλίσει ο Σαβιάνο σε σχέση με την Καλαβρέζικη Ντραγκέτα…

Ο Σαβιάνο δεν διώκεται λοιπόν για μια βρισιά, αλλά για τις απόψεις του οι οποίες αντιμάχονται το νεοφιλελεύθερο μοντέλο της Ιταλίας που αλληθωρίζει προς την Ακροδεξιά. Ενα μοντέλο που απλώνει τα πλοκάμια του και σε πολλά άλλα ευρωπαϊκά κράτη.

Ανελέητοι ανήλικοι σε διεφθαρμένο τοπίο

Μια μεγάλη καμπάνια αλληλεγγύης προς τον Σαβιάνο έχει ξεκινήσει από τη διεθνή κοινότητα. Και ήδη κερδίζει έδαφος το αίτημα για αποποινικοποίηση της δυσφήμησης και για τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα και του Νόμου περί Τύπου στην Ιταλία, ώστε στο εξής τέτοια φαινόμενα να αντιμετωπίζονται ως διαφορές στο πλαίσιο του Αστικού Δικαίου.

Από την πλευρά του ο Σαβιάνο συνεχίζει να γράφει παρεμβατικά βιβλία. Οπως η Τράτα των παιδιών. Πρόκειται για το πρώτο του μυθιστόρημα, με επινοημένους χαρακτήρες μπλεγμένους σε πραγματικά γεγονότα, και βουτάει στην καρδιά των νεανικών συμμοριών που «παράγουν» ανήλικους εγκληματίες με αληθινά σιδερικά (Πατάκης, μτφρ. Μαρία Οικονομίδου).

Είναι τα «πιράνχας» (έτσι αναφέρονται στην αγγλική έκδοση) των ναπολιτάνικων συνοικιών: «κανονικά» παιδιά που μαθαίνουν σκοποβολή πάνω σε μετανάστες και επιστρέφουν για έναν υπνάκο στο σπίτι τους. Ιδανικά παραδείγματα για τον Σαβιάνο, που εξερευνά για ακόμα μία φορά την αγριότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς σ’ έναν διεφθαρμένο κόσμο.

Ο συγγραφέας άντλησε το υλικό του από μαρτυρίες και καταθέσεις σε σχετικές δίκες που έγιναν στη Νάπολη με ανήλικους κατηγορούμενους για δολοφονίες, ενέδρες ή άλλα εγκλήματα και σε καμιά περίπτωση δεν βλέπει κάποιον ηρωισμό πίσω από τη δράση τους.

Αντίθετα, προειδοποιεί ότι οι συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος αυτοεπιβεβαιώνονται με τις ιστορίες που λέγονται γι’ αυτές και επιμένουν σε πράξεις ακραίας βίας για να περάσουν το μήνυμα μιας αδιαμφισβήτητης εξουσίας. Γι’ αυτό και ο Σαβιάνο καταδικάζει την τάση πολλών ΜΜΕ να κουκουλώνουν την πραγματικότητα κάτω από το μαφιόζικο «φολκλόρ».