"Ζωομορφές- απεικονίσεις ζωικής ποικιλότητας"

Πίνακες με απεικονίσεις ζωολογίας από τις αρχές του 19ου αιώνα εκτίθενται στο Γενί Τζαμί

Πίνακες που χρησίμευαν για να μαθαίνουν ζωολογία οι φοιτητές, από τα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελούν πλέον έργα τέχνης και εκτίθενται στο Γενί Τζαμί από την πινακοθήκη του Εργαστηρίου Θαλάσσιας και Χερσαίας Ζωικής Ποικιλότητας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
"Ζωομορφές, απεικονίσεις ζωικής ποικιλότητας" είναι ο τίτλος της έκθεσης που εγκαινιάζεται αύριο, σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει 27 πίνακες - ανατυπώσεις έργων φιλοτεχνημένων στα τέλη του 19ου αιώνα από τον ζωολόγο Ρούντολφ Λεκάρτ.

Η έκθεση αναδεικνύει την τεράστια ποικιλότητα του ζωικού βασιλείου μέσα από μια συλλογή επιτοίχιων απεικονίσεων ζωολογίας, όπου καταγράφονται με λεπτομέρεια τα εξωτερικά μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά αντιπροσωπευτικών οργανισμών, από πολλές ζωικές ομάδες.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια στον Τομέα Ζωολογίας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ Ελένη Βουλτσιάδου, το Εργαστήριο θαλάσσιας και χερσαίας ζωικής ποικιλότητας, από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής του, στη δεκαετία του 1930, προμηθεύτηκε μια σειρά από τους πίνακες του Λεκάρτ και μ' αυτούς διδάχθηκαν τη ζωολογία πολλοί φοιτητές μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Με τη μετεγκατάσταση του Τμήματος Βιολογίας στο νέο κτίριο, το 1987, οι πίνακες αποθηκεύτηκαν και πρόσφατα ένα μέρος τους τοποθετήθηκε σε κορνίζες με στόχο να αποτελέσει εκθεσιακό υλικό.
"Ακόμη κι εγώ θυμάμαι τους καθηγητές να κάνουν μάθημα χρησιμοποιώντας τους πίνακες και δείχνοντας με το κοντάρι τα σημεία που ήθελαν να μας εξηγήσουν" λέει η κ. Βουλτσιάδου.
Οι πίνακες -είναι συνολικά 38 αλλά θα εκτεθούν οι 27, λόγω έλλειψης χώρου- πέρα από την αξία τους ως μουσειακά εκθέματα, σύμφωνα με την καθηγήτρια βιολογίας, "μεταφέρουν και μια επιστημονική πληροφορία που εξακολουθεί να είναι ακριβής, ενδιαφέρουσα και επίκαιρη ύστερα από περίπου 150 έτη".
"Στα τέλη του 19ου αιώνα, τότε που οι επιστήμονες ήταν λίγο φιλόσοφοι και λίγο καλλιτέχνες, ο Γερμανός ζωολόγος Ρούντολφ Λεκάρτ (Rudolf Leucart), καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Λειψίας, φιλοτέχνησε συνολικά 117 πίνακες για να διδάξει πιο παραστατικά τη ζωολογία στους φοιτητές του. Οι πίνακες κυκλοφόρησαν σε όλον τον κόσμο και για πάρα πολλά χρόνια αποτέλεσαν πολύτιμο εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της ζωολογίας σε πολλά πανεπιστήμια" τονίζει η κ. Βουλτσιάδου.

Ο Carl Gregor Friedrich Rudolf Leuckart (1823-98) υπήρξε διαπρεπής Γερμανός ζωολόγος, ένας από τους πιο γνωστούς του 19ου αιώνα και θεωρείται πατέρας της παρασιτολογίας.
Μετά την αποφοίτησή του από το πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, έλαβε μέρος σε μια εξερευνητική αποστολή στη Βόρεια θάλασσα, όπου ασχολήθηκε με τη μελέτη των θαλάσσιων ασπονδύλων. Στα 28 του ήταν επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκίσσεν και το 1869 έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. Εκεί κατάφερε να οργανώσει ένα Ινστιτούτο Ζωολογίας με εργαστηριακές αίθουσες, μουσείο και βιβλιοθήκη, που έγινε πόλος έλξης για ζωολόγους από όλο τον κόσμο. Πολλοί από τους μαθητές του έγιναν κι αυτοί καθηγητές σε πανεπιστήμια όχι μόνο της Γερμανίας αλλά και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ. Για τις ανάγκες της διδασκαλίας του δημιούργησε τους δικούς του πίνακες, οι οποίοι αποτέλεσαν πολύτιμο εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της ζωολογίας σε πολλά πανεπιστήμια του κόσμου στο τέλος του 19ου και στη διάρκεια του 20ου αιώνα.
Στους πίνακες απεικονίζονται με μεγάλη λεπτομέρεια τα εξωτερικά μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά αντιπροσωπευτικών οργανισμών από σχεδόν όλες τις ζωικές ομάδες. Η έμφαση που έδινε ο Λεκάρτ στις μορφολογικές λεπτομέρειες στήριξε εκείνη την εποχή την ιδέα ότι η εξέλιξη των ζώων μπορεί να γίνει κατανοητή μέσα από τις μεταβολές στη δομή τους.
Στην παρασιτολογία είναι γνωστός για τις μελέτες του στις λοιμώξεις των σπονδυλωτών και ιδιαίτερα από την ταινία και την τριχινέλλα. Ήταν ο πρώτος που απέδειξε ότι η Taenia saginata εμφανίζεται αποκλειστικά στα βοοειδή και η Taenia solium μόνο στον χοίρο, ενώ αποκάλυψε τον κύκλο ζωής της τριχινέλλας στον άνθρωπο. Αυτές του οι μελέτες αποτέλεσαν την επιστημονική βάση, πάνω στην οποία στηρίχτηκε η νομοθετική καθιέρωση του υγειονομικού ελέγχου του κρέατος στη Γερμανία.
Συνοψίζοντας τη φιλοσοφία της ζωής του, ο ίδιος έγραψε: “Είναι αδύνατον ο άνθρωπος, ως νοήμον ον, να κλείνει τα μάτια στη γνώση ότι κυβερνάται από την ίδια δύναμη όπως και το ζωικό βασίλειο. Όπως το ταπεινό σκουλήκι είναι κι αυτός εξαρτημένος από το περιβάλλον”.
Πηγή: thetoc

Σε λίγες μέρες, μάλιστα, θα κυκλοφορήσει, από το Πανεπιστήμιο, έκδοση που θα περιέχει και τους 38 πίνακες με επεξηγηματικά κείμενα για τον καθένα.
Η διάρκεια έκθεσης θα είναι από τις  20 Φεβρουαρίου έως 20 Απριλίου 2018 ενώ οι ημέρες και οι  ώρες λειτουργίας της έκθεσης  είναι οι εξής: Τρίτη – Παρασκευή 10:00 – 18:00 και Σάββατο 11:00 – 15:00

Ξεναγήσεις σχολικών ομάδων θα πραγματοποιούνται από την Τρίτη 27 Φεβρουαρίου έως την Παρασκευή 30 Μαρτίου κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, από Δευτέρα έως Παρασκευή και ώρα 10:00 έως 14:00, Ελένη Κοπρουτσίδου, 2310 427555 και Θάλεια – Μαρία Αλεξάκη, 2313 318534 (Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης).
 Νατάσα Καραθάνου
 Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο  Carl Gregor Friedrich Rudolf Leuckart (1823-98) υπήρ­ξε δια­πρε­πής Γερ­μα­νός ζω­ο­λό­γος, ένας από τους πιο γνω­στούς του 19ου αιώνα και θε­ω­ρεί­ται πα­τέ­ρας της πα­ρα­σι­το­λο­γί­ας.
Μετά την απο­φοί­τη­σή του από το πα­νε­πι­στή­μιο του Γκέ­τιν­γκεν, έλαβε μέρος σε μια εξε­ρευ­νη­τι­κή απο­στο­λή στη Βό­ρεια θά­λασ­σα, όπου ασχο­λή­θη­κε με τη με­λέ­τη των θα­λάσ­σιων ασπον­δύ­λων. Στα 28 του ήταν επί­κου­ρος κα­θη­γη­τής στο Πα­νε­πι­στή­μιο του Γκίσ­σεν και το 1869 έγινε κα­θη­γη­τής στο Πα­νε­πι­στή­μιο της Λει­ψί­ας. Εκεί κα­τά­φε­ρε να ορ­γα­νώ­σει ένα Ιν­στι­τού­το Ζω­ο­λο­γί­ας με ερ­γα­στη­ρια­κές αί­θου­σες, μου­σείο και βι­βλιο­θή­κη, που έγινε πόλος έλξης για ζω­ο­λό­γους από όλο τον κόσμο. Πολ­λοί από τους μα­θη­τές του έγι­ναν κι αυτοί κα­θη­γη­τές σε πα­νε­πι­στή­μια όχι μόνο της Γερ­μα­νί­ας αλλά και άλλων ευ­ρω­παϊ­κών χωρών, της Ια­πω­νί­ας και των ΗΠΑ. Για τις ανά­γκες της δι­δα­σκα­λί­ας του δη­μιούρ­γη­σε τους δι­κούς του πί­να­κες, οι οποί­οι απο­τέ­λε­σαν πο­λύ­τι­μο εκ­παι­δευ­τι­κό υλικό για τη δι­δα­σκα­λία της ζω­ο­λο­γί­ας σε πολλά πα­νε­πι­στή­μια του κό­σμου στο τέλος του 19ου και στη διάρ­κεια του 20ου αιώνα.
Στους πί­να­κες απει­κο­νί­ζο­νται με με­γά­λη λε­πτο­μέ­ρεια τα εξω­τε­ρι­κά μορ­φο­λο­γι­κά και ανα­το­μι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά αντι­προ­σω­πευ­τι­κών ορ­γα­νι­σμών από σχε­δόν όλες τις ζω­ι­κές ομά­δες. Η έμ­φα­ση που έδινε ο Λε­κάρτ στις μορ­φο­λο­γι­κές λε­πτο­μέ­ρειες στή­ρι­ξε εκεί­νη την εποχή την ιδέα ότι η εξέ­λι­ξη των ζώων μπο­ρεί να γίνει κα­τα­νοη­τή μέσα από τις με­τα­βο­λές στη δομή τους.
Στην πα­ρα­σι­το­λο­γία είναι γνω­στός για τις με­λέ­τες του στις λοι­μώ­ξεις των σπον­δυ­λω­τών και ιδιαί­τε­ρα από την ται­νία και την τρι­χι­νέλ­λα. Ήταν ο πρώ­τος που απέ­δει­ξε ότι η Taenia saginata εμ­φα­νί­ζε­ται απο­κλει­στι­κά στα βο­οει­δή και η Taenia solium μόνο στον χοίρο, ενώ απο­κά­λυ­ψε τον κύκλο ζωής της τρι­χι­νέλ­λας στον άν­θρω­πο. Αυτές του οι με­λέ­τες απο­τέ­λε­σαν την επι­στη­μο­νι­κή βάση, πάνω στην οποία στη­ρί­χτη­κε η νο­μο­θε­τι­κή κα­θιέ­ρω­ση του υγειο­νο­μι­κού ελέγ­χου του κρέ­α­τος στη Γερ­μα­νία.
Συ­νο­ψί­ζο­ντας τη φι­λο­σο­φία της ζωής του, ο ίδιος έγρα­ψε: “Είναι αδύ­να­τον ο άν­θρω­πος, ως νο­ή­μον ον, να κλεί­νει τα μάτια στη γνώση ότι κυ­βερ­νά­ται από την ίδια δύ­να­μη όπως και το ζωικό βα­σί­λειο. Όπως το τα­πει­νό σκου­λή­κι είναι κι αυτός εξαρ­τη­μέ­νος από το πε­ρι­βάλ­λον”.
Πηγή: thetoc