Πλάτων Ριβέλλης: «Κάθε φωτογραφία είναι ένα κομμάτι του χρόνου»
Της Εύας Πέτρου
Τρεις δεκαετίες Φωτογραφικός Κύκλος… Τι έφερε στην ελληνική φωτογραφία;
Στόχος του Κύκλου ήταν και είναι η δημιουργία ενός καλλιεργημένου φωτογραφικού κοινού και η υποστήριξη της δουλειάς των φωτογράφων-μελών του. Οι φωτογράφοι που μας ενδιαφέρουν και μας απασχολούν είναι εκείνοι που επενδύουν χρόνο και πάθος στην καλλιέργεια της προσωπικής τους φωτογραφικής δημιουργίας και όχι εκείνοι που -αν και απολύτως σεβαστοί- δεν χρειάζονται βοήθεια, διότι αντιμετωπίζουν τη φωτογραφία ως χαλαρή απασχόληση της κυριακάτικης αργίας. Δίνουμε βάρος στη φωτογραφική παιδεία, στη γενικότερη καλλιέργεια, στην καλλιτεχνική κριτική, στην έκδοση λευκωμάτων και θεωρητικών βιβλίων αλλά και στην έκθεση και επικοινωνία με ένα κοινό το οποίο βοηθάμε να καταλάβει και να απολαύσει τη φωτογραφία ως δημιουργική απασχόληση και τέχνη.
Πόσο άλλαξε η φωτογραφία μέσα σ’ αυτές τις τρεις δεκαετίες;
Στην ουσία τίποτα δεν άλλαξε, αλλά στις λεπτομέρειες πολλά. Το κυριότερο είναι ότι η υπερβολική εξοικείωση του κόσμου με τη φωτογραφία αφαίρεσε την έκπληξη και οδήγησε στον κορεσμό. Επίσης, τα τελευταία χρόνια το φωτογραφικό ενδιαφέρον μεταφέρθηκε από την αποτύπωση του περίγυρου στη διερεύνηση του προσωπικού χώρου. Κι ας μην ξεχνάμε την ψηφιακή τεχνολογία, που άλλαξε τη φωτογραφία αλλά κυρίως επηρέασε όλες τις πτυχές της ζωής μας.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας καλής λήψης;
Δεν είναι δυνατόν να απαριθμηθούν, αλλά, ακόμα κι αν ήταν, πάντα θα μας διέφευγε το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που παραμένει -και ορθώς- ανεξιχνίαστο. Μπορούμε, πάντως, να πούμε ότι μια καλή φωτογραφία πρέπει να υπερβαίνει αυτό που περιγράφει, να μην αποτελεί μια απλή αποτύπωση, να συνιστά μια νέα παρουσία -που θα ήταν αδύνατη και ανύπαρκτη χωρίς τη διαμεσολάβηση του φωτογράφου- και να μην εξαντλείται στην πρώτη της ανάγνωση.
Και οι ιδιότητες του καλού φωτογράφου;
Καλός αρχίζει να γίνεται ο φωτογράφος όταν οι απορριπτέες -ως μη καλές- φωτογραφίες του είναι, παρ’ όλα αυτά, ενδιαφέρουσες. Και καλός γίνεται όταν οι φωτογραφίες του -που παραμένουν ως καλές- αποτελούν στο σύνολό τους μια πρόταση για τον κόσμο και για την τέχνη της φωτογραφίας.
Είναι παρεξηγημένη η τέχνη της φωτογραφίας;
Ολα και πάντα είναι παρεξηγημένα όταν υπάρχει άγνοια. Η φωτογραφία δεν είναι παρεξηγημένη όταν γίνεται για τη διαφύλαξη των αναμνήσεών μας ή όταν υπηρετεί μια εφαρμοσμένη μορφή, εμπορική ή άλλη. Η παρεξήγηση αρχίζει όταν επιχειρείται η ωραιοποίηση της αποτύπωσης ή όταν υποκρύπτεται ο ανταγωνισμός με τη ζωγραφική.
Η ψηφιακή τεχνολογία είναι ευχή ή κατάρα;
Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η ψηφιακή τεχνολογία διευκολύνει και ανοίγει πόρτες, αλλά παράλληλα απαιτεί πολύ μεγαλύτερη γνώση και ικανότητα κρίσης, γιατί προάγει τον πληθωρισμό και την ελαφρότητα. Οταν κάποιος σου προσφέρει ανέξοδα και με ευκολία πολλά, πρέπει να ξέρεις τι απ’ όλα χρειάζεται να επιλέξεις.
Εγχρωμα ή ασπρόμαυρα καρέ;
Μια φωτογραφία είναι καλή ή κακή είτε είναι έγχρωμη είτε ασπρόμαυρη. Μπορεί όμως μια καλή να γίνει, κατά τη γνώμη του φωτογράφου, καλύτερη αν επιλεγεί η μία ή η άλλη εκδοχή. Το χρώμα στη φωτογραφία είναι εκφραστικό εργαλείο και όχι ουσία και περιεχόμενο.
Ποια είναι τα κλειδιά για να διαβάσει ένας απλός θεατής ένα φωτογραφικό στιγμιότυπο;
Η διαφωνία μου με μερικούς από τους όρους της ερώτησης θα δώσει εν μέρει και την απάντηση. Στην τέχνη δεν υπάρχουν κλειδιά, γιατί δεν υπάρχουν μυστικά δωμάτια. Ενα έργο τέχνης δεν διαβάζεται, γιατί δεν είναι ένα απλό σημαινόμενο. Ενας θεατής δεν είναι ποτέ απλός, γιατί είναι πάντα μοναδικός. Μια φωτογραφία δεν είναι ένα απλό στιγμιότυπο, αλλά ένα κομμάτι χρόνου μέσα σ’ ένα κομμάτι χώρου. Εντούτοις, η ερώτηση είναι και σωστή και ενδιαφέρουσα, επειδή ανθίσταται στην απάντηση. Πάντως, για να απολαύσει κάποιος μια φωτογραφία πρέπει να έχει γνώσεις και καλλιέργεια, έτσι ώστε να μην περιοριστεί στην αναγνώριση του θέματος που περιγράφεται, αλλά να είναι σε θέση να διαγνώσει και τη φωτογραφική του μεταμόρφωση.
Ποιο είναι το μέλλον της φωτογραφίας;
Υποθέτω ότι θα καταλαγιάσουν, όπως είναι φυσικό και αναμενόμενο, η φλυαρία και η υπερβολή του διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των έξυπνων τηλεφώνων και θα επιστρέψουμε σε μια πιο αυστηρή και επιλεκτική πορεία. Οι άνθρωποι θα πρέπει να σκεφτούν γιατί, τι και πώς φωτογραφίζουν, διότι, αν δεν το κάνουν, θα αρχίσουν να βαριούνται και τις φωτογραφίες τους και τον εαυτό τους. Ετσι κι αλλιώς, μια υπερβολή οδηγεί σχεδόν πάντα σε μια νέα λιτότητα.
Πώς θα γιορτάσετε την τριακονταετία του Κύκλου;
Πρώτον, με μια έκθεση στο «Booze» της οδού Κολοκοτρώνη με πορτρέτα μελών του Κύκλου που έχει τραβήξει η Νανά Καραμαγκιώλη, έκθεση που θα συνοδεύεται από αναμνηστικές φωτογραφίες δραστηριοτήτων μας -σεμινάρια, ταξίδια, εκθέσεις- και θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου. Δεύτερον, με μια έκθεση δύο πολύ καλών φωτογράφων του Κύκλου, του Στέργιου Παπαδάκη και του Κώστα Σερέτη, στην Ελληνοαμερικανική Ενωση, που θα διαρκέσει από τις 13 έως τις 31 Μαρτίου. Και, τρίτον, με μια μεγάλη ομαδική έκθεση με θέμα -ενδεχομένως και τίτλο- τις «Στιγμές Καθημερινότητας», που θα γίνει το φθινόπωρο, επίσης στην Ελληνοαμερικανική Ενωση. Ισως προστεθεί κι άλλη μια ομαδική έκθεση με θέμα τα «Ονειρα», ενώ δεν αποκλείεται να εμπλουτίσουμε και τη σειρά των μικρών μας λευκωμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου