Όρια στο χιούμορ;
Πηγή: ο αναγνώστης ,στις 12 Ιανουαρίου, 2015
Του Γιάννη Ν.Μπασκόζου.
Μπαίνουν όρια στο χιούμορ; Αυτή η συζήτηση άναψε και πάλι μετά την δολοφονία των σκιτσογράφων Βολινσκί,Καμπύ,Σαρμπ,Τινιού,Ονορέ και των υπαλλήλων του σατιρικού περιοδικού Σαρλί Εμπντό. ‘Ήταν εμπρηστικοί, δυτικιστές, με ανελέητο χιούμορ που δεν είχε κανένα φραγμό, μήπως λοιπόν, χρειάζονται όρια σε αυτήν την πολεμική – στην ουσία της – κριτική, αναρωτήθηκε προχθές φίλος σκιτσογράφος.
Δεν χρειάζεται να θυμηθούμε τον Αριστοφάνη και τους αρχαίους ημών προγόνους, όπου η σάτιρα τους ήταν συνήθως εκτός ορίων, αν σκεφτούμε ότι ένας από τους στόχους τους ήταν συνήθως οι θεοί τους. Πού ακούστηκε αυτό; Χρειάζεται όμως να σκεφτούμε τι είδους είναι αυτό το χιούμορ και ποια η θέση του στην κοινωνία μας.
Το χιούμορ, τα βλάσφημα κόμικς εν προκειμένω των γάλλων σκιτσογράφων είναι ταυτόχρονα «διάγνωση και σύμπτωμα», όπως έχει επισημανθεί από αρκετούς μελετητές. Είναι διάγνωση γιατί μεγεθύνοντας την πιθανότητα και δίνοντας της την διάσταση ενός γεγονότος δίνουν την πραγματική διάσταση του παρόντος . Και είναι σύμπτωμα ενδεικτικό της κοινωνίας που εκπροσωπεί μιας και έχει μεταγράψει στο ίδιο του το σώμα την κοινωνική ή επικοινωνιακή κρίση. Με τη διάγνωση ενός προβλήματος και τη μεγέθυνση τους σε ένα δυνητικό γεγονός, το οξύ, βιτριολικό και βλάσφημο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου μία φορά. Και τον κρούει ακόμα μια φορά όταν στις σελίδες ενός τέτοιου κόμικ παρουσιάζονται με καταλυτική ενάργεια οι παραμορφωτικές αντανακλάσεις μιας κοινωνίας σε κρίση.
Η σάτιρα, είτε ως σκίτσο είτε στην τέχνη, δεν μπορεί να υπάρξει με περιορισμούς. Λειτουργεί στα όρια ή και εκτός ορίων της παραδεδεγμένης κοινωνικής συνθήκης και η σημαντική συνεισφορά της είναι ότι μας κάνει να βλέπουμε κριτικά αυτή τη συνθήκη. Είναι ο καθρέφτης και ο εξομολογητής μας ταυτόχρονα.
Τέλος, η συμπαράταξη με τους «βλάσφημους» γελοιογράφους είναι κι ένα ιδεολογικό καθήκον. Σε μια Ευρώπη όπου τα περισσότερα δικαιώματα περιορίζονται (εργασία, ελευθερία μετακίνησης, ασφαλιστικό μέλλον .ά) η ελευθερία έκφρασης είναι το τελευταίο μεγάλο δικαίωμα που χρειάζεται να προασπίσουμε όλοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου