Το Τρίτο Πρόγραμμα εξηντάρισε!..

Μιχάλης Ν. Κατσίγερας

Το Τρίτο Πρόγραμμα

Ηταν, θυμάμαι, εκεί γύρω στο 1956. Το μικρό κομψό ραδιόφωνό μας, ένα Schaub Libelle Super, αγορασμένο με δόσεις από κατάστημα της λεωφόρου Γαλατσίου, ήταν ένα μαγικό κουτί που το άνοιγες και περνούσες σ’ έναν κόσμο άλλο, συχνά ονειρώδη. Δεν ήταν το ραδιόφωνο του κουρείου, μονίμως ρυθμισμένο στο «Ενόπλων». Ούτε το ραδιόφωνο του ράφτη, που όλο τη «Φωνή της Αλήθειας» άκουγε και το «Εδώ Βουκουρέστι». Ηταν –κάποιες ώρες, κάποιες στιγμές– το δικό μου ραδιόφωνο. Γύριζα το κουμπί της βελόνας και το πλαϊνό των κυμάτων και μέσα από το βουητό των παρασίτων βρισκόμουν σε «τόπους» άλλους –κυρίως μεσευρωπαϊκούς– και γλώσσες διάφορες, λατινογενείς, γερμανότροπες, σλαβικές. Και μουσικές μακρινές, με μια ένταση κάποτε συνεχώς μεταβαλλόμενη.Ενα βράδυ, λίγο πριν από τις 11, στα μεσαία κύματα, με τη βελόνα λίγο πιο δεξιά από την ένδειξη Athen του «Εθνικού Προγράμματος», άκουσα μια εξαίσια μουσική λίγο μετά τον Εθνικό Υμνο. Ηταν το Τρίτο Πρόγραμμα, που –όπως έμαθα, μεγάλος πια, από τον ακούραστο ιστορικό του ραδιοφώνου Γιώργο Χατζηδάκη– το είχε στήσει ο Ζακύνθιος ευγενής Διονύσιος Ρώμας. Αρχιζε το βράδυ, ίσως στις 7, αν θυμάμαι καλά, και τέλειωνε μάλλον πριν από τα μεσάνυχτα.

Τον «έπιανα» ξανά αυτόν τον σταθμό, αλλά όχι συχνά, και πάντα ευκαιριακά. Δεν ήμουν τακτικός ακροατής του. Αλλος ήταν ο κόσμος μου στο λαϊκό προάστιο των Αγίων Αναργύρων. Τον έμαθα σιγά σιγά, με τον καιρό. Ακολούθησαν κάποια χρόνια στην Εσπερία και είχα και την ευχέρεια της σύγκρισης, πάντα ως ακροατής και μη ειδήμων. Το συμπέρασμα θετικό. Μετά ήρθε η εποχή του Μάνου Χατζιδάκι. Δεν συμφωνούσα με όλα όσα είχα την ευκαιρία και τη διάθεση να ακούω. Ηταν όμως κάτι καινούργιο και εν πολλοίς ριζοσπαστικό. Μια νέα αύρα. Και ήταν κυρίως η προσωπικότητα του Χατζιδάκι, που τότε είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω και να κουβεντιάσω μαζί του. Μια φράση του –που μας είπε ένα απόγευμα στα Ανώγεια– αυτόματα μου έλυσε το πρόβλημα: ένα τραγουδάκι ασήμαντο μπορεί να γίνει για κάποιον σπουδαίο αν συμβεί να «συμβαδίσει», ας πούμε, μ’ έναν έρωτα... Το Τρίτο Πρόγραμμα το ακούω και τώρα, σχεδόν καθημερινά, ώρες που δεν εργάζομαι. Δεν είναι αναγκαίο να αναφέρω εκπομπές και ονόματα, αν και σε κάποια κυριακάτικη είμαι ακροατής τακτικός.

Στα 60 του χρόνια, εύχομαι στο Τρίτο να συνεχίσει δημιουργικά, πολυμερές, δυναμικό και εξωστρεφές. Και ακόμα, εύχομαι να υπάρχει πάντα κράτος που να μπορεί να δαπανά παιδευτικά και να παιδεύει.