Ο Σεμπρούν που θα θυμόμαστεΕίναι κάποιοι άνθρωποι που όταν πεθαίνουν (7/6/011) σε κάνουν ξαφνικά να συνειδητοποιείς πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν στη ζωή σου, έναν ρόλο που ίσως δεν συνειδητοποιούσες σε βάθος όσο ήταν ζωντανοί.
Η ζωή του - γεννήθηκε το 1923 - τέλειο υλικό για μυθιστόρημα που θα ήθελε να κλείσει στις σελίδες του τον δύσκολο 20ό αιώνα. Εξορία από μικρός, όταν ξεσπάει ο Ισπανικός εμφύλιος. Σπουδές στη Γαλλία. Πέρασμα στην Αντίσταση. Στράτευση στο Κομμουνιστικό κόμμα. Σύλληψη και κράτηση στο Μπούχενβαλντ. Ελευθέρωση και παράνομη δουλειά στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας. Διαγραφή του το 1964 από την τότε σταλινική ηγεσία του Καρίλιο. Ένα χρόνο πριν γράφει το πρώτο σπουδαίο βιβλίο του, το Μεγάλο ταξίδι (Εξάντας). Θα ακολουθήσουν πολλά, αλλά κυρίως το Ο δεύτερος θάνατος του Ραμόν Μερκαντέρ (Θεμέλιο). Ένα αξέχαστο βιβλίο όπου η μοντέρνα φόρμα γραφής συνδυάζεται άριστα με τον μοντέρνο τρόπο να βλέπει κανείς την ιστορία - και δη την ιστορία του σταλινισμού.
Παράλληλα γίνεται ένας από τους καλύτερους σεναριογράφους της εποχής του: το Ο πόλεμος τελείωσε του Ρεναί, ένα αυτοβιογραφικό θέμα με μια από τις πιο ωραίες ερωτικές ιστορίες του σινεμά, το Ζ από το βιβλίο του Βασιλικού για τον Γαβρά, η θαυμαστή Ομολογία για τον ίδιο σκηνοθέτη. Όλο το δράμα της διεθνούς αριστεράς με έναν αντιδογματικό και βαθιά ανανεωτικό τρόπο. Κι ύστερα άλλα βιβλία, με αιχμή το Η επιστροφή του Νετσάγιεφ (Εξάντας), μυθιστόρημα στο οποίο εξηγεί ότι συχνά η ιδεολογία σκοτώνει χωρίς λόγο και ανοήτως. Μετά πίσω στην ελεύθερη πλέον Ισπανία, υπουργός Πολιτισμού στην πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση. Θητεία τριών χρόνων, η αίσθηση του κενού ανάμεσα στο επιθυμητό και το εφικτό. Επιστροφή στη Γαλλία.
Ο Χόρχε Σεμπρούν υπήρξε ένας άνθρωπος της εποχής του. Η αριστερή του ματιά στα πράγματα είχε, ευτυχώς, χάσει από πολύ νωρίς τον δογματικό απομονωτισμό που χαρακτήριζε κατά κόρον τη γενιά του. Έγραψε πολιτικά βιβλία, έκανε πολιτικό σινεμά (το όνομά του, ανάμεσα στα ονόματα των σεναριογράφων των δεκαετιών του '60 και του '70 ήταν εγγύηση για μια καλή, προοδευτική πολιτική ταινία), υπήρξε ένας διανοούμενος με έντονη πάντα την πολιτική σκέψη. Ακόμα και αυτό που ο ίδιος θεώρησε τη μεγάλη αποτυχία της ζωής του, τη θητεία του ως υπουργός, παρέμεινε στο μυαλό μου μια εμβληματική πράξη και στάση: δυστυχώς η πολιτική δεν έχει ανάγκη από διανοούμενους και σημαντικούς ανθρώπους, αρκείται στους μέτριους και συνήθως αγράμματους γητευτές των μαζών.
Η είδηση του θανάτου του μου έφερε αμέσως στον νου μια σκηνή από την Ομολογία: τη σκηνή όπου ο Σιμόν Σινιορέ, η γυναίκα του πρώην υπουργού, ακούει από τα μεγάφωνα της φάμπρικας στην οποία την έβαλαν να δουλεύει, τη δήλωση αποκήρυξης του άντρα της που η ίδια έκανε. Όλο το δράμα της αριστεράς σε εκείνα τα υπέροχα μάτια της Σινιορέ, όλο το δράμα του σταλινισμού σε μία μόνο σκηνή. Γραμμένη από αριστερό με παραλήπτες αριστερούς και μη.
Ανταίος Χρυσοστομίδης
ΑΥΓΗ 12-6-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου