Κώστα Γαβρά : " Z " (1969)

Γενέθλια ημέρα η σημερινή για το μεγάλο Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά. Του ευχόμαστε να μακροημερεύει, πάντοτε ανήσυχος και δημιουργικός.

Ο Κώστας Γαβράς γεννήθηκε στα Λουτρά Ηραίας, το 1933. O πατέρας του πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και μετά την απελευθέρωση υπέστη τις γνωστές διώξεις που η Δεξιά επιφύλαξε ως αμοιβή στα άξια τέκνα της για την πατριωτική δράση τους.
Ο Κώστα Γαβράς τελείωσε το Γυμνάσιο στην Αθήνα και προσπάθησε να φύγει για την Αμερική . Η απόρριψη της αίτησής του από τις αμερικανικές αρχές τον οδήγησαν στη Γαλλία, όπου γράφτηκε φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης .
Ζώντας το κλίμα της Νουβέλ Βάγκ γοητεύτηκε από τον κινηματογράφο και , παρατώντας το πανεπιστήμιο , ενεγράφη στο Institut de Ηautes Etudes Cinematographiques.
Για ένα διάστημα ήταν βοηθός μεγάλων σκηνοθετών ( Ρενέ Κλερ , Ιβ Αλεγκρέ, Ρενέ Κλεμάν, Ανρί Βερνέϊγ, Μαρσέλ Οπίλς κ. ά.) , αλλά το 1965 γύρισε την πρώτη του ταινία, το θρίλερ "The Sleeping Car Murder". Η ταινία ( με πρωταγωνιστές τους Ιβ Μοντάν, Σιμόν Σινιορέ, Ζακ Περέβ και Ζαν Λουϊ Τρεντινιάν) υπήρξε η απαρχή της μεγάλης του καριέρας , αφού απέσπασε ευνοϊκότατες κριτικές , μπήκε μέσα στα δέκα καλύτερα φιλμς της χρονιάς και κέρδισε το βραβείο Edgar Allan Poe .
Μεσούσης της Χούντας ( 1969 ), ο Γαβράς σκηνοθέτησε την ταινία "Ζ", που τον έκανε διάσημο. Με πρωταγωνιστές τους Ιβ Μοντάν, Ζαν Λουί Τρεντινιάν και Ειρήνη Παππά, η ταινία αναπαράγει το φοβερό πολιτικό κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα πριν το απριλιανό πραξικόπημα , όταν η χώρα βρισκόταν στο έλεος των παρακρατικών και οι μαινόμενες ορδές των ανθρώπων του υποκόσμου συνεργάζονταν ανοιχτά με την αστυνομία, για να καταστείλουν τις προσπάθειες για εκδημοκρατισμό, με "κορυφαία" τους στιγμή τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη.
Η ταινία τιμήθηκε με το Όσκαρ της καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και ο Γαβράς πήρε το βραβείο σκηνοθεσίας και σεναρίου.
Έκτοτε ο Κώστας Γαβράς ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των σημαντικών δημιουργών του 20ού αιώνα, αποδεικνύοντας ότι οι αξιόλογοι Έλληνες μεγαλουργούν εκτός Ελλάδος. Ποιος ξέρει ποια θα ήταν η τύχη του, αν παρέμενε στη μίζερη αυτή χώρα, που το μόνο που ξέρει καλά να κάνει είναι να ...τρώει τα λαμπρά τέκνα της...