Μέση Ανατολή / Πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ το πείραμα της ΣυρίαςΠρόκληση για την αμερικανική εξωτερική πολιτική η διατήρηση των ισορροπιών ανάμεσα στους περιφερειακούς παράγοντες της Μέσης Ανατολής
Το σχέδιο Τραμπ για τη Μέση Ανατολή είναι φιλόδοξο και ανάλογα παρακινδυνευμένο. Προσβλέπει σε αναβίωση της αμερικανικής ηγεμονίας στη περιοχή με επιλεκτικές κινήσεις που περιλαμβάνουν ανοικοδόμηση της Γάζας, μια συμφωνία «ανοχής» με το Ιράν και βέβαια την πολιτικο-διπλωματική πρόσδεση της μετα-Άσαντ Συρίας στο άρμα της Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, το σχέδιο δεν πηγαίνει καλά τελευταία. Η επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκαν δύο Αμερικανοί στρατιώτες στη Συρία πριν λίγες μέρες που αποδόθηκε στον ISIS, τα σαρωτικά αντίποινα που εξαπέλυσαν οι αμερικανικές δυνάμεις στη συνέχεια σε στόχους σε όλη τη χώρα και βέβαια το -εκτός μεγάλης δημοσιότητας- αδιέξοδο στις προσπάθειες Δαμασκού-Κούρδων-και Αμερικανών να καταλήξουν πριν το τέλος του χρόνου σε κάποια έστω πρόοδο για μια συμφωνία ένταξης των κουρδικών δυνάμεων στον συριακό στρατό, αποτελούν σοβαρές «αναποδιές».
Η αιφνίδια και φαινομενικά ανεξήγητη φυγή του Άσαντ από τη Δαμασκό πριν από έναν χρόνο ύστερα από μια προέλαση-αστραπή των ανταρτών τού τωρινού ντε φάκτο ισχυρού άνδρα της χώρας, του Αχμέντ αλ Σαράα, ενώ υποτίθεται η ένοπλη αντιπολίτευση είχε συντριβεί και το καθεστώς είχε εδραιώσει πάλι την εξουσία του, κυρίως όμως η απροσδόκητη απόσυρση της ρωσικής στρατιωτικής υποστήριξης, ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για τις ΗΠΑ. Την άδραξαν αμέσως σπεύδοντας να καλύψουν το κενό. Ήταν οι Αμερικανοί και ο Τραμπ που θα πρόσφεραν τώρα την υποστήριξή τους στο νέο καθεστώς.
Ακόμη και παρά το ότι ο αρχηγός του και η ένοπλη ομάδα πίσω από αυτόν είχαν προηγουμένως χαρακτηριστεί από την Ουάσιγκτον ως «τρομοκράτες». Όμως, μετά από έναν χρόνο κι ενώ ο αλ Σαράα έβγαλε τη στολή παραλλαγής, φόρεσε κοστούμι κι έγινε δεκτός στον Λευκό Οίκο από τον Τραμπ σε ένα ιστορικό ταξίδι του στην Ουάσιγκτον, το αμερικανικό σχέδιο για τη Συρία δεν φαίνεται να πηγαίνει κατ’ ευχήν.
Το νέο καθεστώς έχει αφήσει πίσω του τα στρατιωτικά προστάγματα και διακηρύσσει τη δέσμευσή του στο κράτος δικαίου και ισονομίας, χωρίς αποκλεισμούς, για καμία ομάδα που συνθέτει το εθνοτικό μωσαϊκό της Συρίας. Αλλά μέχρι στιγμής έχει δώσει ελάχιστες ενδείξεις για το μελλοντικό πολιτικό σύστημα που προκρίνει, όπως βέβαια και για τον τρόπο νομής της εξουσίας ανάμεσα στις εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες.
Το στοίχημα
Προτεραιότητα του αλ Σαράα είναι η ανασύσταση της κρατικής οντότητας της Συρίας· ουσιαστικά η επανένωση της διαλυμένης χώρας και η επανεκκίνηση της οικονομίας της. Είναι ένα τιτάνιο έργο. Προϋποθέτει τη διάλυση των ένοπλων πολιτοφυλακών και το ξήλωμα των «φέουδων» εξουσίας που έχουν δημιουργήσει, την πλήρη αποκατάσταση της κρατικής κυριαρχίας παντού, την ανασύσταση του εθνικού στρατού και της αστυνομίας.
Η πρόκληση είναι εξαιρετικά μεγάλη στην πράξη για να τα καταφέρει η νέα ομάδα εξουσίας, παρά το ότι απολαμβάνει ισχυρής υποστήριξης όχι μόνο από τις ΗΠΑ αλλά και από καίριους περιφερειακούς παράγοντες της περιοχής: την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ. Οι πολιτοφυλακές, όπως εκείνες των Δρούζων ή των Κούρδων, αρνούνται να αφοπλιστούν, φοβούμενες ότι θα βρεθούν ανυπεράσπιστες στρατιωτικά, επομένως και πολιτικά, στον νέο εθνοτικό χάρτη που θα σχεδιαστεί.
Υπενθυμίζεται ότι η εύθραυστη ισορροπία διαταράχθηκε σοβαρά τον Μάρτιο όταν πολιτοφυλακές πιστές στο καθεστώς του Άσαντ επιτέθηκαν σε κυβερνητικά στρατεύματα, ουσιαστικά στο νέο καθεστώς. Η βία προκάλεσε οργή στη Δαμασκό.
Χωρίς τις θεσμικές δικλείδες ασφαλείας που έχουν προβλεφθεί και λειτουργούν σε μια ευνομούμενη χώρα αποτρέποντας διάχυση της βίας, ήταν επόμενο ότι θα ακολουθούσε κύμα αντιποίνων με εκατοντάδες αμάχους Αλεβίτες -την εθνοτική μειονότητα από την οποία καταγόταν ο Άσαντ- να πέφτουν νεκροί από επιθέσεις ένοπλων ισλαμιστών. Ήταν το πρώτο τεστ συνέπειας λόγων και έργων τού νέου καθεστώτος που όμως βαθμολογήθηκε… κάτω από τη βάση. Παρά τις διαβεβαιώσεις του αλ Σαράα για ανεκτικότητα και λογοδοσία, για κράτος δικαίου και πλουραλισμό, η στοχοποίηση των Αλεβιτών αναζωπύρωσε τους φόβους ότι το νέο καθεστώς δεν είναι αυτό που φαίνεται, ότι δεν έχει δείξει ακόμη τις πραγματικές προθέσεις του.
Εξάλλου, πριν από έναν χρόνο ο νέος ηγέτης είχε δεσμευτεί ότι θα έκλεινε τις «διαβόητες φυλακές» -όπως ο ίδιος τις είχε χαρακτηρίσει- του Μπασάρ αλ Άσαντ. Αλλά οι φυλακές και τα κέντρα κράτησης άνοιξαν πάλι. Σε εκτενή δημοσιογραφική έρευνά του δημοσιευμένη την περασμένη Τρίτη, το Reuters αναφέρει ότι οι φυλακές και τα κρατητήρια όπου κρατούνταν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στη διάρκεια της διακυβέρνησης Άσαντ είναι πάλι γεμάτα με νέους κρατούμενους που έχουν συλληφθεί από τις δυνάμεις ασφαλείας τον τελευταίο χρόνο, χωρίς να τους έχουν απαγγελθεί επίσημα κατηγορίες. Το πρακτορείο συγκέντρωσε τα ονόματα τουλάχιστον 829 ατόμων που έχουν συλληφθεί για «λόγους ασφαλείας» μετά την πτώση του Άσαντ με βάση συνεντεύξεις και μαρτυρίες μελών των οικογενειών τους. Η έρευνα διαπίστωσε ακόμη ότι τουλάχιστον 28 φυλακές και κέντρα κράτησης από την εποχή του Άσαντ έχουν επαναλειτουργήσει τον τελευταίο χρόνο. Όταν ζητήθηκε να σχολιάσει τα ευρήματα της έρευνας, το υπουργείο Πληροφοριών της Συρίας υποστήριξε πως η ανάγκη να προσαχθούν στη δικαιοσύνη όσοι εμπλέκονται σε παράνομες πράξεις του καθεστώτος Άσαντ, εξηγεί πολλές από τις κρατήσεις αυτές.
Ενώνοντας τα σπασμένα κομμάτια
Οι ενδείξεις έχουν προκαλέσει ανησυχίες και προβληματισμό. Η σύγκρουση με τους Δρούζους, σχεδόν αμέσως μετά από εκείνη με τους Αλεβίτες στο διάστημα Απριλίου-Μαΐου ήρθε να προσθέσει περισσότερες αμφιβολίες για τον τρόπο που το νέο καθεστώς θέλει να ενώσει τα σπασμένα κομμάτια της Συρίας. Οι Δρούζοι είναι μια αραβική σέχτα με πληθυσμό περίπου ενός εκατομμυρίου. Είναι διασκορπισμένοι σε Συρία, Λίβανο και Ισραήλ. Στη νότια Συρία, στην επαρχία Σουάιντα, αποτελούν την πλειοψηφία. Στη διάρκεια του εμφυλίου, η κοινότητά τους βρέθηκε επανειλημμένως παγιδευμένη στα διασταυρούμενα πυρά του καθεστώτος Άσαντ από τη μία και της ένοπλης αντιπολίτευσης από την άλλη.
Οι Δρούζοι, όπως και οι άλλες εθνοτικές κοινότητες της Συρίας που έχουν εξοπλιστεί και διατηρούν πολιτοφυλακές, αρνούνται να αφοπλιστούν φοβούμενοι την επόμενη μέρα και την απώλεια της οιονεί αυτονομίας τους. Φυσικά παραμένουν πολύ επιφυλακτικοί απέναντι στον αλ Σαράα και το ισλαμιστικό παρελθόν του, ενώ έχουν δυσαρεστηθεί τόσο από τον αποκλεισμό ηγετικών στελεχών τους από τον εθνικό διάλογο όσο και από την περιορισμένη εκπροσώπησή τους στη νέα κυβέρνηση, η οποία περιλαμβάνει μόνο έναν Δρούζο υπουργό.[..................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου