Ουκρανία: Ευρωπαϊκό αδιέξοδο κρύβει η απόφαση για τα ρωσικά κεφάλαια- "Σκοτεινή" προοπτική
Σπύρος ΣιδέρηςΗ συζήτηση για τον λεγόμενο «επανορθωτικό δανεισμό» προς την Ουκρανία, με εγγύηση τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια στην Ευρώπη, εξελίσσεται σε ένα από τα πιο σκοτεινά και ταυτόχρονα αποκαλυπτικά επεισόδια της σύγκρουσης Ρωσίας–Ουκρανίας. Επισήμως, παρουσιάζεται ως πράξη ευρωπαϊκής αυτονομίας και πολιτικής ωριμότητας· ανεπίσημα, όμως, αποτυπώνει το αδιέξοδο μιας ηπείρου που αδυνατεί να επιβάλει ειρήνη, αλλά και να απεμπλακεί από έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται έτοιμη να προχωρήσει σε μια απόφαση που μπορεί να αλλάξει ριζικά τους κανόνες του παιχνιδιού: να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία όχι για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αλλά για τη χρηματοδότηση της ίδιας της συνέχισης του πολέμου.
Το «σήμα αυτονομίας» που γίνεται παγίδα πολέμου
Στο ευρωπαϊκό αφήγημα, το δάνειο αυτό λειτουργεί ως μήνυμα προς τη Μόσχα ότι η Ευρώπη είναι αυτόνομος γεωπολιτικός παίκτης. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μια επιλογή που εγκλωβίζει όλες τις πλευρές σε μια παρατεταμένη σύγκρουση.
Η λογική είναι απλή: όσο η Ουκρανία διαθέτει ρευστότητα, μειώνονται τα κίνητρα για πολιτικούς συμβιβασμούς.
Η αμερικανική προσέγγιση, ιδιαίτερα υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, βασίζεται στην υπόθεση ότι η πίεση πρέπει να ασκηθεί κυρίως στο Κίεβο, καθώς η Ρωσία δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει υπό δυτικές κυρώσεις, ενώ η Κίνα –ο μόνος παίκτης με πραγματικούς μοχλούς πίεσης στη Μόσχα– επιλέγει τη στρατηγική αναμονής.
Ένα γενναίο ευρωπαϊκό δάνειο ανατρέπει αυτή τη λογική και απομακρύνει το ενδεχόμενο άμεσων διαπραγματεύσεων.
Το μεγάλο «λάθος ταμείο» της επόμενης μέρας
Ταυτόχρονα, η Ουκρανία χάνει το πιο απτό χαρτί για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση: τα ίδια τα ρωσικά κεφάλαια. Σύμφωνα με διάφορα δυτικά σχέδια, αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τη λήξη των εχθροπραξιών.
Αν, όμως, διοχετευθούν τώρα σε στρατιωτικές δαπάνες, εισαγωγές οπλικών συστημάτων και κάλυψη δημοσιονομικών αναγκών, το αποτέλεσμα θα είναι διπλά αρνητικό. Όχι μόνο δεν θα αλλάξει η ισορροπία στο πεδίο της μάχης, αλλά θα εξαντληθεί και το μοναδικό σαφές οικονομικό εργαλείο για την επόμενη μέρα.
Μέρος των κονδυλίων θα καταλήξει σε δυτικές αμυντικές βιομηχανίες, μέρος σε εισαγόμενα αγαθά και –όπως υπογραμμίζουν ακόμη και φιλοδυτικές αναλύσεις– μέρος θα χαθεί στη δομική διαφθορά του ουκρανικού κρατικού μηχανισμού.
Από «οικονομικό μέτρο» σε γεωπολιτική κλιμάκωση
Το τρίτο και ίσως πιο επικίνδυνο επίπεδο αφορά την ίδια την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, έχει ήδη χαρακτηρίσει μια τέτοια απόφαση ως de facto κήρυξη πολέμου κατά της Ρωσίας.
Ακόμη κι αν το Κρεμλίνο δεν απαντήσει με άμεσες στρατιωτικές ενέργειες κατά ευρωπαϊκών στόχων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προχωρήσει σε αντίμετρα που θα κλιμακώσουν περαιτέρω την ένταση.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η πιθανότητα ενός ανεξέλεγκτου επεισοδίου –ακόμη και με πυρηνική διάσταση– παύει να είναι θεωρητική. Και ακόμη κι αν αποφευχθεί η άμεση σύγκρουση, η πλήρης ρήξη Ρωσίας–Ευρώπης ακυρώνει κάθε προοπτική μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην ήπειρο, που θα μπορούσε να εγγυηθεί μακροπρόθεσμα και την ουκρανική σταθερότητα.
«Πολυεθνικές δυνάμεις» και το ρήγμα με την Ουάσιγκτον
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι πρόσφατες κοινές δηλώσεις ευρωπαίων ηγετών για πολυεθνικές δυνάμεις στην Ουκρανία και για στρατό 800.000 ανδρών σε «ειρηνική περίοδο» μοιάζουν περισσότερο με σχέδιο στρατιωτικοποίησης της σύγκρουσης παρά με οδικό χάρτη ειρήνης.
Η απουσία αμερικανικής στήριξης σε αυτό το σχέδιο και η ευθεία αντίθεσή του με βασικά σημεία της πρότασης Τραμπ –όπως η απαγόρευση ξένων στρατευμάτων στο ουκρανικό έδαφος– αποκαλύπτουν ένα βαθύ διατλαντικό ρήγμα.
Ο Τραμπ λέει «πιο κοντά», αλλά το πεδίο δείχνει «πιο μακριά»
Την ίδια στιγμή, ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι «είμαστε πιο κοντά στην ειρήνη από ποτέ», παραδεχόμενος όμως έμμεσα ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία εναλλάσσονται μεταξύ διάθεσης για τερματισμό και επιμονής στη συνέχιση του πολέμου.
Οι αριθμοί που επικαλείται –δεκάδες χιλιάδες νεκροί κάθε μήνα– λειτουργούν ως υπενθύμιση ότι ο χρόνος δεν είναι ουδέτερος παράγοντας: όσο περνά, βαθαίνει το πολιτικό κόστος, σκληραίνουν οι θέσεις και μικραίνει ο χώρος για έναν συμβιβασμό που να μην μοιάζει με συνθηκολόγηση.
Το τελικό δίλημμα: «χρηματοδότηση ειρήνης» ή χρηματοδότηση αδιεξόδου;
Τελικά, το ερώτημα δεν είναι αν η Ευρώπη μπορεί να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία με τα ρωσικά χρήματα. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν, κάνοντάς το, χρηματοδοτεί έναν πόλεμο χωρίς έξοδο κινδύνου, υπονομεύοντας τόσο την ειρήνη όσο και τη δική της γεωπολιτική αξιοπιστία.
Και αν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια μετατραπούν σε καύσιμο για τη συνέχιση της σύγκρουσης, ποιος θα πληρώσει τελικά το κόστος όταν ο πόλεμος τελειώσει – αν τελειώσει.
ΓΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου