Εμπλεχθέντων των μηρών ημών...

Ενα χρέος χωρίς τέλος

Του ΠΑΝΟΥ ΣΩΚΟΥ

Πηγή: Ελευθεροτυπία, 25/8/2013t

Η συζήτηση που έχει ανοίξει στην Ευρωζώνη για ένα νέο χρηματοδοτικό πακέτο προς την Ελλάδα, μετά τη λήξη του τρέχοντος, και για τη μη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους αποδεικνύει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ότι η ελληνική κρίση αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα ανεξερεύνητο τοπίο για την ηγεσία της Ευρωζώνης και την ελληνική πολιτική ηγεσία, αλλά και ένα πεδίο οικονομικών πειραματισμών.

Οι Γερμανοί που άνοιξαν τη συζήτηση του νέου πακέτου (βλέπε πρόσφατες δηλώσεις Σόιμπλε) και οι κομισάριοι, π.χ. ο Ολι Ρεν, που μίλησε για τη μη βιωσιμότητα του χρέους, επί της ουσίας ανέδειξαν τη συνεχιζόμενη ελλιπή γνώση των δανειστών για το βάθος του ελληνικού προβλήματος και τη λύση του, την προχειρότητα στους σχεδιασμούς τους, αλλά και την αντιφατικότητα των αποφάσεών τους. Παράλληλα, τράβηξαν ακόμη μια φορά το χαλί κάτω από τα πόδια της ελληνικής κυβέρνησης, ακυρώνοντας όλη την εσωτερική επιχειρηματολογία της για το χρόνο εξόδου της χώρας στις αγορές.

Και εξηγούμαστε:

1 Η ελληνική κυβέρνηση είχε επενδύσει πολλά στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2013 και ήδη έχει ανακοινώσει ότι στο πρώτο επτάμηνο ανέρχεται στο ποσόν των 2,7 δισ. ευρώ. Επιπλέον ο Γιάννης Στουρνάρας έχει πει σε όλους τους τόνους ότι με το πρωτογενές πλεόνασμα η χώρα θα μπορέσει να βγει στις αγορές μέσα στο 2014 και θα αρχίσει έτσι και η αντίστροφη μέτρηση για την έξοδό της από το Μνημόνιο.

Ωστόσο οι δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε για ένα «αναπόφευκτο» νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα ακυρώνουν αυτούς τους αισιόδοξους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, αφού το «αναπόφευκτο», ανεξάρτητα από το μέγεθός του σε δισ. ευρώ, είναι... αναπόφευκτο ότι θα συνοδευθεί και από ένα νέο μνημόνιο δεσμεύσεων και υποχρεώσεων της χώρας προς τους δανειστές, που η κυβέρνηση θα το μετακυλήσει στους πολίτες. Σε αυτή την περίπτωση η χώρα τουλάχιστον μέχρι το 2016 θα είναι εγκλωβισμένη στις ορέξεις της τρόικας.

2 Οι διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και των προκατόχων του Γ. Παπανδρέου και Λουκά Παπαδήμου, ότι η διαγραφή χρέους στις αρχές του 2012 το έχουν καταστήσει βιώσιμο, αποδεικνύεται τώρα ότι ήταν στο αέρα (σ.σ. είχε αποφασιστεί σε δύο απανωτές συνόδους κορυφής από τις 22-26 Οκτωβρίου 2011 και ήταν της τάξης του 50%, περίπου 100 δισ. ευρώ).

Τις ίδιες διαβεβαιώσεις έδιναν και οι δανειστές της χώρας, γεγονός που δείχνει ότι ούτε και τότε η Ευρωζώνη είχε αξιολογήσει στο σύνολό του το μέγεθος του ελληνικού προβλήματος.

Ενάμιση χρόνο έπειτα από εκείνες τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού, η ελληνική κυβέρνηση σήμερα προσγειώνεται στη σκληρή πραγματικότητα και παραδέχεται ότι δεν είναι βιώσιμο το χρέος.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μόλις προχθές δήλωσε στα «Επίκαιρα» ότι «η προοπτική να καταστεί βιώσιμο το χρέος χωρίς ουσιαστική παρέμβαση είναι προβληματική».

Η αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους γίνεται σήμερα με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο και από την Κομισιόν. Ο επίτροπος Ολι Ρεν μίλησε πριν από λίγες ημέρες για μια επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων.

Ο συνδυασμός επιμήκυνσης και μείωσης των επιτοκίων (που όμως είναι ήδη χαμηλά) θεωρείται αυτή τη στιγμή ο πιο πιθανός τρόπος ενός νέου κουρέματος του χρέους.

3 Η διαγραφή χρέους κατά τα πρότυπα του 2012 θεωρείται απίθανο να προκριθεί ως λύση, καθώς μόλις προχθές ο Β. Σόιμπλε υποστήριξε ότι η εμπειρία τού πρώτου κουρέματος δεν είναι καλή (σ.σ. εξάλλου το σημερινό χρέος υπολογίζεται και πάλι γύρω στα 300 δισ., χωρίς να προσμετράται το κρυφό χρέος, που είναι οι κρατικές εγγυήσεις στις τράπεζες). Αυτή η επισήμανση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών αποδεικνύει αν όχι την προχειρότητα, τουλάχιστον την αντιφατικότητα της γερμανικής πολιτικής απέναντι στο ελληνικό πρόβλημα κι αυτό γιατί η Γερμανία ήταν εκείνη που στις απανωτές συνόδους κορυφής του Οκτωβρίου 2011 επέμενε για διαγραφή του χρέους σε υψηλότερο ποσοστό από το 50%, για να αναλάβουν οι ιδιώτες πιστωτές το βάρος που τους αναλογεί.

Ολες οι παραπάνω λύσεις είναι ημίμετρα, που ανακυκλώνουν το πρόβλημα. Χρειάζεται μια ουσιαστική διαπραγμάτευση προς την κατεύθυνση της διαγραφής του μεγάλου μέρους του χρέους, χωρίς αυτή να μετακυληθεί στους πολίτες. Διαφορετικά το χρέος θα γεννά χρέος και η Ελλάδα θα είναι όμηρος για άλλα εκατό χρόνια.