Ο λάκκος

" Ξεκινούσε από τα νταμάρια της Δόξας, απ' όπου μάζευε τα απόνερα του Σέιχ-Σου. Περνούσε κάτω από την οδό Νοσοκομείων και κατηφόριζε προς τη Λεωφόρο Στρατού, έχοντας δεξιά τους στρατώνες του Πεντηκοστού Συντάγματος και αριστερά παλιά τουρκόσπιτα, με αυλές. Πριν τη λεωφόρο στένευε, για να περάσει κάτω από τη θολωτή γέφυρα. Μετά, αφού έκανε ένα ζιγκ-ζαγκ, τραβούσε κατευθείαν για τη θάλασσα, αφήνοντας πίσω τις αλάνες της παλιάς Έκθεσης, από τη μία, και από τη άλλη νεότερα σπίτια, πολλά νεοκλασικά. Kisla Deresi (της βοσκής) τον ανέφεραν οι γραφές. Χείμαρρο Λύτρα ή Στρατηγείου τον σημείωναν οι τοπογραφικοί χάρτες.
Στη γειτονιά όλοι τον έλεγαν λάκκο.".

Ντίνος Παπασπύρου,
Ο Λάκκος, διαδρομές και στάσεις,
Εκδόσεις Ιανός

***Η σημερινή οδός Καυταντζόγλου ως ...ρέμα, σε πίνακα του ίδιου του συγγραφέα.
Στην αριστερή όχθη του, εκεί όπου απεικονίζεται το τελευταίο κτίριο
από τους στρατώνες του 50ού Συντάγματος, βρίσκεται σήμερα του κτίριο της ΕΡΤ3.
Απέναντι ακριβώς βρισκόταν το σπίτι του Παπασπύρου
και κολλητά σ' αυτό το νεοκλασικό της διαβόητης Εθνικής Ασφάλειας,
όπου μαρτύρησε κόσμος και κοσμάκης επί Εμφυλίου πολέμου.


Το βιβλιαράκι του Ντίνου Παπασπύρου
αφορά τον περιβόητο "Λάκκο", στις όχθες του οποίου γεννηθηκαν,
μεγάλωσαν και έζησαν χιλιάδες Θεσσαλονικείς.
Φυσικά, σήμερα είναι αμφίβολο αν οι περισσότεροι απ' όσους
διαμένουν στην περιοχή και βρίζουν θεούς και δαίμονες,
όσες φορές τα μανιασμένα νερά της βροχής κατεβαίνουν
από ψηλά και παρασέρνουν το σύμπαν στο διάβα τους,
γνωρίζουν τίποτε γι' το ρέμα που έτεμνε την Ανατολική Θεσσαλονίκη ,
κατηφορίζοντας από το Βορρά προς τη θάλασσα.
Αυτοί νομίζουν ότι η σημερινή οδός Καυταντζόγλου υπήρχε ανέκαθεν
και ότι η ζωή των προγόνων τους ήταν μία συνηθισμένη
υπόθεση.
Επειδή στην Ιστορία δεν υπάρχουν παρθενογενέσεις και όλοι
κουβαλάμε στο DNA μας όχι μόνο τις αρετές αλλά και
κάποια ψήγματα από τα πάθη και
τα λάθη των προπατόρων μας, καλό είναι να ανοίγουμε
και κανένα βιβλίο, για να παραδειγματιζόμαστε.
Αυτή τη ζωή που μας κληροδότησαν περιβαλλοντικά επί τα χείρρω οι γονείς μας,
την ίδια και χειρότερη ετοιμαζόμαστε να παραδώσουμε στα παιδιά μας.
Διαβάστε το βιβλίο του Παπασπύρου.
Δεν αναπολεί τις ωραίες καλές μέρες, δεν εξωραΐζει το παρελθόν,
φωτίζει όμως με τον καλύτερο τρόπο μια εποχή που, αν μη τι άλλο,
ήταν πιο γνήσια από τη δική μας.
Γιατί τα είχε όλα πρωτογενώς:
αληθινό και όχι εικονικό πόλεμο,
πραγματική πείνα και όχι λιγούρα του αχόρταγου,
έμπρακτη ανθρωπιά και όχι υποκριτικό ενδιαφέρον,
πλακατζίδικο γέλιο κι όχι αδιάντροπη χυδαιότητα,
πηγαία ζωντάνια και όχι νευρωτικό ντελίριουμ τρέμενς!..