Δυσμενές προνόμιο - Οι δύο επιλογές της κυβέρνησης
Κώστας Βαξεβάνης
Στην
κυβέρνηση ανήκει η ευθύνη να περάσει από το στάδιο της δικαιολόγησης
όσων συμβαίνουν ως αποτέλεσμα προηγούμενων διακυβερνήσεων στο στάδιο που
θα βάλει το δική της σφραγίδα με τη δική της πρόταση.
Η κυβέρνηση έχει δύο επιλογές. Η μία είναι να
αναλάβει ευθύνες για όσα έχουν γίνει στον βαθμό που της αναλογούν και
καλά θα κάνει να το πραγματοποιήσει. Αν οι μηχανισμοί του κράτους δεν
λειτούργησαν όπως έπρεπε, αυτό τη βαραίνει, όπως τη βαραίνει και αυτή
καθ’ εαυτή η φρίκη των καμένων ανθρώπων. Η δεύτερη επιλογή είναι να
αναλάβει την ευθύνη για αυτό το κράτος που με μαθηματική ακρίβεια θα
ξαναθρηνήσει θύματα από τη φωτιά, το νερό, την καταιγίδα, στο Μάτι, στον
Αγιο Στέφανο ή στον Διόνυσο.
Στην κυβέρνηση ανήκει η ευθύνη να περάσει από το στάδιο της δικαιολόγησης όσων συμβαίνουν ως αποτέλεσμα προηγούμενων διακυβερνήσεων στο στάδιο που θα βάλει το δική της σφραγίδα με τη δική της πρόταση.
Όσοι από την πλευρά των ομάδων πυρόσβεσης και διάσωσης έζησαν την κόλαση στο Μάτι επιμένουν πως τα πράγματα δεν μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Οι άνεμοι έτρεχαν με 120 χιλιόμετρα, το νερό εξατμιζόταν προτού φτάσει στη φωτιά, το μέταλλο έλιωνε σαν κερί και η εκκένωση της περιοχής ήταν μια τραγική περιπέτεια ανάμεσα σε αδιέξοδους δρόμους και τυφλά οικόπεδα.
Οι άνθρωποι χάθηκαν στα στενά δρομάκια απέχοντας μόλις ελάχιστα μέτρα από τη θάλασσα και τη σωτηρία. Το θέμα δεν είναι να απαντηθούν μεταφυσικά ερωτήματα λέγοντας «τι θα γινόταν αν» αλλά να καταγραφούν οι πραγματικές συνθήκες. Χάθηκαν δεκάδες άνθρωποι αλλά σώθηκαν και χιλιάδες. Πού γέρνει η ζυγαριά και ποια οπτική θα τη σπρώξει προς το ένα ή το άλλο συμπέρασμα;
Η κυβέρνηση μπορεί να προσπαθήσει να διαχειριστεί επικοινωνιακά και πολιτικά το κόστος με γρήγορη αντιμετώπιση των αναγκών όσων έχουν πληγεί και αυτό ίσως δεν είναι μόνο θέμα εντυπωσιασμού αλλά εξυπηρέτησης και πραγματικών αναγκών. Θα σταματήσει εκεί; Θα περιμένουμε το νέο Μάτι για να ξανασυγκρουστούν πάνω από καμένους ανθρώπους μικροπολιτικές και πολλές φορές αθλιότητες;
Συχνά οι τραγωδίες φέρνουν τους ανθρώπους μπροστά σε αυτογνωσία και ωριμότητα. Με την έννοια αυτή ο Αλέξης Τσίπρας έχει ένα δυσμενές προνόμιο, να αποφασίσει, τώρα που τα μάτια και τα αυτιά είναι ανοιχτά, να προχωρήσει θαρραλέα σε όσα πρέπει βάζοντας ταυτόχρονα τα διλήμματα που πρέπει στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το ένα τρίτο των αυθαιρέτων στο Μάτι, αυτά δηλαδή που έκαψαν τους ανθρώπους, δεν έγιναν στη μακρινή δεκαετία της χούντας, αλλά από το 2004 έως το 2011. Κατασκευάστηκαν, πήραν ρεύμα, νομιμοποιήθηκαν την εποχή των σύγχρονων «εκσυγχρονιστικών» κυβερνήσεων. Πάρθηκαν αποφάσεις για κατεδάφιση αλλά έγιναν πέντε έξι για τα μάτια του κόσμου ή τον φακό της κάμερας.
Το ίδιο το νομικό πλαίσιο που διέπει τη δόμηση είναι γεμάτο αντιφάσεις και παράθυρα από τα οποία πηδάει η παρανομία. Υπηρεσίες του ίδιου κράτους δημιουργούν διαφορετικό καθεστώς. Στη Δροσιά της Αττικής, για παράδειγμα, η Πολεοδομία δίνει οικοδομική άδεια για να χτίσεις κόβοντας πεύκα, αλλά το Δασαρχείο το απαγορεύει και σε θεωρεί παράνομο.
Φυσικά η γραφειοκρατία δεν είναι τυχαίο φαινόμενο. Είναι το βασικό εργαλείο της διαφθοράς. Οσο πιο δύστροπο και αμφιλεγόμενο είναι το νομικό πλαίσιο τόσο πιο πολλοί πρόθυμοι θα βρεθούν για να εξυπηρετήσουν με το αζημίωτο και να σε βγάλουν από το αδιέξοδο.
Η κυβέρνηση πρέπει να απεγκλωβιστεί (πράγμα που δεν έκανε σε πολλές άλλες περιπτώσεις) από τη στείρα καταμέτρηση μέσων και πόρων και να προχωρήσει σε σχεδιασμό. Να αντιμετωπίσει τα πεδία διακυβέρνησης ως λευκό χαρτί στα οποία πρέπει να γράψει παίρνοντας υπόψη τι γίνεται σε άλλα κράτη αντί να ανακυκλώνει ανάγκες και σχεδιασμούς διεφθαρμένου παρελθόντος και των υπαλλήλων του.
Εχει ευθύνη να εκπαιδεύσει τους πολίτες και να τους καταστήσει υπόλογους σε κανόνες που εμφανώς κάνουν τη ζωή τους καλύτερη.
Η Αριστερά δεν έχει ευθύνη διακυβέρνησης αλλά αλλαγής. Ποτέ κανένας δεν με έμαθε πώς σβήνει μια φωτιά ακόμη και αν προέρχεται απ’ το τηγάνι της κουζίνας. Στο σχολείο έμαθα όλα τα απολυτίκια που υπόσχονται σωτηρία στην άλλη ζωή, αλλά ποτέ πώς να δίνω τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον που κινδυνεύει σε αυτή τη ζωή. Στον στρατό που υπηρέτησα έριξα όλες και όλες πέντε σφαίρες με ένα όπλο του 1920 αλλά έμαθα εξαιρετικό σημάδι στο καθάρισμα της καλλιόπης. Δεν μιλάω για μένα μόνο, μιλάω και για σας που ζείτε όλη την παράνοια σε αυτήν τη χώρα και που την αναπαράγετε όπως και εγώ. Κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Ωσπου έρχεται μοιραία η ώρα της ευθύνης και τις περισσότερες φορές έρχεται φορτωμένη πόνο και τραγωδίες και ανακαλύπτουμε όσα δεν κάναμε, όσα δεν ήμασταν, όσα έπρεπε να γίνουν.
Ακόμη και τότε όμως ψάχνουμε κάποιον να φταίει μόνο για να αποδώσουμε την ευθύνη, μετράμε το κόστος με τον αριθμό των θυμάτων και την προσωπική μας ευθύνη την αφήνουμε να δραπετεύσει γλιστρώντας πάνω στον δρόμο με τις δικαιολογίες. Μοιάζουμε με τον τύπο εκείνο που μόλις ξέσπασε η φωτιά στην Κινέτα κατέλαβε τη λωρίδα έκτακτης ανάγκης με το αυτοκίνητο και έβριζε για το κράτος που καθυστερεί ενώ αυτός έκλεινε τον δρόμο στα πυροσβεστικά και τα ασθενοφόρα.
Χρειάζονται μεγάλες αποφάσεις που θα αλλάξουν τη χώρα και θα μεταφέρουν το μέτρο της επιτυχούς διακυβέρνησης από τα δύο ευρώ παραπάνω στον μισθό στην ποιότητα ζωής που πρέπει να έχει ο πολίτης.
Αυτές οι μεγάλες αποφάσεις και οι θεσμικές αλλαγές πρέπει να τεθούν μπροστά στην απαίτηση της ευρείας συναίνεσης. Να απαντήσει η αντιπολίτευση αν συναινεί να μπουν μπουλντόζες εκεί όπου είναι πιθανό να ξανακαούν άνθρωποι και η αποφασιστικότητα στην καθημερινή λειτουργία του κράτους.
Το κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί ως εταίρος μαφιόζων και υποτακτικός μικροσυμφερόντων. Και η κυβέρνηση δεν μπορεί να λειτουργεί ως συνισταμένη ικανοποιημένων ψηφοφόρων, αλλά ως συνισταμένη ικανοποιημένων πολιτών. Διαφορετικά θα απολογείται στον τύπο που έχτισε το αυθαίρετο αλλά βγαίνει στην τηλεόραση και με θράσος ρίχνει ευθύνη στο κράτος για το ότι κάηκε το σπίτι του, ενώ η εθισμένη κοινωνία θα τον επικροτεί.
Στην κυβέρνηση ανήκει η ευθύνη να περάσει από το στάδιο της δικαιολόγησης όσων συμβαίνουν ως αποτέλεσμα προηγούμενων διακυβερνήσεων στο στάδιο που θα βάλει το δική της σφραγίδα με τη δική της πρόταση.
Όσοι από την πλευρά των ομάδων πυρόσβεσης και διάσωσης έζησαν την κόλαση στο Μάτι επιμένουν πως τα πράγματα δεν μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Οι άνεμοι έτρεχαν με 120 χιλιόμετρα, το νερό εξατμιζόταν προτού φτάσει στη φωτιά, το μέταλλο έλιωνε σαν κερί και η εκκένωση της περιοχής ήταν μια τραγική περιπέτεια ανάμεσα σε αδιέξοδους δρόμους και τυφλά οικόπεδα.
Οι άνθρωποι χάθηκαν στα στενά δρομάκια απέχοντας μόλις ελάχιστα μέτρα από τη θάλασσα και τη σωτηρία. Το θέμα δεν είναι να απαντηθούν μεταφυσικά ερωτήματα λέγοντας «τι θα γινόταν αν» αλλά να καταγραφούν οι πραγματικές συνθήκες. Χάθηκαν δεκάδες άνθρωποι αλλά σώθηκαν και χιλιάδες. Πού γέρνει η ζυγαριά και ποια οπτική θα τη σπρώξει προς το ένα ή το άλλο συμπέρασμα;
Η κυβέρνηση μπορεί να προσπαθήσει να διαχειριστεί επικοινωνιακά και πολιτικά το κόστος με γρήγορη αντιμετώπιση των αναγκών όσων έχουν πληγεί και αυτό ίσως δεν είναι μόνο θέμα εντυπωσιασμού αλλά εξυπηρέτησης και πραγματικών αναγκών. Θα σταματήσει εκεί; Θα περιμένουμε το νέο Μάτι για να ξανασυγκρουστούν πάνω από καμένους ανθρώπους μικροπολιτικές και πολλές φορές αθλιότητες;
Συχνά οι τραγωδίες φέρνουν τους ανθρώπους μπροστά σε αυτογνωσία και ωριμότητα. Με την έννοια αυτή ο Αλέξης Τσίπρας έχει ένα δυσμενές προνόμιο, να αποφασίσει, τώρα που τα μάτια και τα αυτιά είναι ανοιχτά, να προχωρήσει θαρραλέα σε όσα πρέπει βάζοντας ταυτόχρονα τα διλήμματα που πρέπει στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το ένα τρίτο των αυθαιρέτων στο Μάτι, αυτά δηλαδή που έκαψαν τους ανθρώπους, δεν έγιναν στη μακρινή δεκαετία της χούντας, αλλά από το 2004 έως το 2011. Κατασκευάστηκαν, πήραν ρεύμα, νομιμοποιήθηκαν την εποχή των σύγχρονων «εκσυγχρονιστικών» κυβερνήσεων. Πάρθηκαν αποφάσεις για κατεδάφιση αλλά έγιναν πέντε έξι για τα μάτια του κόσμου ή τον φακό της κάμερας.
Το ίδιο το νομικό πλαίσιο που διέπει τη δόμηση είναι γεμάτο αντιφάσεις και παράθυρα από τα οποία πηδάει η παρανομία. Υπηρεσίες του ίδιου κράτους δημιουργούν διαφορετικό καθεστώς. Στη Δροσιά της Αττικής, για παράδειγμα, η Πολεοδομία δίνει οικοδομική άδεια για να χτίσεις κόβοντας πεύκα, αλλά το Δασαρχείο το απαγορεύει και σε θεωρεί παράνομο.
Φυσικά η γραφειοκρατία δεν είναι τυχαίο φαινόμενο. Είναι το βασικό εργαλείο της διαφθοράς. Οσο πιο δύστροπο και αμφιλεγόμενο είναι το νομικό πλαίσιο τόσο πιο πολλοί πρόθυμοι θα βρεθούν για να εξυπηρετήσουν με το αζημίωτο και να σε βγάλουν από το αδιέξοδο.
Η κυβέρνηση πρέπει να απεγκλωβιστεί (πράγμα που δεν έκανε σε πολλές άλλες περιπτώσεις) από τη στείρα καταμέτρηση μέσων και πόρων και να προχωρήσει σε σχεδιασμό. Να αντιμετωπίσει τα πεδία διακυβέρνησης ως λευκό χαρτί στα οποία πρέπει να γράψει παίρνοντας υπόψη τι γίνεται σε άλλα κράτη αντί να ανακυκλώνει ανάγκες και σχεδιασμούς διεφθαρμένου παρελθόντος και των υπαλλήλων του.
Εχει ευθύνη να εκπαιδεύσει τους πολίτες και να τους καταστήσει υπόλογους σε κανόνες που εμφανώς κάνουν τη ζωή τους καλύτερη.
Η Αριστερά δεν έχει ευθύνη διακυβέρνησης αλλά αλλαγής. Ποτέ κανένας δεν με έμαθε πώς σβήνει μια φωτιά ακόμη και αν προέρχεται απ’ το τηγάνι της κουζίνας. Στο σχολείο έμαθα όλα τα απολυτίκια που υπόσχονται σωτηρία στην άλλη ζωή, αλλά ποτέ πώς να δίνω τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον που κινδυνεύει σε αυτή τη ζωή. Στον στρατό που υπηρέτησα έριξα όλες και όλες πέντε σφαίρες με ένα όπλο του 1920 αλλά έμαθα εξαιρετικό σημάδι στο καθάρισμα της καλλιόπης. Δεν μιλάω για μένα μόνο, μιλάω και για σας που ζείτε όλη την παράνοια σε αυτήν τη χώρα και που την αναπαράγετε όπως και εγώ. Κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Ωσπου έρχεται μοιραία η ώρα της ευθύνης και τις περισσότερες φορές έρχεται φορτωμένη πόνο και τραγωδίες και ανακαλύπτουμε όσα δεν κάναμε, όσα δεν ήμασταν, όσα έπρεπε να γίνουν.
Ακόμη και τότε όμως ψάχνουμε κάποιον να φταίει μόνο για να αποδώσουμε την ευθύνη, μετράμε το κόστος με τον αριθμό των θυμάτων και την προσωπική μας ευθύνη την αφήνουμε να δραπετεύσει γλιστρώντας πάνω στον δρόμο με τις δικαιολογίες. Μοιάζουμε με τον τύπο εκείνο που μόλις ξέσπασε η φωτιά στην Κινέτα κατέλαβε τη λωρίδα έκτακτης ανάγκης με το αυτοκίνητο και έβριζε για το κράτος που καθυστερεί ενώ αυτός έκλεινε τον δρόμο στα πυροσβεστικά και τα ασθενοφόρα.
Χρειάζονται μεγάλες αποφάσεις που θα αλλάξουν τη χώρα και θα μεταφέρουν το μέτρο της επιτυχούς διακυβέρνησης από τα δύο ευρώ παραπάνω στον μισθό στην ποιότητα ζωής που πρέπει να έχει ο πολίτης.
Αυτές οι μεγάλες αποφάσεις και οι θεσμικές αλλαγές πρέπει να τεθούν μπροστά στην απαίτηση της ευρείας συναίνεσης. Να απαντήσει η αντιπολίτευση αν συναινεί να μπουν μπουλντόζες εκεί όπου είναι πιθανό να ξανακαούν άνθρωποι και η αποφασιστικότητα στην καθημερινή λειτουργία του κράτους.
Το κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί ως εταίρος μαφιόζων και υποτακτικός μικροσυμφερόντων. Και η κυβέρνηση δεν μπορεί να λειτουργεί ως συνισταμένη ικανοποιημένων ψηφοφόρων, αλλά ως συνισταμένη ικανοποιημένων πολιτών. Διαφορετικά θα απολογείται στον τύπο που έχτισε το αυθαίρετο αλλά βγαίνει στην τηλεόραση και με θράσος ρίχνει ευθύνη στο κράτος για το ότι κάηκε το σπίτι του, ενώ η εθισμένη κοινωνία θα τον επικροτεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου