Συμβολή στην ισορροπία της χλωρίδας του εντέρου
Παρά τις αρκετές έρευνες που διεξάγονται τα τελευταία
χρόνια για την κατανόηση του ρόλου των μικροβίων στη φυσιολογία του
ανθρώπου και την αισιοδοξία που απορρέει από ορισμένες εξ αυτών, αρκετά
ερωτήματα γύρω από αυτά παραμένουν ακόμη αναπάντητα. Ασαφές και ελάχιστα
κατανοητό είναι το ζήτημα της επίδρασης του σύγχρονου τρόπου ζωής ή της
ρύπανσης στη μικροχλωρίδα, αλλά και το πώς θα διαμορφωνόταν πιθανόν η
υγεία του ανθρώπου σε περίπτωση που ο αριθμός των συμβιωτικών
μικροοργανισμών μειωνόταν σημαντικά.
Στα εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, μια ομάδα ποντικών διατηρούνται από τη γέννησή τους σε συνθήκες πλήρως απαλλαγμένες από την παρουσία μικροοργανισμών και αναπτύσσονται δίχως τη φυσιολογική μικροχλωρίδα του είδους τους. Οι επιδράσεις αυτής της κατάστασης είναι εμφανείς, καθώς τα πειραματόζωα είναι λιπόσαρκα.
Προκειμένου να διατηρούν το σωματικό τους βάρος, καταναλώνουν 30% περισσότερο τροφή συγκριτικά με τους ποντικούς που αναπτύσσονται στο φυσικό περιβάλλον, η καρδιά τους έχει μικρότερο μέγεθος από το φυσιολογικό, ενώ το ανοσοβιολογικό τους σύστημα είναι αναποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των παθογόνων παραγόντων.
Η έλευση της ημέρας κατά την οποία οι άνθρωποι θα στερούνταν την παρουσία των μικροσκοπικών συντρόφων τους μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο η ανάπτυξη της επιστήμης και η κοινωνική εξέλιξη των ανθρώπων έχουν ήδη τροποποιήσει αισθητά τη σύσταση της ανθρώπινης μικροχλωρίδας και δεν αποκλείεται στο μέλλον να την καταστήσουν πολύ φτωχότερη ή σημαντικά διαφορετική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Εξάλλου η μελέτη της Ιστορίας αποδεικνύει ότι σημαντικές στιγμές της συνοδεύτηκαν από αλλαγές στη συμπεριφορά και τη δράση των μικροβίων που προκαλούν παθολογικές καταστάσεις, πρωτίστως επειδή η πρόοδος των ανθρώπινων κοινωνιών επηρεάζει την οικολογική ισορροπία μεταξύ των οργανισμών και συχνά επιτρέπει την εμφάνιση και εξάπλωση νέων ασθενειών. Οι Ισπανοί κατακτητές του Μεξικού και του Περού μετέφεραν τη γρίπη στους Ινδιάνους της Αμερικής, ενώ η αστικοποίηση κατά τον Μεσαίωνα διευκόλυνε την ταχύτατη εξάπλωση του Μαύρου Θανάτου στις χώρες της Ευρώπης.
Πρόκληση για τους ερευνητές αποτελεί η κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους οι αλλαγές που προκαλεί ο άνθρωπος στο περιβάλλον επηρεάζουν, μεταξύ των άλλων, τη μικροοικολογία του σώματός του και συνεπώς τους αντιπροσώπους της βιοκοινότητας που συμβιώνει με αυτό.
Ενα καλό παράδειγμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι το βακτήριο Helicobacter pylori, που μεταδίδεται συνήθως από τη μητέρα στο παιδί ή μεταξύ αδελφών και θεωρείται ότι έχει μολύνει την πλειονότητα των ανθρώπων, τόσο στις μέρες μας όσο και κατά το παρελθόν. Το βακτήριο αυτό αποτελεί κυρίαρχο στέλεχος της βιοκοινότητας του στομάχου και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι υπεύθυνο για την πρόκληση ελκών και, μερικές φορές, καρκίνου του στομάχου. Η βελτίωση των συνθηκών της δημόσιας και της ατομικής υγιεινής στις τελευταίες δεκαετίες, καθώς και η αντιμετώπιση των ασθενειών τόσο του ανθρώπου όσο και των ζώων που προορίζονται για τροφή με πολλά αντιβιοτικά προκάλεσαν δραστική μείωση της παρουσίας του βακτηρίου στον πληθυσμό.
Η απουσία του H. pylori από την ανθρώπινη μικροχλωρίδα είναι πιθανό να εκληφθεί από ορισμένους σαν μια θετική συνέπεια, δεδομένου ότι έτσι θα μειωθεί και ο αριθμός των περιστατικών καρκίνου του στομάχου και των ελκών. Οι ειδικοί όμως ανησυχούν για τις ενδεχόμενες συνέπειες λόγω της εξάλειψης του κυρίαρχου στελέχους από τη βιοκοινότητα του στομάχου των σύγχρονων ανθρώπων, οι οποίες πιθανόν να είναι απρόβλεπτες και πολύ σοβαρές.
Αλλωστε μπορεί οι πρόσφατες μετρήσεις στην Αμερική να υποδεικνύουν πράγματι μείωση του αριθμού των ασθενειών που προκαλούσε το H. pylori, ωστόσο παρατηρείται συνάμα αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών οισοφαγικών λοιμώξεων, άσθματος, εκζεμάτων και αλλεργικής ρινίτιδας.
Παρότι ο μηχανισμός με τον οποίο συνδέονται τα δύο γεγονότα δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένος, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η απουσία του βακτηρίου από τον ανθρώπινο οργανισμό περιορίζει τη δράση και την αποτελεσματικότητα του ανοσοβιολογικού συστήματος.
Οι άνθρωποι που συμβιώνουν με το βακτήριο αναπτύσσουν στο τοίχωμα του στομάχου τους λεμφικά αγγεία, τα οποία εκκρίνουν στον στόμαχο λευκά αιμοσφαίρια, σημαντικά κύτταρα της άμυνας. Θεωρείται πιθανό ότι τα λευκά αυτά αιμοσφαίρια δεν ωφελούν μόνο το όργανο στο οποίο εκκρίνονται, αλλά κατά κάποιον τρόπο συμβάλλουν στη γενικότερη άμυνα του οργανισμού, τον οποίο και προστατεύουν από ποικίλες ασθένειες.
Κάπως έτσι κλείνει το άρθρο της η βιολόγος Νότα Λαζαράκη (στο περιοδικό «Περισκόπιο της Επιστήμης»), για να καταλάβουμε πόσο απαραίτητη είναι η ισορροπία στη μικροχλωρίδα του εντέρου. Ερευνες δείχνουν πως με την εμφάνιση παχυσαρκίας δημιουργούνται τεράστιες αλλαγές στην εντερική μικροχλωρίδα.
Για να διατηρήσετε σε ισορροπία τη χλωρίδα του εντέρου σας, ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή απαλλαγμένη από ζάχαρη, επεξεργασμένα προϊόντα (άσπρα άλευρα, άσπρο ρύζι, πατατάκια, μπισκότα), μια διατροφή που να βασίζεται στα όσπρια, στο αναποφλοίωτο ρύζι και σε άλλα δημητριακά, στα φρούτα και στα λαχανικά (άφθονες ίνες), στο ψάρι, στο κοτόπουλο, στο ελαιόλαδο, στους σπόρους (λιναρόσπορο, κολοκυθόσπορο κ.ά.).
Μπορείτε να λάβετε προβιοτικά από τα εξής τρόφιμα: ξινό λάχανο, τουρσί λαχανικών (το τουρσί καλύτερα να γίνει με θαλασσινό αλάτι και όχι με ξίδι), πάστα φασολιών από ζύμωση (miso), το κατσικίσιο γιαούρτι, τη σάλτσα σόγιας (με μακρόχρονη ζύμωση) και από ένα προβιοτικό συμπλήρωμα (με τη γνώμη ειδικού).
Να γνωρίζετε ότι όσο περισσότερα βακτήρια έχει τόσο πιο ωφέλιμο είναι. Αυτά τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου –τα προβιοτικά– υποκινούν τους φυσικούς πεπτικούς χυμούς και τα ένζυμα και διατηρούν τη σωστή λειτουργία των πεπτικών μας οργάνων. Οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί ζουν στον ανθρώπινο οργανισμό χωρίς να τον βλάπτουν, επιζούν κατά τη διαδικασία της πέψης και περνούν στο έντερο, για να ασκούν την ευεργετική τους δράση και να συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας.
Με τη χρήση προβιοτικών σύντομα θα αισθανθείτε ξεφούσκωμα, ευεξία, εύκολη απώλεια βάρους και ένα πιο δυνατό ανοσοποιητικό.
Ωστόσο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες είναι δυνατό ορισμένα να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους ιστούς της κοιλότητας και στα δόντια. Χρόνια και σοβαρή παθολογική κατάσταση των ούλων αποτελεί η περιοδοντίτιδα.
Οι ειδικοί της στοματικής υγιεινής υποστηρίζουν ότι στον σύγχρονο κόσμο οι άνθρωποι ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών είναι πιθανότερο να χάσουν τα δόντια τους από περιοδοντίτιδα παρά από τερηδόνα.
* Σύμβουλος διατροφής
Στα εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, μια ομάδα ποντικών διατηρούνται από τη γέννησή τους σε συνθήκες πλήρως απαλλαγμένες από την παρουσία μικροοργανισμών και αναπτύσσονται δίχως τη φυσιολογική μικροχλωρίδα του είδους τους. Οι επιδράσεις αυτής της κατάστασης είναι εμφανείς, καθώς τα πειραματόζωα είναι λιπόσαρκα.
Προκειμένου να διατηρούν το σωματικό τους βάρος, καταναλώνουν 30% περισσότερο τροφή συγκριτικά με τους ποντικούς που αναπτύσσονται στο φυσικό περιβάλλον, η καρδιά τους έχει μικρότερο μέγεθος από το φυσιολογικό, ενώ το ανοσοβιολογικό τους σύστημα είναι αναποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των παθογόνων παραγόντων.
Η έλευση της ημέρας κατά την οποία οι άνθρωποι θα στερούνταν την παρουσία των μικροσκοπικών συντρόφων τους μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο η ανάπτυξη της επιστήμης και η κοινωνική εξέλιξη των ανθρώπων έχουν ήδη τροποποιήσει αισθητά τη σύσταση της ανθρώπινης μικροχλωρίδας και δεν αποκλείεται στο μέλλον να την καταστήσουν πολύ φτωχότερη ή σημαντικά διαφορετική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν.
Εξάλλου η μελέτη της Ιστορίας αποδεικνύει ότι σημαντικές στιγμές της συνοδεύτηκαν από αλλαγές στη συμπεριφορά και τη δράση των μικροβίων που προκαλούν παθολογικές καταστάσεις, πρωτίστως επειδή η πρόοδος των ανθρώπινων κοινωνιών επηρεάζει την οικολογική ισορροπία μεταξύ των οργανισμών και συχνά επιτρέπει την εμφάνιση και εξάπλωση νέων ασθενειών. Οι Ισπανοί κατακτητές του Μεξικού και του Περού μετέφεραν τη γρίπη στους Ινδιάνους της Αμερικής, ενώ η αστικοποίηση κατά τον Μεσαίωνα διευκόλυνε την ταχύτατη εξάπλωση του Μαύρου Θανάτου στις χώρες της Ευρώπης.
Πρόκληση για τους ερευνητές αποτελεί η κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους οι αλλαγές που προκαλεί ο άνθρωπος στο περιβάλλον επηρεάζουν, μεταξύ των άλλων, τη μικροοικολογία του σώματός του και συνεπώς τους αντιπροσώπους της βιοκοινότητας που συμβιώνει με αυτό.
Ενα καλό παράδειγμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι το βακτήριο Helicobacter pylori, που μεταδίδεται συνήθως από τη μητέρα στο παιδί ή μεταξύ αδελφών και θεωρείται ότι έχει μολύνει την πλειονότητα των ανθρώπων, τόσο στις μέρες μας όσο και κατά το παρελθόν. Το βακτήριο αυτό αποτελεί κυρίαρχο στέλεχος της βιοκοινότητας του στομάχου και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι υπεύθυνο για την πρόκληση ελκών και, μερικές φορές, καρκίνου του στομάχου. Η βελτίωση των συνθηκών της δημόσιας και της ατομικής υγιεινής στις τελευταίες δεκαετίες, καθώς και η αντιμετώπιση των ασθενειών τόσο του ανθρώπου όσο και των ζώων που προορίζονται για τροφή με πολλά αντιβιοτικά προκάλεσαν δραστική μείωση της παρουσίας του βακτηρίου στον πληθυσμό.
Η απουσία του H. pylori από την ανθρώπινη μικροχλωρίδα είναι πιθανό να εκληφθεί από ορισμένους σαν μια θετική συνέπεια, δεδομένου ότι έτσι θα μειωθεί και ο αριθμός των περιστατικών καρκίνου του στομάχου και των ελκών. Οι ειδικοί όμως ανησυχούν για τις ενδεχόμενες συνέπειες λόγω της εξάλειψης του κυρίαρχου στελέχους από τη βιοκοινότητα του στομάχου των σύγχρονων ανθρώπων, οι οποίες πιθανόν να είναι απρόβλεπτες και πολύ σοβαρές.
Αλλωστε μπορεί οι πρόσφατες μετρήσεις στην Αμερική να υποδεικνύουν πράγματι μείωση του αριθμού των ασθενειών που προκαλούσε το H. pylori, ωστόσο παρατηρείται συνάμα αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών οισοφαγικών λοιμώξεων, άσθματος, εκζεμάτων και αλλεργικής ρινίτιδας.
Παρότι ο μηχανισμός με τον οποίο συνδέονται τα δύο γεγονότα δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένος, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η απουσία του βακτηρίου από τον ανθρώπινο οργανισμό περιορίζει τη δράση και την αποτελεσματικότητα του ανοσοβιολογικού συστήματος.
Οι άνθρωποι που συμβιώνουν με το βακτήριο αναπτύσσουν στο τοίχωμα του στομάχου τους λεμφικά αγγεία, τα οποία εκκρίνουν στον στόμαχο λευκά αιμοσφαίρια, σημαντικά κύτταρα της άμυνας. Θεωρείται πιθανό ότι τα λευκά αυτά αιμοσφαίρια δεν ωφελούν μόνο το όργανο στο οποίο εκκρίνονται, αλλά κατά κάποιον τρόπο συμβάλλουν στη γενικότερη άμυνα του οργανισμού, τον οποίο και προστατεύουν από ποικίλες ασθένειες.
Κάπως έτσι κλείνει το άρθρο της η βιολόγος Νότα Λαζαράκη (στο περιοδικό «Περισκόπιο της Επιστήμης»), για να καταλάβουμε πόσο απαραίτητη είναι η ισορροπία στη μικροχλωρίδα του εντέρου. Ερευνες δείχνουν πως με την εμφάνιση παχυσαρκίας δημιουργούνται τεράστιες αλλαγές στην εντερική μικροχλωρίδα.
Για να διατηρήσετε σε ισορροπία τη χλωρίδα του εντέρου σας, ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή απαλλαγμένη από ζάχαρη, επεξεργασμένα προϊόντα (άσπρα άλευρα, άσπρο ρύζι, πατατάκια, μπισκότα), μια διατροφή που να βασίζεται στα όσπρια, στο αναποφλοίωτο ρύζι και σε άλλα δημητριακά, στα φρούτα και στα λαχανικά (άφθονες ίνες), στο ψάρι, στο κοτόπουλο, στο ελαιόλαδο, στους σπόρους (λιναρόσπορο, κολοκυθόσπορο κ.ά.).
Μπορείτε να λάβετε προβιοτικά από τα εξής τρόφιμα: ξινό λάχανο, τουρσί λαχανικών (το τουρσί καλύτερα να γίνει με θαλασσινό αλάτι και όχι με ξίδι), πάστα φασολιών από ζύμωση (miso), το κατσικίσιο γιαούρτι, τη σάλτσα σόγιας (με μακρόχρονη ζύμωση) και από ένα προβιοτικό συμπλήρωμα (με τη γνώμη ειδικού).
Να γνωρίζετε ότι όσο περισσότερα βακτήρια έχει τόσο πιο ωφέλιμο είναι. Αυτά τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου –τα προβιοτικά– υποκινούν τους φυσικούς πεπτικούς χυμούς και τα ένζυμα και διατηρούν τη σωστή λειτουργία των πεπτικών μας οργάνων. Οι προβιοτικοί μικροοργανισμοί ζουν στον ανθρώπινο οργανισμό χωρίς να τον βλάπτουν, επιζούν κατά τη διαδικασία της πέψης και περνούν στο έντερο, για να ασκούν την ευεργετική τους δράση και να συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας.
Με τη χρήση προβιοτικών σύντομα θα αισθανθείτε ξεφούσκωμα, ευεξία, εύκολη απώλεια βάρους και ένα πιο δυνατό ανοσοποιητικό.
Ξέρετε ότι...
Το περιβάλλον της στοματικής κοιλότητας κατακλύζεται από μικρόβια, πιθανώς περισσότερα από 600 είδη, ακόμη και σε εκείνους τους ανθρώπους που φροντίζουν ιδιαίτερα την υγιεινή του στόματος και τη διατήρηση της καλής κατάστασης των δοντιών τους.Ωστόσο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες είναι δυνατό ορισμένα να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους ιστούς της κοιλότητας και στα δόντια. Χρόνια και σοβαρή παθολογική κατάσταση των ούλων αποτελεί η περιοδοντίτιδα.
Οι ειδικοί της στοματικής υγιεινής υποστηρίζουν ότι στον σύγχρονο κόσμο οι άνθρωποι ηλικίας μεγαλύτερης των 30 ετών είναι πιθανότερο να χάσουν τα δόντια τους από περιοδοντίτιδα παρά από τερηδόνα.
* Σύμβουλος διατροφής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου