Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή

 
 ἔστι δὲ καὶ ταῦτα πολλῶν ἀκοῦσαι διεξιόντων, ὥς τις αὐτῷ μάντις ἡμέρᾳ Μαρτίου μηνὸς ἣν Εἰδοὺς Ῥωμαῖοι καλοῦσι προείποι μέγαν φυλάττεσθαι κίνδυνον, ἐλθούσης δὲ τῆς ἡμέρας προϊὼν ὁ Καῖσαρ* εἰς τὴν σύγκλητον ἀσπασάμενος προσπαίξειε τῷ μάντει φάμενος· „αἱ μὲν δὴ Μάρτιαι Εἰδοὶ πάρεισιν“, ὁ δ’ ἡσυχῇ πρὸς αὐτὸν εἴποι· „ναί, πάρεισιν, ἀλλ’ οὐ παρεληλύθασι“.

Αλλά και τούτα έγιναν, τα οποία πολλοί αναφέρουν πως τ' άκουσαν, ότι δηλαδή ένας µάντης τον προειδοποίησε να φυλάγεται από µεγάλο κίνδυνο την ηµέρα του µηνός Μαρτίου, την οποία οι Ρωµαίοι ονοµάζουν Ειδούς. Κι όταν έφτασε η µέρα, ο Καίσαρ πηγαίνοντας στη σύγκλητο χαιρέτησε τον µάντη και του είπε ειρωνικά: «Ήλθαν οι Ειδοί του Μαρτίου», κι εκείνος του είπε ήσυχα: «Ναι, ήλθαν, αλλά δεν πέρασαν».

 Ἀρτεμίδωρος δὲ Κνίδιος τὸ γένος, Ἑλληνικῶν λόγων σοφιστὴς καὶ διὰ τοῦτο γεγονὼς ἐνίοις συνήθης τῶν περὶ Βροῦτον, ὥστε καὶ γνῶναι τὰ πλεῖστα τῶν πραττομένων, ἧκε μὲν ἐν βιβλιδίῳ κομίζων ἅπερ ἔμελλε μηνύειν· ὁρῶν δὲ τὸν Καίσαρα τῶν βιβλιδίων ἕκαστον δεχόμενον καὶ παραδιδόντα τοῖς περὶ αὐτὸν ὑπηρέταις, ἐγγὺς σφόδρα προσελθών, „τοῦτ’“ ἔφη „Καῖσαρ ἀνάγνωθι μόνος καὶ ταχέως· γέγραπται γὰρ ὑπὲρ πραγμάτων μεγάλων καὶ σοὶ διαφερόντων“. δεξάμενος οὖν ὁ Καῖσαρ, ἀναγνῶναι μὲν ὑπὸ πλήθους τῶν ἐντυγχανόντων ἐκωλύθη, καίπερ ὁρμήσας πολλάκις, ἐν δὲ τῇ χειρὶ κατέχων καὶ φυλάττων μόνον ἐκεῖνο παρῆλθεν εἰς τὴν σύγκλητον. ἔνιοι δέ φασιν ἄλλον ἐπιδοῦναι τὸ βιβλίον τοῦτο, τὸν δ’ Ἀρτεμίδωρον οὐδ’ ὅλως προσελθεῖν, ἀλλ’ ἐκθλιβῆναι παρὰ πᾶσαν τὴν ὁδόν.

Ο Αρτεµίδωρος, Κνίδιος ως προς την καταγωγή, που ήταν δάσκαλος της Ελληνικής φιλοσοφίας, και γι' αυτό είχε συνδεθεί µε µερικούς από τους ανθρώπους του Βρούτου, έτσι που γνώριζε τα περισσότερα απ' όσα γίνονταν, ήλθε φέρνοντας ένα µικρό δέµα χαρτιών µ' αυτά που θα κατήγγελε, και βλέποντας τον Καίσαρα να παίρνει καθένα από τα χαρτιά που του έδιναν και να το παραδίδει

στους υπηρέτες του, πλησίασε αµέσως πολύ κοντά και του είπε: «Τούτο, Καίσαρ, διάβασε το µόνος σου και γρήγορα, γιατί έχουν γραφεί για σένα πράγµατα σηµαντικά και ενδιαφέροντα». Το δέχτηκε λοιπόν ο Καίσαρ, αλλά λόγω του πλήθους όσων έρχονταν, εµποδίστηκε, αν και το προσπάθησε πολλές φορές, και κρατώντας το στο χέρι κι έχοντας µόνο τούτο, µπήκε στη σύγκλητο.

*Ιούλιος Καίσαρ - Βικιπαίδεια

********************

 

 Vincenzo Camuccini, Η δολοφονία του Καίσαρα, 1798

Κωνσταντίνος Καβάφης *

«Μάρτιαι Ειδοί»

Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.

Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις

αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις

να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,

τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.

Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·

έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,

τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,

εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,

αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο

κανένας Aρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,

και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,

είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,

μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις

κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους

που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις

(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη

κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις

τα σοβαρά γραφόμενα του Aρτεμιδώρου.

*Κωνσταντίνος Καβάφης - Βικιπαίδεια