Εκείνο για το οποίο είμαι Βέβαιος είναι ότι η Ανθρώπινη Βλακεία είναι Ακατανίκητη, κυριολεκτικά!

 

 

Μπέρτολτ Μπρεχτ*: «Η αλογόμυγα ενοχλεί περισσότερο τον βλάκα. Γιατί τον βάζει σε υποψίες αυτογνωσίας»

 Οι Ιστορίες του κ. Κόϋνερ άρχισαν να γράφονται το 1935 και τέλειωσαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, λίγο πριν από το θάνατο του Μπρεχτ. Είναι μικρά αλλά λαμπρά δείγματα πεζού λόγου, που αποτυπώνουν πυκνά και την κοινωνική κριτική του Μπρεχτ, αλλά και την ηθική του διδαχή. Ο ήρωάς τους είναι πολυσήμαντος: το όνομά του (Keuner) πλησιάζει υπαινικτικά τη λέξη Keiner (κανένας), και διεκδικεί σχεδόν τη διαχρονική διάσταση του ομηρικού "ούτις", ενώ όπου συντομογραφείται (κύριος Κ.), γίνεται αντίποδας του ομώνυμου ήρωα της καφκικής Δίκης.

 *************************

«Ποιο είναι το μεγάλο μυστικό του βλάκα;» ρώτησαν κάποτε τον κ. Κόϋνερ. «Αυτό που τον κάνει ακατανίκητο, ανυπέρβλητα κακό και πάντα νικητή;»

«Το μεγάλο μυστικό του βλάκα, για να σκεφτώ λίγο. Ε, μάλλον ότι δεν του περνά καν από το μυαλό, δεν διανοείται ότι μπορεί για μια στιγμή να ‘χει άδικο. Κι αν του περάσει μια στάλα υποψίας από το μυαλό, γρήγορα τη διώχνει. Αυτός βλαξ; Ποτέ των ποτών! Οι άλλοι είναι πάντα. Έτσι γίνεται αδίσταχτα θρασύς, υπέροχα επικίνδυνος, ανυπέρβλητα αλαζονικός. Και πείθει. Γιατί πάντα υπάρχουν αρκετοί βλάκες για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία. Αυτό είναι το μυστικό όπλο του βλάκα. Μα γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να εξολοθρεύουμε τη βλακεία, γιατί κάνει βλάκες αυτούς που τη συναντούν». «Άραγε η βλακεία οδηγεί στην κακία ή η κακία οδηγεί στην βλακεία;» «Ούτε το ένα ούτε το άλλο» απάντησε ο κ. Κόϋνερ. «Και τα δυο δεν είναι παρά συμπτώματα.
Η βαθύτερη αιτία είναι η δυσανεξία απέναντι σε ένα Απύθμενο εσωτερικό κενό. Ο Βλαξ το Υποψιάζεται, αλλά καθώς αδυνατεί να το παραδεχτεί, το Απωθεί. Το παραγεμίζει είτε σωματικά -λαιμαργία- είτε στρεφόμενος προς τον εξωτερικό κόσμο: με κακία. Προσπαθώντας να επιβάλλει την εξουσία του ελπίζει να ξεχάσει την εσωτερική του κενότητα, αλλά εκείνη επιστρέφει τα βραδιά καθώς ετοιμάζεται να κοιμηθεί ή τα πρωινά λίγα δευτερόλεπτα πριν ανοίξει τα ματιά του. Φαύλος κύκλος». «Ποιες δραστηριότητες επιλέγει συνήθως ο Βλάκας;» «Επειδή είναι ανασφαλής επιλεγεί δραστηριότητες που του δίνουν μια Ψευδαίσθηση παντοδυναμίας.
Καθώς είναι περιορισμένος στην Βλακεία του διαθέτει και ορισμένα πλεονεκτήματα: Οργανωτικότητα, επιμονή και υπομονή, Τα καταφέρνει συνήθως να οικειοποιείται δουλειές άλλων. Εξάλλου διαθέτει και ένα σπάνιο χάρισμα: δεν έχει καθόλου την αίσθηση της Ευγνωμοσύνης. Καθώς επίσης είναι και βλάκας δεν μπορεί να διανοηθεί ότι κάνει κάτι το κακό, όταν καρπώνεται τον πνευματικό ή μη μόχθο, άλλων.»
«Ποια Ύπαρξη ενοχλεί περισσότερο τον Βλάκα;» «Η αλογόμυγα. Γιατί τον βάζει σε υποψίες αυτογνωσίας». «Ναι κύριε Κόϋνερ. Αλλά γιατί από την άλλη η αλογόμυγα πάει και κολλάει στα μούτρα του Βλάκα;» «Διότι δεν μπορεί να ανεχτεί την Βλακεία. Αυτή είναι η μοίρα της αλογόμυγας».
«Και γιατί ο Βλάκας παρόλο που είναι πιο δυνατός δεν εξοντώνει την Αλογόμυγα;» «Γιατί είναι βλάκας και υπερβολικός. Προσπαθεί να την εξοντώσει με κανονιές. Μονό ένας βλάκας θα προσπαθούσε να εξοντώσει μια Αλογόμυγα με κανόνι». «Και ποια θα ήταν η λύση;» «Η λύση θα ήταν να έπαυε να είναι Βλάκας. Αλλά καθώς αυτό είναι αδύνατον δυστυχώς δεν υπάρχει λύση: Ούτε για τον βλάκα αλλά και ούτε για την Αλογόμυγα».
«Και δεν είναι Τραγικό για τον Βλάκα να πρέπει να υποφέρει διαρκώς την ενοχλητική του Αλογόμυγα;» «Ε όχι και τόσο. Τι να πούνε και όσοι θα πρέπει να υποφέρουνε τον βλάκα;» «Πώς είναι δυνατόν ο Βλαξ να μην έχει καθόλου την αίσθηση του χιούμορ;» «Στην ουσία η έλλειψη Χιούμορ προστατεύει τον βλάκα. Διότι αν είχε στοιχειώδη αίσθηση του Χιούμορ δεν θα έπαιρνε και τον εαυτό του τόσο σοβαρά, οπότε θα έπαυε να’ ναι και βλάκας». «Και ποια είναι τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της Βλακείας;» «Ας τα πάρουμε ένα-ένα. Πρώτα απ όλα ο Βλαξ δεν έχει καμιά ικανότητα μεταφορικής σκέψης. Τα παίρνει όλα κυριολεκτικά.
Έτσι αδυνατεί να καταλάβει πότε ο συνομιλητής του μεταφέρει μια άποψη άλλων από την άποψη του ιδίου του συνομιλητή του. Δεν μπορεί να αντιληφθεί την εντός εισαγωγικών φράση. Παράδειγμα, λέει η Βίβλος “Ο Άφρων είπε: Δεν υπάρχει Θεός” και λέει ο Άφρων (δηλαδή ο Βλάξ) «Είδατε; Το λέει και η Βίβλος. Δεν υπάρχει θεός». «Δηλαδή τι θέλετε να μας πείτε, κ. Κόϋνερ; Ότι υπάρχει Θεός;» «Αγαπητό μου παιδί. Δεν ξέρω αν υπάρχει ή δεν υπάρχει Θεός. Εκείνο για το οποίο είμαι Βέβαιος είναι ότι η Ανθρώπινη Βλακεία είναι Ακατανίκητη, κυριολεκτικά».
Απόσπασμα από τις Ιστορίες του κ. Κοϊνερ του Μπέρτολτ Μπρέχτ

Μπέρτολτ Μπρεχτ - Βικιπαίδεια