Αίσθησης ΙσχύοςΙσαάκ Ασίμοφ
Μετάφραση: Βασίλης Κ. Μηλίτσης
Ο Ζιάν Σούμαν ήταν μαθημένος να αντιμετωπίζει ανθρώπους της εξουσίας στη μακροχρόνια εμπόλεμη γη. Ήταν ένας απλός πολίτης αλλά επινοούσε συστήματα προγραμμάτων που είχαν σαν αποτέλεσμα να θέτουν σε αυτόματη λειτουργία πολεμικούς υπολογιστές ανώτατου επιπέδου. Συνεπώς οι στρατηγοί τον άκουγαν. Το ίδιο και οι επικεφαλής των επιτροπών του Κογκρέσου.
Κάθε ένας απ’ αυτούς είχαν συγκεντρωθεί στην ειδική αίθουσα του Νέου Πενταγώνου. Ο στρατηγός Γουάιντερ είχε φάει το διάστημα με το κουτάλι. Το μικρό του στόμα ήταν μονίμως σουφρωμένο σε σχήμα ‘όμικρον’. Κάπνιζε καπνό προερχόμενο από το εχθρικό σύστημα Ντενέμπ1 με τον αέρα κάποιου που ο αδιαμφισβήτητος πατριωτισμός του τού επέτρεπε να επιδίδεται σε τέτοιες διαβόητες ελευθερίες.
Ο Σούμαν, ψηλός, διακεκριμένος και προγραμματιστής πρώτου βαθμού τον κοίταξε άφοβα.
«Από δω, κύριοι, είναι ο Μάιρον Ομπ», είπε.
«Αυτός με το ασυνήθιστο ταλέντο που ανακάλυψες εντελώς τυχαία», είπε ο γερουσιαστής Μπραντ ήρεμα. «Α!». Εξέτασε προσεκτικά με φιλική περιέργεια τον ανθρωπάκο με το φαλακρό σαν γουλί κεφάλι.
Ο ανθρωπάκος με τη σειρά του έπλεκε και ξέπλεκε τα δάχτυλα των χεριών του ανήσυχα. Ποτέ πριν δεν είχε βρεθεί ενώπιον τόσο ισχυρών ανθρώπων. Αυτός δεν ήταν παρά ένας χαμηλού βαθμού τεχνικός που άρχιζε να γερνάει και προ πολλού είχε αποτύχει σ’ όλες τις εξετάσεις που σκοπό είχαν ν’ ανακαλύψουν τους ταλαντούχους της ανθρωπότητας. Έτσι αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στη ρουτίνα της ανειδίκευτης εργασίας. Και ο μεγάλος προγραμματιστής είχε μόλις ανακαλύψει το χόμπι του για το οποίο τώρα έκανε τόσο τρομακτικό ντόρο.
«Βρίσκω την ατμόσφαιρα αυτή του μυστηρίου παιδαριώδη», είπε ο στρατηγός Γουάιντερ.
«Σε λίγο δε θα τη βρίσκετε έτσι», απάντησε ο Σούμαν. «Η υπόθεση δεν είναι κάτι που μπορούμε να διαρρεύσουμε στον πρώτο τυχόντα. Ομπ!» Υπήρχε κάτι το επιτακτικό στον τρόπο που δηκτικά πρόφερε το μονοσύλλαβο όνομα. Όμως, στο κάτω-κάτω δεν ήταν ο σπουδαίος προγραμματιστής που απευθυνόταν σ’ έναν ασήμαντο τεχνικό; «Ομπ! Πόσο κάνουν εφτά επί εννιά;»
Ο Ομπ δίστασε για μια στιγμή. Τα άχρωμα μάτια του σπινθήρισαν με μια μικρή ανησυχία.
«Εξήντα τρία», είπε.
Ο γερουσιαστής Μπραντ ανασήκωσε το φρύδια του. «Έτσι είναι;»
«Ελέγξτε το από μόνος σας, γερουσιαστά».
Ο γερουσιαστής έβγαλε από την τσέπη του το κομπιουτεράκι του, πάτησε το φθαρμένο από την πολλή χρήση πληκτρολόγιο δυο φορές, κοίταξε την οθόνη στην παλάμη του χεριού του και το ξανάβαλε στη θέση του. «Αυτό είναι το ταλέντο που μας έφερες να επιδείξεις, έναν θαυματοποιό;»
«Κάτι περισσότερο, κύριε γερουσιαστά», είπε ο προγραμματιστής. «Ο Ομπ έχει αποστηθίσει μερικές πράξεις και μπορεί μ’ αυτές να κάνει υπολογισμούς στο χαρτί».
«Ένας χάρτινος υπολογιστής;» είπε ο στρατηγός. Έδειχνε σαν να υπέφερε.
«Όχι, στρατηγέ μου», απάντησε ο Σούμαν υπομονετικά. «Όχι χάρτινος υπολογιστής. Απλά κάνει υπολογισμούς πάνω σ’ ένα φύλλο χαρτί. Στρατηγέ μου, έχετε την καλοσύνη να προτείνετε έναν αριθμό;»
«Δεκαεφτά», είπε ο στρατηγός.
«Κι εσείς, κύριε γερουσιαστά;»
«Είκοσι τρία».
«Ωραία! Ομπ, πολλαπλασίασε τους δυο αυτούς αριθμούς και δείξε στους κυρίους τον τρόπο που το κάνεις».
«Μάλιστα, κύριε προγραμματιστά», είπε ο Ομπ σκύβοντας το κεφάλι του. Έβγαλε ένα μπλοκάκι από τη μια τσέπη του πουκαμίσου του και μια λεπτή καλλιτεχνική γραφίδα από την άλλη. Το μέτωπό του ζάρωσε καθώς κατέβαλλε επίπονες προσπάθειες να σχηματίσει τους αριθμούς πάνω στο χαρτί.
Ο στρατηγός Γουάιντερ τον διέκοψε απότομα. «Για να το δούμε».
Ο Ομπ του έδωσε το χαρτί και ο Γουάιντερ παρατήρησε: «Ναι, μοιάζει με τον αριθμό δεκαεφτά».
Ο γερουσιαστής Μπραντ κούνησε το κεφάλι του και είπε με τη σειρά του: «Ναι όντως, αλλά υποθέτω πως όλοι μπορούν ν’ αντιγράψουν αριθμούς από έναν υπολογιστή. Πιστεύω πως κι εγώ μπορώ να σχηματίσω ένα υποφερτά αναγνωρίσιμο ‘δεκαεφτά’, ακόμη και χωρίς καμιά εξάσκηση».
«Σας παρακαλώ κύριοι, αφήστε τον Ομπ να συνεχίσει», είπε ο Σούμαν με ηρεμία.
Ο Ομπ συνέχισε με ελαφρώς τρεμάμενο χέρι. Τελικά είπε με χαμηλή φωνή: «Η απάντηση είναι τριακόσια ενενήντα ένα».
Ο γερουσιαστής Μπραντ ξανάβγαλε το κομπιουτεράκι του και το άνοιξε. «Να πάρει, έτσι είναι. Πώς το μάντεψε;»
«Δεν το μάντεψε καθόλου, κύριε γερουσιαστά», είπε ο Σούμαν. «Έβγαλε το αποτέλεσμα κατόπιν υπολογισμού. Και το έκανε σ’ ένα φύλλο χαρτί».
«Σαχλαμάρες!» έκανε ο στρατηγός ανυπόμονα. «Άλλο πράγμα ένας υπολογιστής κι άλλο σημαδάκια πάνω σε χαρτί».
«Για εξήγησε, Ομπ», είπε ο Σούμαν.
«Μάλιστα, κύριε προγραμματιστά. Λοιπόν, κύριοι, σημειώνω τον αριθμό δεκαεφτά και ακριβώς κάτω από το νούμερο γράφω είκοσι τρία. Κατόπιν λέω: εφτά επί τρία..»
Ο γερουσιαστής τον διέκοψε μαλακά: «Μα, Ομπ, το πρόβλημα είναι δεκαεφτά επί είκοσι τρία».
«Ναι, το ξέρω», απάντησε ο μικροκαμωμένος τεχνικός με σοβαρότητα, «αλλά αρχίζω με το εφτά επί τρία γιατί αυτός είναι ο τρόπος που γίνεται η πράξη. Λοιπόν, εφτά επί τρία ίσον είκοσι ένα».
«Και πώς το ξέρεις αυτό;» ρώτησε ο γερουσιαστής.
«Απλά το έχω αποστηθίσει. Πάντα είναι είκοσι ένα στον υπολογιστή. Το έχω τσεκάρει ένα σωρό φορές».
«Τούτο όμως δε σημαίνει πως πάντα το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, έτσι δεν είναι;» είπε ο γερουσιαστής.
«Μπορεί να μην είναι», τραύλισε ο Ομπ. «Δεν είμαι μαθηματικός. Πάντως όμως να ξέρετε πως όλο το ίδιο αποτέλεσμα βγάζω».
«Για συνέχισε».
«Τρεις εφτά είκοσι μία, σημειώνω λοιπόν το είκοσι ένα. Κατόπιν λέω μία φορά το τρία κάνει τρία, κι έτσι γράφω το τρία κάτω από το νούμερο δύο του είκοσι ένα».
«Γιατί κάτω από το δύο;» ρώτησε αμέσως ο γερουσιαστής Μπραντ.
«Γιατί – » ο Ομπ στράφηκε με αμηχανία στον ανώτερό του για υποστήριξη. «Μου είναι δύσκολο να σας εξηγήσω».
Ο Σούμαν πήρε τον λόγο: «Εάν αποδεχτείτε τη δουλειά του για μια στιγμή, μπορούμε ν’ αφήσουμε τις λεπτομέρειες στους μαθηματικούς».
Ο Μπραντ υποχώρησε.
Ο Ομπ συνέχισε: «Δύο συν τρία κάνουν πέντε, όπως βλέπετε, άρα το είκοσι ένα γίνεται πενήντα ένα. Το αφήνουμε τώρα αυτό για λίγο και ξεκινάμε εκ νέου. Πολλαπλασιάζουμε το εφτά με το δύο κι έχουμε δεκατέσσερα, και μετά το ένα επί δύο κι έχουμε δύο. Τώρα βάζουμε το δύο κάτω από το ένα του δεκατέσσερα και προστιθέμενο γίνεται τριάντα τέσσερα. Άμα τώρα βάλουμε το τριάντα τέσσερα κάτω από το πενήντα ένα με το τέσσερα ακριβώς κάτω από το πέντε και τα προσθέσουμε, παίρνουμε τριακόσια ενενήντα ένα, που είναι και η απάντηση».
23 14 51
17 2 34
21 34 391
3
51
Μετά από μια σύντομη σιωπή, ο στρατηγός Γουάιντερ πήρε τον λόγο: «Δεν μπορώ να το πιστέψω. Κάνει όλες αυτές τις ασυναρτησίες, σημειώνει νούμερα, τα πολλαπλασιάζει και τα προσθέτει μ’ αυτόν και με τον άλλο, τρόπο, αλλά όπως και νάχει εγώ δεν τα πιστεύω όλα αυτά. Παραείναι πολύπλοκα για να σημαίνουν κάτι εκτός από μαγικά κόλπα».
«Ω, όχι, στρατηγέ μου», τόλμησε να πει ο Ομπ και τον έλουσε κρύος ιδρώτας. «Φαίνεται πολύπλοκο μόνο επειδή δεν είστε συνηθισμένος σ’ αυτό. Στην πραγματικότητα οι κανόνες είναι απλοί και εφαρμόζονται με όλους τους αριθμούς».
«Με όλους τους αριθμούς, έτσι λες;» είπε ο στρατηγός. «Για να δούμε». Έβγαλε το δικό του κομπιουτεράκι (ένα αυστηρά στρατιωτικό μοντέλο) και χτύπησε τα πλήκτρα τυχαία. «Γράψε πέντε, εφτά, τρία, οχτώ στο χαρτί. Δηλαδή πέντε χιλιάδες εφτακόσια τριάντα οχτώ».
«Μάλιστα, κύριε», είπε ο Ομπ κι έβγαλε ένα καινούριο φύλλο χαρτί.
«Τώρα» – κι άλλα χτυπήματα στο κομπιουτεράκι του – «εφτά, δύο, τρία, εννιά. Εφτά χιλιάδες εφτακόσια τριάντα εννιά».
«Μάλιστα, κύριε».
«Και τώρα πολλαπλασίασε αυτά τα δύο νούμερα».
«Θα μου πάρει κάποιο χρόνο», είπε ο Ομπ τρέμοντας.
«Πάρε το χρόνο σου», είπε ο στρατηγός.
«Προχώρα, Ομπ», είπε ο Σούμαν ζωηρά.
Ο Ομπ στρώθηκε στη δουλειά σκύβοντας. Έβγαλε ένα άλλο φύλλο χαρτί και κατόπιν ένα άλλο. Ο στρατηγός έβγαλε τελικά το ρολόι του και το κοίταξε. «Τελείωσες με τα μαγικά σου, τεχνικέ;»
«Σχεδόν, στρατηγέ μου. Ορίστε, κύριε. Σαράντα ένα εκατομμύρια, πεντακόσιες τριάντα εφτά χιλιάδες τριακόσια ογδόντα δύο». Του έδειξε το αποτέλεσμα με τα κακογραμμένα νούμερα.
Ο στρατηγός Γουάιντερ χαμογέλασε πικρόχολα. Πίεσε την επαφή του πολλαπλασιασμού στο κομπιουτεράκι του και άφησε τα νούμερα στην οθόνη να κυλήσουν μέχρι που σταμάτησαν. Κατόπιν τα κοίταξε και μ’ ένα σκούξιμο έκπληξης είπε: «Μα τον Μεγάλο Γαλαξία, ο τύπος έχει δίκιο».
Ο Πρόεδρος της Γήινης Ομοσπονδίας έδειχνε καταβεβλημένος στο γραφείο του και χωρίς να τον βλέπει κανείς μια μελαγχολική έκφραση είχε ζωγραφιστεί στο ευαίσθητο πρόσωπό του. Ο πόλεμος του Ντενέμπ, μετά από το αρχική τεράστια κινητικότητα και τη μεγάλη λαϊκή απήχηση, είχε τώρα καταλήξει σ’ ένα αχρείο αδιέξοδο ελιγμών και κόντρα ελιγμών, με σταθερά αυξανόμενη δυσαρέσκεια στη γη. Πιθανόν το ίδιο να συνέβαινε και στο σύστημα Ντενέμπ.
Και τώρα ο γερουσιαστής Μπραντ, επικεφαλής της σημαντικής Επιτροπής επί των Στρατιωτικών Κονδυλίων, καθόταν άνετος και χαρούμενος χαραμίζοντας το ημίωρο ραντεβού του με αμπελοφιλοσοφίες.
«Υπολογισμοί χωρίς υπολογιστή», είπε ο πρόεδρος χάνοντας την υπομονή του, «είναι δύο αντιφατικοί όροι».
«Οι υπολογισμοί», είπε ο γερουσιαστής, «αποτελούν ένα σύστημα διαχείρισης δεδομένων. Μπορεί να το κάνει ένα μηχάνημα ή ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα». Και χρησιμοποιώντας τις καινούριες δεξιότητες που είχε μάθει, υπολόγισε ποσά και γινόμενα μέχρι που ο πρόεδρος, παρόλη τη διστακτικότητά του, άρχισε να δείχνει ενδιαφέρον.
«Ισχύει πάντοτε;»
«Κάθε φορά, κύριε Πρόεδρε. Είναι απολύτως ασφαλές».
«Είναι δύσκολο να το μάθεις;»
«Εγώ έκανα μια βδομάδα να το συνηθίσω. Πιστεύω πως εσείς θα τα καταφέρετε καλύτερα».
«Τι να σας πω», είπε ο πρόεδρος σκεφτικός. «Είναι ένα ενδιαφέρον παιχνίδι σαλονιών, αλλά σε τι ωφελεί;»
«Σε τι ωφελεί ένα νεογέννητο μωρό, κύριε Πρόεδρε; Προς το παρόν δεν ωφελεί. Όμως δεν βλέπετε ότι τούτο οδηγεί προς την απελευθέρωσή μας από τις μηχανές; Σκεφτείτε, κύριε Πρόεδρε» – ο γερουσιαστής σηκώθηκε και η βαθιά του φωνή έγινε αυτομάτως ακόμη πιο μπάσα, όπως συνήθιζε στις δημόσιες συζητήσεις – «πως ο Πόλεμος του Ντενέμπ είναι πόλεμος υπολογιστών εναντίον άλλων υπολογιστών. Οι υπολογιστές τους δημιουργούν μια αδιαπέραστη ασπίδα των βλημάτων τους εναντίον των δικών μας, κι εμείς με τη σειρά μας κατασκευάζουμε τις δικές μας αντιβαλλιστικές ασπίδες. Κάθε φορά που αυξάνουμε την αποτελεσματικότητα των υπολογιστών μας, το ίδιο κάνουν κι αυτοί. Έτσι εδώ και μια πενταετία διατηρούμε μια επισφαλή και αλυσιτελή ισορροπία.
»Τώρα έχουμε στα χέρια μας μια μέθοδο να ξεπεράσουμε τους υπολογιστές, να κάνουμε το μεγάλο άλμα, να τους αφήσουμε πίσω μας. Θα συνδυάσουμε τη μηχανική του υπολογισμού με ανθρώπινη σκέψη. Θα καταστούμε ισοδύναμοι με εκατομμύρια έξυπνων υπολογιστών. Δεν μπορώ να προβλέψω με λεπτομέρεια ποια θα είναι τα αποτελέσματα, αλλά αυτά θα είναι ανυπολόγιστα. Και εάν ο Ντενέμπ μας νικήσει πρώτος, οι συνέπειες μπορεί να είναι αφάνταστα καταστροφικές».
«Και τι θα προτείνατε να κάνω;» είναι ο πρόεδρος ανήσυχος.
«Να εξουσιοδοτήσετε με την ισχύ της διακυβέρνησής σας τον θεσμό ενός μυστικού σχεδίου πάνω στην ανθρώπινη ικανότητα υπολογισμού. Ονομάστε το Πρόγραμμα Αριθμός αν σας αρέσει. Εγώ μπορώ να εγγυηθώ για την επιτροπή μου, αλλά δε θα πρέπει να εμποδίζομαι από την διακυβέρνηση».
«Αλλά πόσο μακριά μπορεί να πάει ο ανθρώπινος υπολογισμός;»
«Δεν υπάρχουν όρια. Σύμφωνα με τον Προγραμματιστή Σούμαν, ο οποίος πρώτος μου αποκάλυψε αυτή την ανακάλυψη – »
«Φυσικά έχω ακούσει για τον Σούμαν».
«Ναι, βέβαια. Λοιπόν ο Δρ. Σούμαν μου λέει πως θεωρητικά δεν υπάρχει τίποτε που μπορεί να κάνει ένας υπολογιστής και δεν μπορεί να το κάνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Ο υπολογιστής απλά δέχεται έναν περιορισμένο αριθμό δεδομένων και εκτελεί έναν περιορισμένο αριθμό λειτουργιών σ’ αυτά. Ο ανθρώπινος νους μπορεί κάλλιστα να αντιγράψει τη διαδικασία».
Ο πρόεδρος σκέφτηκε τα λόγια του γερουσιαστή. «Εάν ο Σούμαν το λέει, είμαι διατεθειμένος να τον πιστέψω – θεωρητικά. Στην πράξη, όμως, πώς μπορεί κάποιος να ξέρει τον τρόπο που λειτουργεί ένας υπολογιστής;»
Ο Μπραντ γέλασε καλοσυνάτα «Να σας πω, κύριε Πρόεδρε, κι εγώ έκανα την ίδια ερώτηση. Φαίνεται πως σε κάποια εποχή στο παρελθόν οι υπολογιστές σχεδιάστηκαν από ανθρώπους. Φυσικά, εκείνοι οι υπολογιστές ήταν απλοί. Τούτο συνέβη πριν την εποχή της καθιέρωσης της ελλόγου χρήσης των υπολογιστών να σχεδιάζουν πιο προχωρημένους υπολογιστές».
«Ναι, ναι. Συνεχίστε».
«Ο τεχνικός Ομπ προφανώς σαν χόμπι είχε ανακατασκευάσει μερικές από τις αρχαίες αυτές συσκευές, στην πορεία μελέτησε τις λεπτομέρειες των λειτουργιών τους και ανακάλυψε ότι μπορούσε να τις μιμηθεί. Ο πολλαπλασιασμός που μόλις σας εκτέλεσα είναι η μίμηση των λειτουργιών ενός υπολογιστή».
«Καταπληκτικό!»
Ο γερουσιαστής έβηξε διακριτικά. «Εάν μου επιτρέπετε να εκθέσω μια άλλη άποψη, κύριε Πρόεδρε – όσο πιο πολύ αναπτύξουμε αυτό το πράγμα, τόσο περισσότερο θα μπορέσουμε να εκτρέψουμε τις ομοσπονδιακές μας προσπάθειες από την παραγωγή και τη συντήρηση υπολογιστών. Καθώς θα αναλάβει το έργο ο ανθρώπινος εγκέφαλος, περισσότερη ενέργεια θα διοχετευθεί σε ειρηνικές επιδιώξεις και το αντίκτυπο του πολέμου θα είναι ελαφρύτερο στο μέσο άτομο. Και τούτο θα έχει μεγάλα πλεονεκτήματα για το κυβερνών κόμμα, φυσικά».
«Α!», έκανε ο πρόεδρος, «βλέπω που το πάτε. Λοιπόν, καθίστε, γερουσιαστά. Χρειάζομαι λίγο χρόνο να το σκεφτώ. Εντωμεταξύ όμως δείξτε μου εκείνο το τέχνασμα με τον πολλαπλασιασμό πάλι. Για να δούμε αν θα μπορέσω να συλλάβω το νόημά του».
Ο προγραμματιστής Σούμαν δεν επιθυμούσε να επισπεύσει τα πράγματα. Ο Λόεσερ ήταν συντηρητικός, πολύ συντηρητικός, και του άρεσε να ασχολείται με υπολογιστές όπως ο πατέρας του και ο παππούς του. Επιπλέον, είχε υπό τον έλεγχό του το καρτέλ υπολογιστών της Δυτικής Ευρώπης, και εάν μπορούσαν να τον πείσουν να συμμετάσχει ένθερμα στο Πρόγραμμα Αριθμός, πολλά θα μπορούσαν να κατορθωθούν.
Όμως ο Λόεσερ, επικεφαλής της πληροφορικής, είχε ενστάσεις. «Δεν είμαι βέβαιος», είπε, «πως μ’ αρέσει η ιδέα να χαλαρώσουμε την εξάρτησή μας από τους υπολογιστές. Ο ανθρώπινος νους είναι ένα ιδιότροπο πράγμα. Ο υπολογιστής κάθε φορά δίνει την ίδια απάντηση στο ίδιο πρόβλημα. Ποιος μας εγγυάται ότι ο ανθρώπινος νους θα κάνει το ίδιο;»
«Ο ανθρώπινος νους, κύριε Λόεσερ, το μόνο που κάνει είναι να χειρίζεται πληροφορίες. Δεν έχει σημασία αν ο χειρισμός γίνεται από τον ανθρώπινο νου ή από ένα μηχάνημα. Και τα δυο είναι απλά εργαλεία».
«Ναι, δεν αντιλέγω. Έχω εξετάσει την ευρηματική σας επίδειξη ότι ο νους μπορεί αντιγράψει έναν υπολογιστή, αλλά μου φαίνεται κάπως ανεφάρμοστο. Σωστή η θεωρία, αλλά τι μας λέει ότι η θεωρία μπορεί να γίνει και πράξη;»
«Έχω λόγους να το πιστεύω, κύριε. Εξάλλου, οι υπολογιστές δεν υπήρχαν ανέκαθεν. Οι άνθρωποι των σπηλαίων με τις τριήρεις τους, με τους λίθινους πελέκεις και τους σιδηροδρόμους τους δεν είχαν υπολογιστές».
«Και πιθανόν δεν έκαναν υπολογισμούς».
«Γνωρίζετε βέβαια πως κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια. Ακόμη και η κατασκευή ενός σιδηροδρόμου ή ενός ζιγκουράτ2 απαιτούσαν κάποιους υπολογισμούς, και αυτοί πρέπει να γίνονταν χωρίς υπολογιστές σαν αυτούς που ξέρουμε».
«Θέλετε να πείτε πως υπολόγιζαν με τον τρόπο που δείξατε;»
«Ίσως όχι. Εξάλλου, αυτή η μέθοδος – την ονομάσαμε γραφιστική παρεμπιπτόντως, από την αρχαία ευρωπαϊκή λέξη γράφω – έχει αναπτυχθεί από τους ίδιους τους υπολογιστές, άρα δεν μπορεί να είχε υπάρξει πριν απ’ αυτούς. Κι όμως, οι άνθρωποι των σπηλαίων είχαν κάποια μέθοδο υπολογισμούς, εσείς τι λέτε;»
«Χαμένες τέχνες! Αν πρόκειται να μιλήστε για χαμένες τέχνες – »
«Ω, όχι. Δεν είμαι ένθερμος υποστηρικτής των χαμένων τεχνών, αν και παραδέχομαι πως μπορεί να υπήρξαν κάποιες. Να μην ξεχνάμε όμως πως οι άνθρωποι έτρωγαν σιτηρά πριν από την εμφάνιση της υδροπονίας3, και εάν οι πρωτόγονοι έτρωγαν σιτηρά, θα έπρεπε να τα καλλιεργούσαν στο έδαφος. Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν;»
«Δεν ξέρω, αλλά θα πιστέψω σε μια εδαφική καλλιέργεια όταν δω κάποιον να καλλιεργεί σιτηρά στο χώμα. Και θα πιστέψω πως τρίβοντας δυο πυρόλιθος δημιουργείται φωτιά όταν το δω κι αυτό».
Ο Σούμαν του είπε καθησυχαστικά: «Ελάτε, το θέμα μας είναι η γραφιστική. Αυτή είναι απλά μέρος της μεθόδου της ασωματώσεως ή αιθεριοποίησης. Η μεταφορά με ογκώδη μέσα αντικαθίσταται από την άμεση μαζική μεταβίβαση από τόπο σε τόπο. Τα μέσα επικοινωνίας γίνονται λιγότερο ογκώδη και ολοένα πιο αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, συγκρίνετε το κομπιουτεράκι σας με τις ανοικονόμητες συσκευές πριν από χίλια χρόνια. Γιατί όχι; Τότε έπρεπε να γίνει το τελευταίο βήμα ολοκληρωτικής απαλλαγής από τους υπολογιστές. Παραδεχτείτε το, κύριε, το Πρόγραμμα Αριθμός είναι ζωτικής σημασίας. Η πρόοδος δε σηκώνει ολιγωρία, και γι’ αυτό χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας. Εάν δε σας συγκινεί ο πατριωτισμός, λάβετε υπόψη σας τη διανοητική απόλαυση που ενέχεται στο πρόγραμμα».
Ο Λόεσερ ήταν επιφυλακτικός. «Για ποια πρόοδο μιλάτε;» είπε. «Τι μπορείτε να κάνετε πέρα από τον πολλαπλασιασμό; Μπορείτε να ενοποιήσετε μια άρρητη συνάρτηση;»
«Εν καιρώ, κύριε, εν καιρώ. Τον περασμένο μήνα, έμαθα να κάνω διαίρεση. Μπορώ να εξαγάγω, και μάλιστα επακριβώς, ακέραια καθώς και δεκαδικά πηλίκα».
«Δεκαδικά πηλίκα; Με πόσα δεκαδικά;»
Ο προγραμματιστής Σούμαν προσπάθησε να μη δείξει τον ενθουσιασμό του. «Με όσα θέλετε!»
Ο Λόεσερ έμεινε εμβρόντητος. «Χωρίς υπολογιστή;»
«Βάλετέ μου ένα πρόβλημα».
«Διαιρέστε το είκοσι εφτά δια του δεκατρία. Στα έξι δεκαδικά».
Μετά από πέντε λεπτά ο Σούμαν του έδειξε το αποτέλεσμα: 2,076923.
Ο Λόεσερ το επαλήθευσε. «Ε, τούτο τώρα είναι καταπληκτικό. Ο πολλαπλασιασμός δε μ’ εντυπωσίασε και πολύ γιατί αφορά ακεραίους, στο κάτω-κάτω, και σκέφτηκα πως κάποιο επιδέξιο τέχνασμα θα μπορούσε να το κάνει. Αλλά δεκαδικοί –»
«Και πού να δείτε κι άλλα. Υπάρχει μια καινούρια εξέλιξη – άκρως απόρρητη μέχρι τούδε – την οποία εν ολίγοις δεν πρέπει να αποκαλύψω. Τούτο μόνον θα σας πω: πως έχουμε κάνει μια επαναστατική εξέλιξη στον τομέα των τετραγωνικών ριζών».
«Τετραγωνικών ριζών;»
«Υπάρχουν μερικά δύσκολα σημεία που δεν έχουμε επιλύσει ακόμη, αλλά ο τεχνικός Ομπ – ο άνθρωπος που εφεύρε αυτή την επιστημονική μέθοδο και που έχει μια καταπληκτική διαίσθηση σε σχέση μ’ αυτή –υποστηρίζει πως το πρόβλημα έχει σχεδόν λυθεί. Και αυτός δεν είναι παρά ένας τεχνικός. Ένα άτομο σαν κι εσάς, ένας καταρτισμένος και ταλαντούχος μαθηματικός, δε θα έχει καμιά δυσκολία».
«Τετραγωνικές ρίζες», μουρμούρισε ο Λόεσερ ανταποκρινόμενος στο δέλεαρ.
«Και κυβικές ρίζες. Είστε μαζί μας;»
«Ο Λόεσερ έτεινε το χέρι του ξαφνικά. «Κι εγώ μέσα!», είπε.
Ο στρατηγός Γουάιντερ πήγαινε μπρος πίσω με βαριά βήματα στην κεφαλή της αίθουσας απευθυνόμενος προς τους ακροατές του όπως ένας βάναυσος δάσκαλος αντιμετωπίζει ένα τσούρμο από απείθαρχους μαθητές. Δεν έδινε δεκάρα για το γεγονός ότι το ακροατήριό του ήταν πολίτες επιστήμονες, επικεφαλής του Προγράμματος Αριθμός. Ο στρατηγός ήταν υπεράνω όλων και έτσι θεωρούσε τον εαυτόν του εν παντί καιρώ και χρόνω.
«Βέβαια οι τετραγωνικές ρίζες και τα τοιαύτα είναι όλα καλά», άρχισε να τους λέει. «Εγώ προσωπικά δεν τα καταφέρνω μ’ όλα αυτά και δεν κατανοώ τις διαδικασίες τους, πάντως όμως είναι εντάξει. Πλην όμως, το πρόγραμμα δεν θα εκτραπεί σε κάτι που μερικοί από σας ονομάζετε ‘θεμελιώδεις αρχές’. Παίξετε όσο θέλετε με τη γραφιστική αφού όμως τελειώσει ο πόλεμος. Επί του παρόντος όμως έχουμε να λύσουμε συγκεκριμένα και πολύ πρακτικά προβλήματα».
Σε μια απόμακρη γωνιά ο τεχνικός Ομπ άκουγε με επώδυνη προσοχή. Φυσικά, έπαψε πλέον να είναι ένας ασήμαντος τεχνικός, απαλλάχτηκε από τα μέχρι τούδε καθήκοντά του και διορίστηκε στο πρόγραμμα μ’ έναν βαρύγδουπο τίτλο και γενναίο μισθό. Παρόλα αυτά, η κοινωνική διαφορά παρέμεινε και τα υψηλά ιστάμενα επιστημονικά κεφάλια δεν μπορούσαν ποτέ να πέσουν χαμηλά και να τον δεχτούν στις τάξεις τους ως ισότιμο μέλος. Για να πούμε και του Ομπ το δίκιο, ούτε κι αυτός το επιθυμούσε. Ένιωθε αμήχανα μαζί τους όπως κι αυτοί μαζί του.
Ο στρατηγός συνέχισε την ομιλία του: «Ο στόχος είναι απλούστατος, κύριοι – η αντικατάσταση των υπολογιστών. Ένα διαστημόπλοιο που μπορεί να πλοηγηθεί στο διάστημα χωρίς υπολογιστή πάνω στο σκάφος μπορεί να κατασκευαστεί στο πέμπτο του χρόνου και στο δέκατο του κόστους που απαιτούνται για την κατασκευή ενός πλοίου εξοπλισμένου με υπολογιστές. Θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε στόλους πέντε φορές πιο πολυάριθμους από εκείνους του Ντενέμπ αν μπορούσαμε ν’ απαλλαχτούμε από τους υπολογιστές.
»Επίσης βλέπω κάτι ακόμη πέρα απ’ αυτό. μπορεί να φαίνεται φανταστικό τώρα, ένα απλό όνειρο, αλλά στο μέλλον οραματίζομαι το επανδρωμένο βλήμα!»
Ακούστηκε ένα σύντομο μουρμουρητό από το ακροατήριο.
Ο στρατηγός συνέχισε: «Επί της παρούσης το κυριότερο κώλυμά μας είναι ότι τα βλήματα έχουν περιορισμένη ‘ευφυΐα’. Ο υπολογιστής που τα ελέγχει ενδέχεται να είναι τόσο μεγάλος που, γι’ αυτόν τον λόγο, να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν την αντιπυραυλική άμυνα ικανοποιητικά. Ελάχιστα βλήματα, αν όχι κανένα, επιτυγχάνουν τον στόχο τους. Έτσι λοιπόν οι εχθροπραξίες οδηγούνται σε αδιέξοδο, τόσο ευτυχώς για τον εχθρό όσο δυστυχώς και για μας.
»Από την άλλη, ένα επανδρωμένο βλήμα μ’ έναν ή δύο ανθρώπους μέσα του να ελέγχουν την τροχιά του με γραφιστική, θα ήταν ελαφρύτερο, πιο ευκίνητο, πιο ‘έξυπνο’. Θα μας έδινε ένα προβάδισμα που θα σηματοδοτούσε κάλλιστα το όριο της νίκης. Πέραν τούτου, κύριοι, οι επείγουσες ανάγκες του πολέμου μας αναγκάζουν να λάβουμε υπόψη ένα πράγμα. Ένας άνθρωπος είναι πολύ πιο αναλώσιμος από έναν υπολογιστή. Πολυάριθμα επανδρωμένα βλήματα θα μπορούσαν να εκτοξευτούν και κάτω από συνθήκες που κάθε ικανός στρατηγός δε θα δίσταζε να αναλάβει όσον αφορά τα κατευθυνόμενα από υπολογιστή βλήματα…»
Είπε κι άλλα πολλά, αλλά ο τεχνικός Ομπ δεν περίμενε άλλο.
Ο τεχνικός Ομπ, μόνος του στο διαμέρισμά του, μόχθησε πολύ να γράψει ένα σημείωμα που θα άφηνε πίσω του. Τελικά το έγραψε ως ακολούθως:
«Όταν άρχισα τη μελέτη αυτού που τώρα ονομάζεται γραφιστική, δεν ήταν περισσότερο από ένα χόμπι. Δεν έβλεπα τίποτε περισσότερο σ’ αυτό από μια ενδιαφέρουσα διασκέδαση, μια άσκηση του μυαλού.
»Όταν ξεκίνησε το Πρόγραμμα Αριθμός, πίστεψα πως άλλοι θα ήταν σοφότεροι από μένα, ότι η γραφιστική θα μπορούσε να έχει μια πρακτική εφαρμογή για το καλό της ανθρωπότητας, να βοηθήσει ίσως στην παραγωγή συσκευών για πραγματικά άμεση μαζική μεταβίβαση στην πράξη. Τώρα όμως βλέπω πως χρησιμοποιείται μόνο για θάνατο και καταστροφή.
»Δεν μπορώ να αντέξω στην ευθύνη που ενέχεται στην επινόηση της γραφιστικής».
Κατόπιν σκόπιμα έστρεψε την εστία ενός αποπολωτή πρωτεϊνών στον εαυτόν του και στη στιγμή έπεσε ανώδυνα νεκρός.
Στάθηκαν πάνω από τον τάφο του μικρόσωμου τεχνικού ενώ απέτιαν φόρο τιμής στο μεγαλείο της ανακάλυψής του.
Ο προγραμματιστής Σούμαν έκλινε σε ένδειξη σεβασμού το κεφάλι του μαζί με τους υπόλοιπους αλλά έμεινε ασυγκίνητος. Ο τεχνικός είχε εκπληρώσει το μερίδιό του και δεν χρειαζόταν τώρα, μετά απ’ όλα αυτά. Μπορεί να ανακάλυψε τη γραφιστική, αλλά τώρα που ήδη είχε ξεκινήσει, θα προχωρούσε από μόνη της ακατανίκητα, θριαμβευτικά μέχρι που επανδρωμένα βλήματα θα είχαν επιτευχθεί και ποιος ξέρει τι άλλο.
Εφτά εννιά εξήντα τρία, σκέφτηκε ο Σούμαν με βαθιά ικανοποίηση, και δε χρειάζομαι κανέναν υπολογιστή να μου το πει. Ο υπολογιστής είναι μέσα στο μυαλό μου.
Και τούτο τον έκανε να νιώθει μια αίσθηση ισχύος.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1Ο Ντενέμπ (Deneb) είναι ο φωτεινότερος αστέρας στον αστερισμό του Κύκνου, οποίος και σηματοδοτεί την ουρά του αστερισμού. Το όνομα Ντενέμπ προέρχεται από την αραβική φράση ذنب الدجاجة, Al Dhanab al Dajajah, που σημαίνει «Η Ουρά της Κότας», από τη θέση του στη μορφή του αστερισμού, ο οποίος για τους Άραβες δεν παρίστανε συνήθως κύκνο, αλλά κότα. Ο αστέρας είναι 60 χιλιάδες φορές λαμπρότερος του Ήλιου μας και απέχει πάνω από 1600 έτη φωτός. Η ακτίνα του είναι 141.300.000 χιλιόμετρα, δηλαδή σχεδόν στην απόσταση ηλίου και γης. (Βικιπαίδεια)
2Τα Ζιγκουράτ ήταν ογκώδεις κατασκευές που χτίστηκαν από τους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας και του ιρανικού οροπεδίου και είχαν τη μορφή βαθμιδωτής πυραμίδας, με τον κύριο ναό να βρίσκεται στην κορυφή της κατασκευής. (Βικιπαίδεια)
3Η καλλιέργεια φυτών όχι στο έδαφος αλλά με τις ρίζες τους βυθισμένες σε νερό που περιέχει κατάλληλα θρεπτικά στοιχεία. (Βικιπαίδεια)The Feeling of Power
Isaac Asimov
Jehan Shuman was used to dealing with the men in authority on long-embattled earth. He was only a civilian but he originated programming patterns that resulted in self-directing war computers of the highest sort. Generals consequently listened to him. Heads of congressional committees too.
There was one of each in the special lounge of New Pentagon. General Weider was space-burned and had a small mouth puckered almost into a cipher. He smoked Denebian tobacco with the air of one whose patriotism was so notorious he could be allowed such liberties.
Shuman, tall, distinguished, and Programmer-first-class, faced them fearlessly.
He said, "This, gentlemen, is Myron Aub."
"The one with the unusual gift that you discovered quite by accident," said Congressman Brant placidly. "Ah." He inspected the little man with the egg-bald head with amiable curiosity.
The little man, in return, twisted the fingers of his hands anxiously. He had never been near such great men before. He was only an aging low-grade technician who had long ago failed all tests designed to smoke out the gifted ones among mankind and had settled into the rut of unskilled labor. There was just this hobby of his that the great Programmer had found out about and was now making such a frightening fuss over.
General Weider said, "I find this atmosphere of mystery childish."
"You won't in a moment," said Shuman. "This is not something we can leak to the first comer. Aub!" There was something imperative about his manner of biting off that one-syllable name, but then he was a great Programmer speaking to a mere technician. "Aub! How much is nine times seven?"
Aub hesitated a moment. His pale eyes glimmered with a feeble anxiety.
"Sixty-three," he said.
Congressman Brant lifted his eyebrows. "Is that right?"
"Check it for yourself, Congressman."
The congressman took out his pocket computer, nudged the milled edges twice, looked at its face as it lay there in the palm of his hand, and put it back. He said, "Is this the gift you brought us here to demonstrate. An illusionist?"
"More than that, sir. Aub has memorized a few operations and with them he computes on paper."
"A paper computer?" said the general. He looked pained.
"No, sir," said Shuman patiently. "Not a paper computer. Simply a piece of paper. General, would you be so kind as to suggest a number?"
"Seventeen," said the general.
"And you, Congressman?"
"Twenty-three."
"Good! Aub, multiply those numbers, and please show the gentlemen your manner of doing it."
"Yes, Programmer," said Aub, ducking his head. He fished a small pad out of one shirt pocket and an artist's hairline stylus out of the other. His forehead corrugated as he made painstaking marks on the paper.
General Weider interrupted him sharply. "Let's see that."
Aub passed him the paper, and Weider said, "Well, it looks like the figure seventeen."
Congressman Brant nodded and said, "So it does, but I suppose anyone can copy figures off a computer. I think I could make a passable seventeen myself, even without practice."
"If you will let Aub continue, gentlemen," said Shuman without heat.
Aub continued, his hand trembling a little. Finally he said in a low voice, "The answer is three hundred and ninety-one."
Congressman Brant took out his computer a second time and flicked it. "By Godfrey, so it is. How did he guess?"
"No guess, Congressman," said Shuman. "He computed that result. He did it on this sheet of paper."
"Humbug," said the general impatiently. "A computer is one thing and marks on a paper are another."
"Explain, Aub," said Shuman.
"Yes, Programmer. Well, gentlemen, I write down seventeen, and just underneath it I write twenty-three. Next I say to myself: seven times three -"
The congressman interrupted smoothly, "Now, Aub, the problem is seventeen times twenty-three."
"Yes, I know," said the little technician earnestly, "but I start by saying seven times three because that's the way it works. Now seven times three is twenty-one."
"And how do you know that?" asked the congressman.
"I just remember it. It's always twenty-one on the computer. I've checked it any number of times."
"That doesn't mean it always will be, though, does it?" said the congressman.
"Maybe not," stammered Aub. "I'm not a mathematician. But I always get the right answers, you see."
"Go on."
"Seven times three is twenty-one, so I write down twenty-one. Then one times three is three, so I write down three under the two of twenty-one."
"Why under the two?" asked Congressman Brant at once.
"Because - " Aub looked helplessly at his superior for support. "It's difficult to explain."
Shuman said, "If you will accept his work for the moment, we can leave the details for the mathematicians."
Brant subsided.
Aub said, "Three plus two makes five, you see, so the twenty- one becomes a fifty-one. Now you let that go for a while and start fresh. You multiply seven and two, that's fourteen, and one and two, that's two. Put them down like this and it adds up to thirty-four. Now if you put the thirty-four under the fifty-one this way and add them, you get three hundred and ninety-one, and that's the answer."
23 14 51
17 2 34
21 34 391
3
51
There was an instant's silence and then General Weider said, "I don't believe it. He goes through this rigmarole and makes up numbers and multiplies and adds them this way and that, but I don't believe it. It's too complicated to be anything but horn-swoggling."
"Oh no, sir," said Aub in a sweat. "It only seems complicated because you're not used to it. Actually the rules are quite simple and will work for any numbers."
"Any numbers, eh?" said the general. "Come, then." He took out his own computer (a severely styled GI model) and struck it at random. "Make a five seven three eight on the paper. That's five thousand seven hundred and thirty-eight."
"Yes, sir," said Aub, taking a new sheet of paper.
"Now" - more punching of his computer - "seven two three nine. Seven thousand two hundred and thirty-nine."
"Yes, sir."
"And now multiply those two."
"It will take some time," quavered Aub.
"Take the time," said the general.
"Go ahead, Aub," said Shuman crisply.
Aub set to work, bending low. He took another sheet of paper and another. The general took out his watch finally and stared at it. "Are you through with your magic-making, Technician?"
"I'm almost done, sir. Here it is, sir. Forty-one million, five hundred and thirty-seven thousand, three hundred and eighty-two." He showed the scrawled figures of the result.
General Weider smiled bitterly. He pushed the multiplication contact on his computer and let the numbers whirl to a halt. And then he stared and said in a surprised squeak, "Great Galaxy, the fella's right."
The President of the Terrestrial Federation had grown haggard in office and in private he allowed a look of settled melancholy to appear on his sensitive features. The Denebian War, after its early start of vast movement and great popularity, had trickled down into a sordid matter of maneuver and counter-maneuver, with discontent rising steadily on earth. Possibly, it was rising on Deneb, too.
And now Congressman Brant, head of the important Committee on Military Appropriations, was cheerfully and smoothly spending his half-hour appointment spouting nonsense.
"Computing without a computer," said the president impatiently, "is a contradiction in terms."
"Computing," said the congressman "is only a system for handling data. A machine might do it, or the human brain might. Let me give you an example." And, using the new skills he had learned, he worked out sums and products until the president, despite himself, grew interested.
"Does this always work?"
"Every time, Mr. President. It is foolproof."
"Is it hard to learn?"
"It took me a week to get the real hang of it. I think you would do better."
"Well," said the president, considering, "it's an interesting parlor game, but what is the use of it?"
"What is the use of a newborn baby, Mr. President? At the moment there is no use, but don't you see that this points the way toward liberation from the machine. Consider, Mr. President" - the congressman rose and his deep voice automatically took on some of the cadences he used in public debate - "that the Denebian War is a war of computer against computer. Their computers forge an impenetrable shield of counter missiles against our missiles, and ours forge one against theirs. If we advance the efficiency of our computers, so do they theirs, and for five years a precarious and profitless balance has existed.
"Now we have in our hands a method for going beyond the computed, leapfrogging it, passing through it. We will combine the mechanics of computation with human thought; we will have the equivalent of intelligent computers, billions of them. I can't predict what the consequences will be in detail, but they will be incalculable. And if Deneb beats us to the punch, they may be unimaginably catastrophic."
The president said, troubled, "What would you have me do?"
"Put the power of the administration behind the establishment of a secret project on human computation. Call it Project Number, if you like. I can vouch for my committee, but I will need the administration behind me."
"But how far can human computation go?"
"There is no limit. According to Programmer Shuman, who first introduced me to this discovery - "
"I've heard of Shuman, of course."
"Yes. Well, Dr. Shuman tells me that in theory there is nothing the computer can do that the human mind cannot do. The computer merely takes a finite amount of data and performs a finite amount of operations on them. The human mind can duplicate the process."
The president considered that. He said, "If Shuman says this, I am inclined to believe him - in theory. But, in practice, how can anyone know how a computer works?"
Brant laughed genially. "Well, Mr. President, I asked the same question. It seems that at one time computers were designed directly by human beings. Those were simple computers, of course, this being before the time of the rational use of computers to design more advanced computers had been established."
"Yes, yes. Go on."
"Technician Aub apparently had, as his hobby, the reconstruction of some of these ancient devices, and in so doing he studied the details of their workings and found he could imitate them. The multiplication I just performed for you is an imitation of the workings of a computer."
"Amazing!"
The congressman coughed gently. "If I may make another point, Mr. President - the further we can develop this thing, the more we can divert our federal effort from computer production and computer maintenance. As the human brain takes over, more of our energy can be directed into peacetime pursuits and the impingement of war on the ordinary man will be less. This will be most advantageous for the party in power, of course."
"Ah," said the president, "I see your point. Well, sit down, Congressman, sit down. I want some time to think about this. But meanwhile, show me that multiplication trick again. Let's see if I can't catch the point of it."
Programmer Shuman did not try to hurry matters. Loesser was conservative, very conservative, and liked to deal with computers as his father and grandfather had. Still, he controlled the West European computer combine, and if he could be persuaded to join Project Number in full enthusiasm, a great deal would be accomplished.
But Loesser was holding back. He said, "I'm not sure I like the idea of relaxing our hold on computers. The human mind is a capricious thing. The computer will give the same answer to the same problem each time. What guarantee have we that the human mind will do the same?"
"The human mind, Computer Loesser, only manipulates facts. It doesn't matter whether the human mind or a machine does it. They are just tools."
"Yes, yes. I've gone over your ingenious demonstration that the mind can duplicate the computer, but it seems to me a little in the air. I'll grant the theory, but what reason have we for thinking that theory can be converted to practice?"
"I think we have reason, sir. After all, computers have not always existed. The cavemen with their triremes, stone axes, and railroads had no computers."
"And possibly they did not compute."
"You know better than that. Even the building of a railroad or a ziggurat called for some computing, and that must have been without computers as we know them."
"Do you suggest they computed in the fashion you demonstrate?"
"Probably not. After all, this method - we call it 'graphitics,' by the way, from the old European word 'grapho,' meaning 'to write' - is developed from the computers themselves, so it cannot have antedated them. Still, the cave men must have had some method, eh?"
"Lost arts! If you're going to talk about lost arts - "
"No, no. I'm not a lost art enthusiast, though I don't say there may not be some. After all, man was eating grain before hydroponics, and if the primitives ate grain, they must have grown it in soil. What else could they have done?"
"I don't know, but I'll believe in soil growing when I see someone grow grain in soil. And I'll believe in making fire by rubbing two pieces of flint together when I see that too."
Shuman grew placative. "Well, let's stick to graphitics. It's just part of the process of etherealization. Transportation by means of bulky contrivances is giving way to mass transference. Communications devices become less massive and more efficient constantly. For that matter, compare your pocket computer with the massive jobs of a thousand years ago. Why not, then, the last step of doing away with computers altogether? Come, sir, Project Number is a going concern; progress is already headlong. But we want your help. If patriotism doesn't move you, consider the intellectual adventure involved."
Loesser said skeptically, "What progress? What can you do beyond multiplication? Can you integrate a transcendental function?"
"In time, sir. In time. In the last month, I have learned to handle division. I can determine, and correctly, integral quotients and decimal quotients."
"Decimal quotients? To how many places?"
Programmer Shuman tried to keep his tone casual. "Any number!"
Loesser's jaw dropped. "Without a computer?"
"Set me a problem."
"Divide twenty-seven by thirteen. Take it to six places."
Five minutes later Shuman said, "Two point oh seven six nine two three."
Loesser checked it. "Well, now, that's amazing. Multiplication didn't impress me too much because it involved integers, after all, and I thought trick manipulation might do it. But decimals - "
"And that is not all. There is a new development that is, so far, top secret and which, strictly speaking, I ought not to mention. Still - we may have made a break-through on the square root front."
"Square roots?"
"It involves some tricky points and we haven't licked the bugs yet, but Technician Aub, the man who invented the science and who has amazing intuition in connection with it, maintains he has the problem almost solved. And he is only a technician. A man like yourself, a trained and talented mathematician, ought to have no difficulty."
"Square roots," muttered Loesser, attracted.
"Cube roots, too. Are you with us?"
Loesser's hand thrust out suddenly. "Count me in."
General Weider stumped his way back and forth at the head of the room and addressed his listeners after the fashion of a savage teacher facing a group of recalcitrant students. It made no difference to the general that they were the civilian scientists heading Project Number. The general was over-all head, and he so considered himself at every waking moment.
He said, "Now square roots are fine. I can't do them myself and I don't understand the methods, but they're fine. Still, the project will not be sidetracked into what some of you call the fundamentals. You can play with graphitics any way you want to after the war is over, but right now we have specific and very practical problems to solve."
In a far corner Technician Aub listened with painful attention. He was no longer a technician, of course, having been relieved of his duties and assigned to the project, with a fine-sounding title and good pay. But, of course, the social distinction remained, and the highly placed scientific leaders could never bring themselves to admit him to their ranks on a footing of equality. Nor, to do Aub justice, did he, himself, wish it. He was as uncomfortable with them as they with him.
The general was saying, "Our goal is a simple one, gentlemen - the replacement of the computer. A ship that can navigate space without a computer on board can be constructed in one fifth the time and at one tenth the expense of a computer-laden ship. We could build fleets five times, ten times, as great as Deneb could if we could but eliminate the computer.
"And I see something even beyond this. It may be fantastic now, a mere dream, but in the future I see the manned missile!"
There was an instant murmur from the audience.
The general drove on. "At the present time our chief bottleneck is the fact that missiles are limited in intelligence. The computer controlling them can only be so large, and for that reason they can meet the changing nature of anti-missile defenses in an unsatisfactory way. Few missiles, if any, accomplish their goal, and missile warfare is coming to a dead end, for the enemy, fortunately, as well as for ourselves.
"On the other hand, a missile with a man or two within, controlling flight by graphitics, would be lighter, more mobile, more intelligent. It would give us a lead that might well mean the margin of victory. Besides which, gentlemen, the exigencies of war compel us to remember one thing. A man is much more dispensable than a computer. Manned missiles could be launched in numbers and under circumstances that no good general would care to undertake as far as computer-directed missiles are concerned . . ."
He said much more, but Technician Aub did not wait.
Technician Aub, in the privacy of his quarters, labored long over the note he was leaving behind. It read finally as follows:
"When I began the study of what is now called graphitics, it was no more than a hobby. I saw no more in it than an interesting amusement, an exercise of mind.
"When Project Number began, I thought that others were wiser than I, that graphitics might be put to practical use as a benefit to mankind, to aid in the production of really practical mass-transference devices perhaps. But now I see it is to be used only for death and destruction.
"I cannot face the responsibility involved in having invented graphitics."
He then deliberately turned the focus of a protein depolarizer on himself and fell instantly and painlessly dead.
They stood over the grave of the little technician while tribute was paid to the greatness of his discovery.
Programmer Shuman bowed his head along with the rest of them but remained unmoved. The technician had done his share and was no longer needed, after all. He might have started graphitics, but now that it had started, it would carry on by itself overwhelmingly, triumphantly, until manned missiles were possible with who knew what else.
Nine times seven, thought Shuman with deep satisfaction, is sixty-three, and I don't need a computer to tell me so. The computer is in my own head.
And it was amazing the feeling of power that gave him.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου