Μήπως η Ολλανδία ξεκίνησε το τέλος της κοινωνικής Ευρώπης;
Η πρόσφατη ανακοίνωση της ολλανδικής κυβέρνησης ότι το Κράτος Πρόνοιας
θα αντικατασταθεί από μια απροσδιόριστη «συμμετοχική κοινωνία» μπορεί
να είναι η είδηση της χρονιάς - ή τουλάχιστον αξίζει να είναι. Δεν
υπάρχει αμφιβολία ότι οι τίτλοι υπεραπλουστεύουν τα κείμενα ως συνήθως. Αλλά ο
συναγερμός ηχεί: αν οι Ολλανδοί, οι οποίοι είναι ένα παράδειγμα του
πλούτου, της αποτελεσματικότητας και της δημοκρατίας και αποτελούν το σπίτι του παγκοσμιοποιημένου κόσμου,διακηρύττουν ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο
βρίσκεται σε ύφεση, τι μπορούμε να περιμένουμε σε πολιτικά χωλαίνουσες , κλειστές
κοινωνίες όπως η δική μας; (Σημ. Gerontakos: εννοεί την Ισπανία) Πώς να μην είναι σε ύφεση, αν μας λένε ότι το
χάος που προκάλεσαν οι πολιτικές λιτότητας θα σημάνει τη μη βιωσιμότητα του κοινωνικού μοντέλου της ΕΕ, την οποία
βλέπουμε ως μια φυσική προσδοκία για κάθε άτομο ή έθνος;
Μήπως αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη έχει πάψει πλέον να προοδεύει , ότι έχει χτυπήσει ταβάνι και από εδώ και μπρος μόνο θα υποχωρεί;
Η κοινωνία βασίζεται σε τρεις συμβάσεις.
Η πρώτη κοινωνική σύμβαση είναι μεταξύ των γενεών: άτομα σε ηλικία εργασίας συντηρούν τα υπόλοιπα, τόσο τους γέροντες όσο και τους νεότερους. Αν και μερικές φορές το ξεχνάμε, οι συντάξεις δεν καταβάλλονται από τις αποταμιεύσεις των συνταξιούχων, αλλά από τους φόρους εκείνων που εργάζονται. Αυτή η μαζική διαγενεακή μεταφορά εισοδήματος (121 δισεκατομμύρια € στην Ισπανία το 2013, δηλαδή 12 τοις εκατό του ΑΕΠ), είναι αποδεκτή χωρίς ερωτήσεις. Το παλιό, καθώς το θέτουν οι πολιτικοί , είναι οι γέροντές "μας". Ένα συνταξιοδοτικό σύστημα βασισμένο εξ ολοκλήρου στην ανάκτηση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων που πραγματοποιήθηκαν από κάθε άτομο κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής του θα ισοδυναμούσε με μια ριζική αλλαγή στο δικό μας πολιτικό, οικονομικό, και κοινωνικό μοντέλο.
Η δεύτερη κοινωνική σύμβαση είναι αυτή μεταξύ των τάξεων.Εξίσου υποκείμενη ως προς τη συνύπαρξή μας μας είναι η αποδοχή της μεταβίβασης εισοδήματος από τις πλουσιότερες τάξεις στις φτωχότερες. Η προοδευτική φορολόγηση, την οποία αποδεχόμαστε επίσης, είναι η απόδειξη γι΄αυτό . Γιατί θα πρέπει όσοι έχουν περισσότερα να πληρώνουν περισσότερο; Δεν θα έπρεπε να πληρώνουμε όλοι το ίδιο ποσοστό; Αυτές είναι ερωτήσεις που τίθενται συχνότερα από τους αμερικανούς λιμπεραλιστές .Οι αντάρτες του ελάχιστου κράτους περιορίζονται στη διασφάλιση της ιδιωτικής περιουσίας και στην εκτέλεση των συμβάσεων. Αλλά στην "κοινωνική" Ευρώπη κανένα κόμμα δεν θα πήγαινε σε εκλογές με ένα πρόγραμμα που θα πρότεινε να περισταλεί η προοδευτική φορολογία, και μαζί με αυτό η εξασφάλιση το ίσων ευκαιριών (παιδεία, υγεία), πολιτικές που (θεωρητικά τουλάχιστον) στηρίζονται στην αρχή ότι η θέση του ατόμου στην κοινωνία θα καθορίζεται , όχι εξ ολοκλήρου από τη γέννηση και κοινωνική προέλευση, αλλά, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από την αξία τους.
Η τρίτη κοινωνική σύμβαση είναι αυτή μεταξύ των εδαφών. Κάθε κράτος έχει πλουσιότερες και φτωχότερες περιφέρειες, και δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το χάσμα και την διαιώνισή του απλώς σαν κάτι που ανήκει στη φυσική τάξη των πραγμάτων. Ανεξάρτητα από τη συζήτηση σχετικά με τα αίτια αυτών των ανισοτήτων και τους τρόπους μετριασμούς των, όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να διορθωθούν μέσω της μεταβίβασης εισοδήματος και ότι χωρίς αυτήν την «εδαφική συνοχή» είναι αδύνατο να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ενότητα μιας χώρας.
Αυτές οι τρεις κοινωνικές συμβάσεις εκφράζουν, όπως οι Αμερικανοί αρέσκονται να λένε , τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Στην Ευρώπη, η δημοκρατία είναι το αποτέλεσμα μιας ευρείας συμφωνίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, τεκμηριωμένης ακριβώς στη γενική αποδοχή μιας οικονομίας που βασίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, με αντάλλαγμα μια κοινωνική κατάσταση που είναι αναδιανεμητική σε καθεμιά από τις παραπάνω τρεις διαστάσεις.
Η ολλανδική κυβέρνηση θεωρεί τώρα ότι ορισμένες πτυχές της κοινωνικής πρόνοιας θα πρέπει και πάλι να είναι ατομική υπόθεση, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να επιστρέφουν στις τοπικές και όχι στις εθνικές αρχές.
Αυτό που προκαλεί έκπληξη σε συζητήσεις αυτού του είδους είναι η αδιαφορία τους για μια προφανή εναλλακτική λύση: ότι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε αυτην την τριπλή κοινωνική συμφωνία είναι το να θέσουμε αυτές τις ευθύνες προοδευτικά σε ανώτερο επίπεδο, δηλαδή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χτίζοντας το ευρωπαϊκό Κράτος Πρόνοιας. Αυτός είναι , βέβαια, ένας δύσκολος δρόμος ,αλλά το ρίξουμε πετσέτα, χτίζοντας χαρακώματα γύρω από κάθε τμήμα εθνικού εδάφους και κρυπτόμενοι πίσω από αυτά , δε φαίνεται να είναι ο καλύτερος δρόμος προς ος το μέλλον.
Jose Ignacio Torreblanca
Μήπως αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη έχει πάψει πλέον να προοδεύει , ότι έχει χτυπήσει ταβάνι και από εδώ και μπρος μόνο θα υποχωρεί;
Η κοινωνία βασίζεται σε τρεις συμβάσεις.
Η πρώτη κοινωνική σύμβαση είναι μεταξύ των γενεών: άτομα σε ηλικία εργασίας συντηρούν τα υπόλοιπα, τόσο τους γέροντες όσο και τους νεότερους. Αν και μερικές φορές το ξεχνάμε, οι συντάξεις δεν καταβάλλονται από τις αποταμιεύσεις των συνταξιούχων, αλλά από τους φόρους εκείνων που εργάζονται. Αυτή η μαζική διαγενεακή μεταφορά εισοδήματος (121 δισεκατομμύρια € στην Ισπανία το 2013, δηλαδή 12 τοις εκατό του ΑΕΠ), είναι αποδεκτή χωρίς ερωτήσεις. Το παλιό, καθώς το θέτουν οι πολιτικοί , είναι οι γέροντές "μας". Ένα συνταξιοδοτικό σύστημα βασισμένο εξ ολοκλήρου στην ανάκτηση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων που πραγματοποιήθηκαν από κάθε άτομο κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής του θα ισοδυναμούσε με μια ριζική αλλαγή στο δικό μας πολιτικό, οικονομικό, και κοινωνικό μοντέλο.
Η δεύτερη κοινωνική σύμβαση είναι αυτή μεταξύ των τάξεων.Εξίσου υποκείμενη ως προς τη συνύπαρξή μας μας είναι η αποδοχή της μεταβίβασης εισοδήματος από τις πλουσιότερες τάξεις στις φτωχότερες. Η προοδευτική φορολόγηση, την οποία αποδεχόμαστε επίσης, είναι η απόδειξη γι΄αυτό . Γιατί θα πρέπει όσοι έχουν περισσότερα να πληρώνουν περισσότερο; Δεν θα έπρεπε να πληρώνουμε όλοι το ίδιο ποσοστό; Αυτές είναι ερωτήσεις που τίθενται συχνότερα από τους αμερικανούς λιμπεραλιστές .Οι αντάρτες του ελάχιστου κράτους περιορίζονται στη διασφάλιση της ιδιωτικής περιουσίας και στην εκτέλεση των συμβάσεων. Αλλά στην "κοινωνική" Ευρώπη κανένα κόμμα δεν θα πήγαινε σε εκλογές με ένα πρόγραμμα που θα πρότεινε να περισταλεί η προοδευτική φορολογία, και μαζί με αυτό η εξασφάλιση το ίσων ευκαιριών (παιδεία, υγεία), πολιτικές που (θεωρητικά τουλάχιστον) στηρίζονται στην αρχή ότι η θέση του ατόμου στην κοινωνία θα καθορίζεται , όχι εξ ολοκλήρου από τη γέννηση και κοινωνική προέλευση, αλλά, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από την αξία τους.
Η τρίτη κοινωνική σύμβαση είναι αυτή μεταξύ των εδαφών. Κάθε κράτος έχει πλουσιότερες και φτωχότερες περιφέρειες, και δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το χάσμα και την διαιώνισή του απλώς σαν κάτι που ανήκει στη φυσική τάξη των πραγμάτων. Ανεξάρτητα από τη συζήτηση σχετικά με τα αίτια αυτών των ανισοτήτων και τους τρόπους μετριασμούς των, όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να διορθωθούν μέσω της μεταβίβασης εισοδήματος και ότι χωρίς αυτήν την «εδαφική συνοχή» είναι αδύνατο να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ενότητα μιας χώρας.
Αυτές οι τρεις κοινωνικές συμβάσεις εκφράζουν, όπως οι Αμερικανοί αρέσκονται να λένε , τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Στην Ευρώπη, η δημοκρατία είναι το αποτέλεσμα μιας ευρείας συμφωνίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, τεκμηριωμένης ακριβώς στη γενική αποδοχή μιας οικονομίας που βασίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, με αντάλλαγμα μια κοινωνική κατάσταση που είναι αναδιανεμητική σε καθεμιά από τις παραπάνω τρεις διαστάσεις.
Η ολλανδική κυβέρνηση θεωρεί τώρα ότι ορισμένες πτυχές της κοινωνικής πρόνοιας θα πρέπει και πάλι να είναι ατομική υπόθεση, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να επιστρέφουν στις τοπικές και όχι στις εθνικές αρχές.
Αυτό που προκαλεί έκπληξη σε συζητήσεις αυτού του είδους είναι η αδιαφορία τους για μια προφανή εναλλακτική λύση: ότι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε αυτην την τριπλή κοινωνική συμφωνία είναι το να θέσουμε αυτές τις ευθύνες προοδευτικά σε ανώτερο επίπεδο, δηλαδή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χτίζοντας το ευρωπαϊκό Κράτος Πρόνοιας. Αυτός είναι , βέβαια, ένας δύσκολος δρόμος ,αλλά το ρίξουμε πετσέτα, χτίζοντας χαρακώματα γύρω από κάθε τμήμα εθνικού εδάφους και κρυπτόμενοι πίσω από αυτά , δε φαίνεται να είναι ο καλύτερος δρόμος προς ος το μέλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου