Memento mori

Ὁ κύκλος τῶν ζωδίων

I Εἶχε τὰ χέρια γυμνὰ καὶ τὰ πόδια γυμνὰ καὶ περπατοῦσε, σὰν τὸν Ἔρωτα τὸ γυμνό, ἀνάμεσα στὶς ἀνθισμένες κουφοξυλιές. «Memento mori», συλλογίστηκα τότες. Τὰ μάτια της ἔλαμπαν σὰν τὴ φλόγα στὸ τζάκι. Χειμωνιάτικη φλόγα κ’ ἡ βροχὴ νὰ ταξιδεύει στοὺς κάμπους καὶ νὰ νυχτώνει στὶς λαγκαδιές. Θάθελα νὰ κοιμηθῶ μέσα στὰ μάτια της, νὰ καρτε- ρέσω τὴν ἄνοιξη, τὸ πράσινο βρύο ποὺ θ’ ἀνθίσει στοὺς βράχους. Θάθελα ν’ ἀγαπήσω τὰ μάτια της μὲ τὴν ἀγάπη τὴν ἥσυχη, μὲ τὴν ἀγάπη τὴν ἄδολη. Θάθελα νὰ σωπάσω μαζί της. «Memento mori», συλλογίστηκα τότες. Εἴταν ἕνα ἥσυχο πρόσωπο, προορισμένο νὰ κάνει τὴν προσευχὴ του τ’ ἀπόβραδο, ἀνάμεσα σὲ γαλάζιους ἀγγέλους. Τὸ πρόσωπο τοῦ παιδιοῦ ποὺ νυστάζει. Τὸ πρόσωπο τῆς κόρης τῆς νέας, ποὺ κουβεντιάζει μὲ τ’ ἄστρα στὸ νερό, στὸ πηγάδι. Τὸ πρόσωπο τῆς γυναίκας, ποὺ διπλώνει τὰ χέρια της στὴν ποδιά της κι ἀναπαύει τὸ μόχθο της. Θάθελα νὰ τῆς φορέσω ἕνα βραχιόλι στὸ πόδι, ἀπὸ κοράλλι ξανθό. Θάθελα νὰ σκαλίσω στὸν ἀλάβαστρο τὸν πορτοκαλὴ τὰ φύλλα τοῦ γέλιου της. Θάθελα νὰ πασπατέψω τὸν κόρφο της, τὸ χλωμό, τὸ ζεστό, σημάδι σημάδι. «Memento mori», συλλογίστηκα τότες. Σηκώθηκε ν’ ἀνάψει φωτιὰ καὶ φαρδύναν τὰ πόδια της καὶ διψάσαν τὰ χέρια μου, δυὸ ἀνθρώπινα χέρια, καὶ λαμπάδιασαν τὰ στεγνὰ δάχτυλά μου κ’ ἔνιωσα τὸ κορμί μου νὰ καταλιέται, σὰν τὸ φρύγανο τὸ κορμί μου νὰ καίγεται. «Memento mori», συλλογίστηκα τότες. I.M. Παναγιωτόπουλος (1901-1982)*, Ὁ κύκλος τῶν ζωδίων, 1952 *Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος - Βικιπαίδεια ** BiblioNet : Παναγιωτόπουλος, Ι. Μ. Memento mori: λατινική φράση που σημαίνει "Θυμήσου το θάνατο" .H παράδοση την θέλει να ακούγεται στη διάρκεια της τελετής της  στέψης των Ρωμαίων αυτοκρατόρων ως υπενθύμιση της φθαρτότητας της ανθρώπινης φύσης και αποτροπή  της οίησης  και της λήψης άδικων αποφάσεων κατά την άσκηση της εξουσίας τους. Στο  Μεσαίωνα η φράση πήρε θρησκευτικό χαρακτήρα  και σχετιζόταν με την προετοιμασία του ανθρώπου για τη μετά θάνατον ζωή. Ο καλός χριστιανός όφειλε να ζει με τη σκέψη της μέλλουσας Κρίσης, διάγοντας ενάρετο βίο και αποφεύγοντας  τα συνήθη αμαρτήματα της ψυχής και της σάρκας. Η δυτική ζωγραφική  , υπό την επίδραση της θρησκείας, αποτυπώνει με ιδιαίτερη έμφαση τη φθαρτότητα της ανθρώπινης φύσης , βάζοντας μέσα στους πίνακες σύμβολα του θανάτου , όπως  ανθρώπινα κρανία, μαύρα πουλιά, τέρατα, ταφόπλακες, τον ίδιο το  χάρο... Η ανακάλυψη της δαγκεροτυπίας  και της φωτογραφίας  έδωσε  τη δυνατότητα στα φτωχά κοινωνικά στρώματα της δυτικης Ευρώπης  και της Βικτωριανής Αγγλίας να "απαθανατίσουν"  post mortem τα αγαπημένα πρόσωπα αμέσως μόλις έφευγαν από τη ζωή, σκηνοθετώντας το θάνατό τους  ως ...ψευδαίσθηση ζωής, βάζοντας  τους δηλαδή τους νεκρούς είτε να "κοιμούνται" είτε να κάθονται σε πολυθρόνες με... ανοιχτά τα μάτια είτε "αγκαλιασμένους"  με τους συγγενείς  , σε μια ξεχωριστή εκδήλωση αγάπης.