Πώς ακουγόταν η λύρα του Απόλλωνα;

Παντελής Πετράκης

news247.gr 

5–7 λεπτά

---

Πώς ακουγόταν όμως αυτή η πρώτη λύρα, που, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Ερμής έφτιαξε από καύκαλο χελώνας και έντερα προβάτου; Τι μουσική παρήγαγε η λύρα του Απόλλωνα;

Σε αυτό το ερώτημα απάντησε το απόγευμα της Πέμπτης ο Θοδωρής Κουμαρτζής, στο βιωματικό εργαστήριο “Η λύρα του Απόλλωνα” που έλαβε χώρα στο μουσείο Σείκιλον, στο πλαίσιο του φεστιβάλ “Mate” για την μουσική, την τέχνη, την τεχνολογία και την εκπαίδευση.

Ο Ευρωπός, η λύρα και το… Netflix

Από την λύρα που κρατά ο Θοδωρής Κουμαρτζής ξεπηδά μια μελωδία σαν βγαλμένη από όνειρο. Μπροστά του πάνω στους πάγκους και στους τοίχους τριγύρω, έγχορδα μουσικά όργανα, βγαλμένα από άλλες εποχές. Μεταξύ αυτών η φόρμινξ, η κίθαρις, η βάρβιτος. Κατασκευασμένα όλα στο οικογενειακό οργανοποιείο, στον Ευρωπό του Κιλκίς.

Όλα ξεκίνησαν πριν περίπου δέκα χρόνια, όταν ο αδερφός του Θοδωρή, Νίκος, ασχολήθηκε, στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής, με την ανακατασκευή της αρχαίας ελληνικής λύρας. Σε αυτό είχε την βοήθεια του πατέρα του, Αναστάσιου, πάθος του οποίου αποτελούν τα παραδοσιακά μουσικά όργανα.

Με την βοήθεια, λοιπόν, του πατέρα του, η εμπειρία του οποίου στάθηκε πολύτιμη, και χρησιμοποιώντας το εργαστήριό του, ο Νίκος ξεκίνησε τότε το project lyra 2.0. Αυτό επρόκειτο να εξελιχθεί σε αυτό που στο εξωτερικό είναι γνωστό ως luthieros, ένα οργανοποιείο που ασχολείται με την ανακατασκευή και την παρουσίαση στο σήμερα της λύρας και άλλων οργάνων της αρχαιότητας. Προκειμένου να το πετύχουν αυτό, βασίστηκαν σε περιγραφές από την αρχαία γραμματεία και σε αναπαραστάσεις οργάνων σε τοιχογραφίες και αγγειογραφίες. Απώτερος στόχος η διάδοσή και η κατανόηση της λύρας και άλλων αρχαίων μουσικών οργάνων καθώς και η ενσωμάτωση τους στην σύγχρονη μουσική.

Και αυτό έχει τρόπον τινά επιτευχθεί, αφού τα όργανα του luthieros έχουν ταξιδέψει πλέον σε όλο τον κόσμο και ακούγονται σε soundtrack χολιγουντιανών παραγωγών, όπως το πρόσφατο ριμέικ του Μπεν Χουρ, ή στην σειρά του Netflix Vikings Vallhala, ακόμα και σε video games.

Ένα “ζωντανό” όργανο

“Δεν προσπαθούμε να φτιάξουμε την αρχαία ελληνική λύρα ακριβώς όπως την φτιάχνανε οι αρχαίοι Έλληνες, με τα προβλήματα που μπορεί αυτό να είχε, ούτε την παίζουμε όπως ακριβώς οι αρχαίοι Έλληνες. Θεωρούμε ότι είναι ένα αρχαίο όργανο που μπορεί να παιχτεί στο σήμερα”, εξηγεί o Θοδωρής έχοντας ανά χείρας την λύρα που, με τους κερατοειδείς της βραχίονες και το καύκαλο της χελώνας, θυμίζει εκείνη, την πρώτη λύρα που έφτιαξε ο Ερμής.

Ανακατασκευή αρχαίας ελληνικής λύρας

Όπως τονίζει, είναι θεμελιώδες το γεγονός ότι η λύρα αντιμετωπίζεται ως “ζωντανό” όργανο, όχι ως μουσειακό. Έτσι, και προκειμένου τα όργανα να μπορούν να παιχτούν, στην κατασκευή τους χρησιμοποιούνται και αρκετά σύγχρονα στοιχεία, όπως πχ. τα κλειδιά που καθιστούν το κούρδισμα πιο εύκολο.[.........................................]

Πώς ακουγόταν η λύρα του Απόλλωνα; – Ένα μελωδικό ταξίδι από το Κιλκίς στο Χόλιγουντ