Κυριακή, Μαρτίου 31, 2024

ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΦΙΛΑΘΛΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

https://www.epohi.gr/Uploads/articles/big/240316224356778.jpg ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΦΙΛΑΘΛΩΝ  ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΜΑΙΚΗΝΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΟΥΝ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Μ. ΔΙΟΓΟΣ (στην ananeotikiaristera.gr): «Η ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ  ΕΚΦΡΑΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ ΠΟΥ ΝΑ ΧΩΡΑΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ, ΜΕ ΕΝΑ ΑΡΙΣΤΕΡΟ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ, ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ  ΠΡΟΤΑΓΜΑ.» –Μάκης Διόγος   |

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΕΠΟΧΗ"  

epohi.gr

16 Μαρτίου, 2024

facebook sharing button
whatsapp sharing button
email sharing button
pinterest sharing button
print sharing button

Αποσύρθηκε η πρόταση για ξένο επενδυτή στις ομάδες! 

 

Η διοργανώτρια του γερμανικού πρωταθλήματος, που είναι υπεύθυνη για τις δύο κορυφαίες κατηγορίες της χώρας, απέσυρε την αμφιλεγόμενη προσπάθειά του να βρει έναν ξένο επενδυτή για μερίδιο στον ραδιοτηλεοπτικό του βραχίονα εν μέσω αυξανόμενων διαμαρτυριών θαυμαστών. Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι σύλλογοι πρώτης και δεύτερης κατηγορίας της Γερμανίας ψήφισαν υπέρ του να επιτραπεί σε έναν χρηματοοικονομικό επενδυτή να λάβει μερίδιο στον κλάδο μέσων ενημέρωσης της DFL σε μια συμφωνία αξίας μεταξύ 900 εκατ. και 1 δισ. ευρώ. Αυτό προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών για μήνες από τους οπαδούς που εναντιώθηκαν στην κίνηση την οποία θεωρούσαν ως περαιτέρω εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου στη χώρα. Διέκοψαν το παιχνίδι σε πολλούς αγώνες πετώντας μπάλες του τένις, σοκολατάκια και καραμέλες, ενώ είχαν πανό διαμαρτυρίας. «Μια επιτυχής συνέχιση της διαδικασίας φαίνεται αδύνατη λόγω των τρεχουσών εξελίξεων. Ακόμη κι αν η μεγάλη πλειονότητα είναι υπέρ μιας στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Γι’ αυτό το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να μην συνεχιστεί η διαδικασία και να μην ολοκληρωθεί», δήλωσε ο εκπρόσωπος του διοικητικού συμβουλίου της DFL (Λίγκα) Χάνς -Γιόακιμ Βάτσκε, ο οποίος είναι επίσης διευθύνων σύμβουλος της Μπορούσια Ντόρτμουντ. https://e0.365dm.com/16/02/1600x900/borussia-dortmund-tennis-balls_3413500.jpg?20160209234056

Η απόφαση είναι ένα σημαντικό πλήγμα για την Λίγκα η οποία προσπαθούσε να αυξήσει τα έσοδα. Τα πρωταθλήματα σε όλη την Ευρώπη αναζητούν ολοένα και περισσότερο εξωτερική χρηματοδότηση μέσω ραδιοτηλεοπτικών ρυθμίσεων για να αυξήσουν το εισόδημά τους και την παγκόσμια απήχησή τους. Η Bundesliga κατατάσσεται ως το δεύτερο μεγαλύτερο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Ευρώπης με βάση τα έσοδα μετά την Premier League της Αγγλίας.

 

Απόλυτος έλεγχος

 

Με τον κανονισμό του 50+1 έχει διασφαλιστεί πως κανένας επενδυτής δεν θα μπορεί να αγοράσει εξ’ ολοκλήρου μία ομάδα και να έχει τον απόλυτο έλεγχο. Ο κανονισμός αυτός εισήχθη στο γερμανικό ποδόσφαιρο το 1998 και αναγκάζει τις ομάδες να αφήνουν το 50%+1 των μετοχών τους στα χέρια των μελών του κλαμπ, έτσι ώστε κανένας φιλόδοξος επενδυτής να μην μπορεί να αποκτήσει το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών μιας ομάδας για να αποφευχθούν φαινόμενα τύπου Μάλαγα ή Ανζί, όπου κάποιος έκανε δική του μία ομάδα για να κάνει το… κομμάτι του και όταν «εξέπνεε» αυτή του η επιθυμία, άφηνε τον σύλλογο να βουλιάζει στα χρέη, χωρίς να καλύπτει τις υποχρεώσεις που είχε δημιουργήσει ή απλά έκλεινε την… κάνουλα ρίχνοντας πολλά επίπεδα την ομάδα και μετά την πουλούσε για να την ξεφορτωθεί. Αυτό σημαίνει ότι οι σύλλογοι -και κατ’ επέκταση οι οπαδοί- έχουν τον απόλυτο λόγο για τον τρόπο λειτουργίας τους, όχι μια εξωτερική επιρροή ή επενδυτής.

Με το μοντέλο αυτό σε λειτουργία διασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η εύρυθμη λειτουργία των συλλόγων, ειδικά στο οικονομικό κομμάτι, αφού η ομάδα μαθαίνει να λειτουργεί μ’ αυτά που έχει και δεν υπάρχει κατασπατάληση των πόρων της. Χαρακτηριστικά, ο σύλλογος μελών της Μπάγερν Μονάχου κατέχει το 75% των μετοχών της ομάδας ενώ η Adidas (8,3%), η Allianz (8,3%) και η Audi (8,3%). Διαφορετικά έχει οργανωθεί η Ντόρτμουντ. Η λέσχη μελών (αποτελούμενη από 168.163 μέλη τον Νοέμβριο του 2022) στην πραγματικότητα ελέγχει μόνο το 4,61% της Μπορούσια Ντόρτμουντ GmbH & Co. KGaA, η οποία επιβλέπει την πρώτη ομάδα ανδρών, την δεύτερη και την U19. Η Signal Iduna κατέχει το 5,98% των μετοχών, η Bernd Geske το 8,24%, η Evonik Industries το 8,19% και το υπόλοιπο 72,27% διατίθεται στο χρηματιστήριο. Όμως , η εταιρεία διαχείρισης που είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του ποδοσφαιρικού συλλόγου, Borussia Dortmund Geschaftsfuhrungs-GmbH, ανήκει κατά 100% στον σύλλογο των μελών, διασφαλίζοντας τον έλεγχο των θεμάτων και συνεπώς τη συμμόρφωση με το 50+1… Σύμφωνα με τους κανόνες του γερμανικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου (DFL), οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι δεν θα επιτρέπεται να παίζουν στη Bundesliga (ή στη δεύτερη κατηγορία) εάν οι εξωτερικοί επενδυτές έχουν τον μεγαλύτερο λόγο.

 

Πάνω από τα κέρδη

 

Στην ουσία, αυτό σημαίνει ότι ιδιώτες ή εμπορικοί επενδυτές δεν μπορούν να αναλάβουν συλλόγους και ενδεχομένως να προωθήσουν μέτρα που δίνουν προτεραιότητα στο κέρδος έναντι των επιθυμιών των υποστηρικτών. Η απόφαση προστατεύει ταυτόχρονα από απερίσκεπτους ιδιοκτήτες και προστατεύει τα δημοκρατικά έθιμα των γερμανικών συλλόγων.

Ιστορικά, οι γερμανικές ομάδες ήταν μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που διοικούνταν από ενώσεις μελών και μέχρι το 1998 απαγορευόταν η ιδιωτική ιδιοκτησία κάθε είδους. Ο κανόνας 50+1, ο οποίος εισήχθη εκείνη τη χρονιά, εξηγεί γιατί τα χρέη και οι μισθοί είναι υπό έλεγχο και γιατί οι τιμές των εισιτηρίων παραμένουν τόσο χαμηλές σε σύγκριση με άλλα μεγάλα πρωταθλήματα στην Ευρώπη. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι σύλλογοι προσαρμόστηκαν σε αυτές τις αλλαγές με διαφορετικούς τρόπους, με την ιδιοκτησία μελών να παίρνει διάφορες μορφές. Πολλές από τις ομάδες που γνωρίζουμε στη Bundesliga είναι, από νομική άποψη, μια περιορισμένη ή ανώνυμη εταιρεία, που δημιουργήθηκε ως θυγατρικές του συλλόγου (πολλές από τις οποίες έχουν άλλα τμήματα που περιλαμβάνουν άλλα αθλήματα ή/και γυναικείες ομάδες) για την επίβλεψη πρώτης ομάδας ανδρών. Κάποια κυκλοφορούν στο χρηματιστήριο.

«Ένα ρέκβιεμ για τα Τέμπη»: Κυριακή 31 Μαρτίου στις 20:30 στο δημοτικό θέατρο Καλαμαριάς «Ναύαρχος Βότσης»

 


https://parallaximag.gr/wp-content/uploads/2024/02/5820809.jpgΈνα ρέκβιεμ για τα Τέμπη: Μια διαφορετική συναυλία αφιερωμένη στο δυστύχημα

Χάρης Δημαράς

Ως ένας ελάχιστος φόρος τιμής στα 57 αδικοχαμένα θύματα των Τεμπών και μία πράξη αλληλεγγύης προς τις οικογένειές τους, η Ορχήστρα και η Χορωδία Νέας Γενιάς πραγματοποιούν απόψε Κυριακή (31/3) συναυλία αφιερωμένη στο πολύνεκρο δυστύχημα.

Ένα ρέκβιεμ για το τραγικό περιστατικό που κόστισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους, κυρίως νεαρά παιδιά στις 28 Φεβρουαρίου του 2024.

40 μουσικοί επί σκηνής θα προσφέρουν μια ποικιλία μουσικών ακουσμάτων ,  όπως μέρη των Requiem των Mozart, Verdi και Faure, συνθέσεις των Puccini και άλλων.

Επίσης, στη συναυλία θα γίνει η πρεμιέρα των έργων των Η. Ουζούνη και Ι. Σιούτη, των επιλαχόντων συνθετών στο ανοιχτό κάλεσμα για νέα έργα που διεξήγαγε η Ορχήστρα, γραμμένα ειδικά για αυτό το γεγονός, ενώ θα ακουστεί και η Κοιλάδα των Τεμπών του Θανάση Παπακωνσταντίνου, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο.

Στόχος των διοργανωτών είναι να στηρίξουν καλλιτεχνικά και συναισθηματικά τις οικογένειες και τους φίλους των θυμάτων, αλλά και όλη την καλλιτεχνική κοινότητα και τους νέους δημιουργούς της χώρας, που ακόμα αισθάνονται βαρύ το πένθος για αυτό το συμβάν και αυτό αντικατοπτρίζεται και στο καλλιτεχνικό έργο.

Η εκδήλωση θα γίνει σήμερα Κυριακή 31 Μαρτίου στις 20:30 στο δημοτικό θέατρο Καλαμαριάς «Ναύαρχος Βότσης», υπό την αιγίδα της αντιδημαρχίας Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Πολιτισμού του Δήμου Καλαμαριάς.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα

Ο Διευθυντής της Ορχήστρας Νέας Γενιάς, Ροδόλφος Πάρτος, μίλησε στην Parallaxi για την αποψινή συναυλία.https://www.thessalonikiguide.gr/wp-content/uploads/2022/06/orxistra-neas-genias-730x410.jpg

«Το είχαμε εδώ και καιρό ως ιδέα, όταν συμπληρώθηκε ένας χρόνος από το δυστύχημα. Είπαμε ότι κάτι πρέπει να κάνουμε.  Έτσι απευθύναμε ένα ανοιχτό κάλεσμα σε συνθέτες, για να γράψουν έργα και να παιχτoύν σε παγκόσμια πρεμιέρα. Εκτός των κομματιών που ανακοινώθηκαν πως θα ακουστούν, θα παίξουμε και την Κοιλάδα των Τεμπών με μία διασκευή και θα κλείσουμε με ένα κομμάτι έκπληξη», είπε αρχικά και συνέχισε:

«Θέλουμε να υποστηρίξουμε τις οικογένειες και τους συγγενείς συναισθηματικά. Από τότε που συνέβη δεν έγιναν πολλά events και είμαστε περήφανοι που το κάνουμε γιατί είναι λυτρωτικό για μας τους μουσικούς και για το κοινό. Είμαστε ενθουσιασμένοι που γίνεται η δράση, μακάρι να χωρούσαν 15.000 άνθρωποι».

Για την δημιουργία της Ορχήστρας Νέας Γενιάς επεσήμανε:

«Είμαστε μια ορχήστρα που δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2021 με στόχο να πάμε τη μουσική ένα βήμα παραπέρα, με συνεργασίες με άλλα είδη μουσικής, όπως με ποπ, ροκ, ραπ και συνεργασίες με νέους καλλιτέχνες και από το χορό. Το δυναμικό μας είναι 25 μουσικοί 15 χορωδοί, συνολικά είμαστε πολλοί παραπάνω».

Τον στενό πυρήνα αποτελούν οι Μάριος Αποστολακούλης, Σάρα Μπερνάρντι, ο βιντεογράφος Βαγγέλης Αμεράνης και ο Κωστής Δέσκας.

Ποια είναι η Ορχήστρα και Χορωδία Νέας Γενιάς

Η Ορχήστρα Νέας Γενιάς με έδρα τη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε το 2021 από το Ροδόλφο Πάρτο, αρχιμουσικό της ορχήστρας. Εν συνεχεία το 2023 δημιουργήθηκε και η Χορωδία Νέας Γενιάς, η οποία δρα είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασίες με την Ορχήστρα.

Τα δυο αυτά μουσικά σύνολα έχουν ηχογραφήσει μουσική για το θέατρο και για παραστάσεις χορού, κι έχουν εμφανιστεί στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, την Αίθουσα Τελετών ΑΠΘ, το Θέατρο Λυκαβηττού, το Θέατρο Γης, μεταξύ άλλων, συμμετέχοντας σε σημαντικές εκδηλώσεις και μουσικά φεστιβάλ όπως το Tedx Θεσσαλονίκης, η Live παρουσίαση του άλμπουμ Arte Povera του Beats Pliz, το φεστιβάλ Off the Ηook στην Αθήνα.

Στόχος της ορχήστρας και χορωδίας είναι η ανάδειξη νέων καλλιτεχνών, ο πειραματισμός με νέα είδη μουσικής και οι συμπράξεις με σύγχρονους συνθέτες και μουσικούς παραγωγούς, αλλά και η διάδοση των μεγάλων συμφωνικών έργων και της κλασσικής μουσικής στη νέα γενιά.

Μερικές από τις δράσεις:

Δεκέμβριος 2023: Συναυλία στα πλαίσια του TedX University of Macedonia στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, με pop and rock ρεπερτόριο

Νοέμβριος 2023: Συναυλία παρουσίασης του δίσκου “Arte Povera” του BeatsPliz στο θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη σε στυλ συμφωνικό ραπ, σε συνεργασία με 9 μεγάλα ονόματα της ραπ σκηνής (ΛΕΞ, Bloody Hawk, Μικρός Κλέφτης κ.ά)

Οκτώβριος 2023: Συναυλία παρουσίασης του δίσκου “Arte Povera” του BeatsPliz στο θέατρο Λυκαβηττού, Αθήνα,

Ιούνιος 2023: Ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση του έργου “Agave” του νέου συνθέτη Μάριου Αποστολακούλη

Απρίλιος 2023: Οργάνωση και εκτέλεση του έργου “Πέπλα από Φως”, του σύγχρονου συνθέτη Λ. Καλπακτσίδη, αποτελούμενο από ορχήστρα, 8 γυναίκες χορωδούς-σολίστ και σκηνική δράση στο θέατρο Αμαλία

Δεκέμβριος 2022: Χριστουγεννιάτικη συναυλία με έργα των Gerschwin, Mendelssohn, Tchaikovsky, Mascagni και Χριστουγεννιάτικα πρωτότυπα και διασκευασμένα από σύγχρονους συνθέτες στο Αμφιθέατρο Τελετών ΑΠΘ

Νοέμβριος 2022: Συναυλία γενεθλίων της ορχήστρας με έργα των Gerschwin, Wagner, Mendelssohn και Berlioz στο 11 Grey Studio

Οκτώβριος 2022 – Φεβρουάριος 2023: Συμμετοχή στο ντοκιμαντέρ “Arte Povera” σχετικά με την ανάμιξη της ραπ και της κλασσικής μουσικής

Ιούνιος 2022: Καλοκαιρινή συναυλία με έργα των Wagner, Berlioz, Mendelssohn, Brückner και Reinecke στο ανοιχτό αμφιθέατρο της νέας παραλίας Θεσσαλονίκης

Φεβρουάριος 2022: Ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση έργων των Bruckner, Mendelssohn και Debussy ενορχηστρωμένα από το συνθέτη Θεμιστοκλή Χατζή

Δεκέμβριος 2021: Ηχογράφηση και βιντεοσκόπηση του έργου “Blumentanz” του νέου συνθέτη Μάριου Αποστολακούλη

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΙΑΝΟΥ /World Piano Day 2024 – Global Video Premiere | Deutsche Grammophon

Setlist 00:00:00 Víkingur Ólafsson - Johann Sebastian Bach: Goldberg Variations, BWV 988: Aria 00:04:42 Bruce Liu - Johann Sebastian Bach: Prelude in E Minor, BWV 855 (Arr. Alexander Siloti in B Minor) 00:07:48 Daniil Trifonov - Johann Sebastian Bach: Partita for Violin Solo No. 3 in E Major, BWV 1006: III. Gavotte (Arr. Sergei Rachmaninoff) 00:10:39 Alice Sara Ott - Oliver Messiaen: Quatuor pour la fin du temps: II. Vocalise, pour l'Ange qui annonce la fin du temps 00:15:53 Julius Asal - Sergei Rachmaninoff: 13 Preludes, Op. 32: No. 12 in G Sharp Minor 00:18:40 Yuja Wang - Sergei Rachmaninoff: Piano Concerto No. 1 in F-Sharp Minor, Op. 1: II. Andante 00:24:40 Fabian Müller - Fritz Kreisler: 3 Old Viennese Dances (Arr. Sergei Rachmaninov for Piano): 2. Liebesleid 00:29:48 Marie Awadis - Étude No. 2: Breathless 00:34:05 YANNICK NÉZET-SÉGUIN + Beatrice Rana Johannes Brahms: 16 Waltzes, Op. 39: No. 15 in A Flat Major 00:35:49 Elisabeth Brauß - Johannes Brahms: 4 Piano Pieces, Op. 119: I. Intermezzo. Adagio 00:40:06 Bruce Liu - Frédéric Chopin: Etudein G-flat major, Op.10: no.5 00:41:50 Rafał Blechacz - Frédéric Chopin: 3 Valses, Op. 64: No. 2. In C Sharp Minor. Tempo giusto 00:45:45 Kit Armstrong - Claude Debussy: Images / Book I, CD 105 (L. 110): 3. Movement 00:49:51 Hélène Grimaud - Robert Schumann: Kreisleriana, Op. 16: 1. Äußerst bewegt 00:52:37 Lang Lang - Tailleferre: Valse lente 00:55:11 Grigory Sokolov - Alexander Griboyedov: Waltz No. 2 in E Minor 00:57:33 Seong-Jin Cho - Franz Liszt: Consolations, S. 172: No. 3 Lento placido in D Flat Major 01:02:08 Rudolf Buchbinder - Franz Liszt: Liebeslied, S. 566 (After Schumann’s Widmung, Op. 25 No. 1) 01:05:33 Martha Argerich & Daniel Barenboim - Wolfgang Amadeus Mozart: Sonata for 2 Pianos in D Major, K. 448: II. Andante 01:15:45 Robert Neumann - Ludwig van Beethoven: 3 Piano Sonatas, WoO 47: No. 2 in F Minor: III. Presto 01:19:17 Jan Lisiecki - Ignacy Jan Paderewski: Miscellanea, Op.16: IV. Nocturne in B Flat Major 01:24:25 Lang Lang + Gina Alice - Camille Saint-Saëns: The Carnival of the Animals: 14. Finale

Συγκρίνοντας το πρώτο τρίμηνο δημαρχίας Στ. Αγγελούδη σε αντιστοιχία με τον προκάτοχό του Κ. Ζέρβα: Η μέρα με τη νύχτα

 


Στ. Αγγελούδης vs Κ. Ζέρβας: ένα crash test μετά το πρώτο τρίμηνο.

nikos-hliadis-Q3Ac6.jpgΝίκος Ηλιάδης


Ο τέως δήμαρχος είναι έξυπνος άνθρωπος και είναι βέβαιο πως πολύ σύντομα θα αντιληφθεί ότι είναι λάθος να προσπαθεί να τοποθετήσει τα δικά του πιόνια, απέναντι από αυτά του διαδόχου του.

 31/03/2024

Στ. Αγγελούδης vs Κ. Ζέρβας: ένα crash test μετά το πρώτο τρίμηνο. Του Νίκου Ηλιάδη

Αφορμή γι' αυτό το crash test στάθηκαν δύο εικόνες της περασμένης Τετάρτης:

• Εικόνα πρώτη: ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης επισκέπτεται το λιμάνι και συναντάται με τον εκτελεστικό πρόεδρο του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Αθανάσιο Λιάγκο. Οι δυο τους ανακοινώνουν ότι έως το τέλος Μαΐου ο ΟΛΘ θα διαθέσει έναν επιπλέον χώρο στάθμευσης εντός του λιμανιού, δυναμικότητας 234 θέσεων. Όσες πάνω κάτω θα λείψουν από την περιοχή μόλις ξεκινήσουν τα έργα στην πλατεία Ελευθερίας για την κατασκευή του Πάρκου Μνήμης.
• Εικόνα δεύτερη: την ίδια ώρα ο τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, μαζί με δύο πρώην αντιδημάρχους (Δημητριάδη, Κούπκα) επισκέπτονται τον ΟΑΣΘ όπου συναντώνται με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του Οργανισμού Κώστα Ταγγίρη. Μετά τη συνάντηση ο κ. Ζέρβας εκδίδει δελτίο Τύπου στο οποίο περιγράφει πόσο εύστοχη και σωτήρια για τις συγκοινωνίες της πόλης ήταν η απόφασή του για την αγορά των 49 μεταχειρισμένων λεωφορείων της Λειψίας τα οποία παραχώρησε στη συνέχεια στον ΟΑΣΘ.

Τα δύο αυτά γεγονότα, από μόνα τους θα ήταν αρκετά για να ερμηνεύσουν το εκλογικό αποτέλεσμα της 15ης Οκτωβρίου 2023 στο δήμο Θεσσαλονίκης. Από τη μια, ο νυν δήμαρχος συνεχίζει το μπαράζ των πρωτοβουλιών, των αποφάσεων και των δράσεων προκειμένου, σε πρώτο χρόνο, να διορθώσει όλες τις πολιτικές ανορθογραφίες του προκατόχου του. Από την άλλη, ο τέως δήμαρχος, εμφανώς αμήχανος καθώς βλέπει τον διάδοχό του να κάνει μέσα σε μόλις τρεις μήνες, όσα δεν έκανε, αλλά και όσα ματαίωσε εκείνος στα τέσσερα χρόνια της θητείας του, αποφασίζει να ανασύρει από την... πολιτική παρακαταθήκη του μία από τις πλέον ατυχείς αποφάσεις του, που στο θυμικό των Θεσσαλονικέων έχει καταχωρισθεί σαν ανέκδοτο.

“Και τι άλλο θα μπορούσε να βάλει στη βιτρίνα του;”, θα πείτε. Μήπως τα επιτεύγματα στον τομέα της καθαριότητας; Με το που παρέδωσε τα κλειδιά, η πόλη μέσα σε λίγες εβδομάδες ξεβρώμισε. Με το ίδιο ανθρώπινο δυναμικό, με τα ίδια απορριμματοφόρα.

Ή μήπως τα κατορθώματά του με την πλατεία Ελευθερίας την οποία εκείνος έβαλε στον πάγο, τη μετέτρεψε ξανά σε πάρκινγκ και βλέπει τώρα τον διάδοχό του να πράττει το αυτονόητο· να προχωρά στην ανάπλαση της πλατείας, στην κατασκευή του Πάρκου Μνήμης, εξασφαλίζοντας συγχρόνως και 234 θέσεις στάθμευσης σε απόσταση εκατό μέτρων, στο λιμάνι, ενώ εκείνος πάσχιζε τέσσερα χρόνια να εξακριβώσει εάν μπορεί να κατασκευάσει υπόγειο πάρκινγκ 220 θέσεων.

Αλλά μήπως ο κ. Ζέρβας, ως άνθρωπος που περπατά καθημερινά στο κέντρο, δεν βλέπει ότι μπήκε μια κάποια τάξη στην ασυδοσία των τραπεζοκαθισμάτων; Εκείνος περνούσε καθημερινά από τα γνωστά στέκια με τους συστηματικούς καταπατητές του κοινόχρηστου χώρου, αλλά έκανε πως δεν έβλεπε· όχι μόνο τα παράνομα τραπεζοκαθίσματα, αλλά ούτε και τους αντιδημάρχους του που στρογγυλοκάθονταν σε αυτά. Ο διάδοχός του αποφάσισε να βάλει τάξη και τα μέχρι στιγμής δείγματα είναι θετικά.

Ή μήπως δεν βλέπει τα εκατοντάδες δέντρα που έχουν φυτευτεί μέσα σε λίγες εβδομάδες, σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, μετά τη δική του λανθασμένη επιλογή να προχωρήσει στην αποψίλωση χιλιάδων δέντρων;

Αρκετά ακόμη θα μπορούσε να αραδιάσει κανείς, αλλά δεν έχει νόημα. Ο κ. Ζέρβας είναι έξυπνος άνθρωπος και είναι βέβαιο πως πολύ σύντομα θα αντιληφθεί ότι είναι λάθος να προσπαθεί να τοποθετήσει τα δικά του πιόνια, απέναντι από αυτά του διαδόχου του. Οι συγκρίσεις δεν τον ευνοούν. Εκείνο που έχει ανάγκη σε αυτή τη φάση είναι η περισυλλογή, η ενδοσκόπηση, ο αναστοχασμός, προκειμένου να διαπιστώσει τι πήγε στραβά και οδηγήθηκε σε αυτό το οδυνηρό αποτέλεσμα. Κι όταν ολοκληρώσει αυτή την επίπονη, αλλά αναγκαία δοκιμασία, να βγει και να μιλήσει ανοιχτά και με ειλικρίνεια για τα πεπραγμένα του, ενδεχομένως και για τα μελλοντικά του σχέδια και ίσως τότε ο κόσμος να αρχίσει να τον ακούει.

Αφορμή γι' αυτό το crash test στάθηκαν δύο εικόνες της περασμένης Τετάρτης:

• Εικόνα πρώτη: ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης επισκέπτεται το λιμάνι και συναντάται με τον εκτελεστικό πρόεδρο του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Αθανάσιο Λιάγκο. Οι δυο τους ανακοινώνουν ότι έως το τέλος Μαΐου ο ΟΛΘ θα διαθέσει έναν επιπλέον χώρο στάθμευσης εντός του λιμανιού, δυναμικότητας 234 θέσεων. Όσες πάνω κάτω θα λείψουν από την περιοχή μόλις ξεκινήσουν τα έργα στην πλατεία Ελευθερίας για την κατασκευή του Πάρκου Μνήμης.
• Εικόνα δεύτερη: την ίδια ώρα ο τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, μαζί με δύο πρώην αντιδημάρχους (Δημητριάδη, Κούπκα) επισκέπτονται τον ΟΑΣΘ όπου συναντώνται με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του Οργανισμού Κώστα Ταγγίρη. Μετά τη συνάντηση ο κ. Ζέρβας εκδίδει δελτίο Τύπου στο οποίο περιγράφει πόσο εύστοχη και σωτήρια για τις συγκοινωνίες της πόλης ήταν η απόφασή του για την αγορά των 49 μεταχειρισμένων λεωφορείων της Λειψίας τα οποία παραχώρησε στη συνέχεια στον ΟΑΣΘ.

Τα δύο αυτά γεγονότα, από μόνα τους θα ήταν αρκετά για να ερμηνεύσουν το εκλογικό αποτέλεσμα της 15ης Οκτωβρίου 2023 στο δήμο Θεσσαλονίκης. Από τη μια, ο νυν δήμαρχος συνεχίζει το μπαράζ των πρωτοβουλιών, των αποφάσεων και των δράσεων προκειμένου, σε πρώτο χρόνο, να διορθώσει όλες τις πολιτικές ανορθογραφίες του προκατόχου του. Από την άλλη, ο τέως δήμαρχος, εμφανώς αμήχανος καθώς βλέπει τον διάδοχό του να κάνει μέσα σε μόλις τρεις μήνες, όσα δεν έκανε, αλλά και όσα ματαίωσε εκείνος στα τέσσερα χρόνια της θητείας του, αποφασίζει να ανασύρει από την... πολιτική παρακαταθήκη του μία από τις πλέον ατυχείς αποφάσεις του, που στο θυμικό των Θεσσαλονικέων έχει καταχωρισθεί σαν ανέκδοτο.

“Και τι άλλο θα μπορούσε να βάλει στη βιτρίνα του;”, θα πείτε. Μήπως τα επιτεύγματα στον τομέα της καθαριότητας; Με το που παρέδωσε τα κλειδιά, η πόλη μέσα σε λίγες εβδομάδες ξεβρώμισε. Με το ίδιο ανθρώπινο δυναμικό, με τα ίδια απορριμματοφόρα.

Ή μήπως τα κατορθώματά του με την πλατεία Ελευθερίας την οποία εκείνος έβαλε στον πάγο, τη μετέτρεψε ξανά σε πάρκινγκ και βλέπει τώρα τον διάδοχό του να πράττει το αυτονόητο· να προχωρά στην ανάπλαση της πλατείας, στην κατασκευή του Πάρκου Μνήμης, εξασφαλίζοντας συγχρόνως και 234 θέσεις στάθμευσης σε απόσταση εκατό μέτρων, στο λιμάνι, ενώ εκείνος πάσχιζε τέσσερα χρόνια να εξακριβώσει εάν μπορεί να κατασκευάσει υπόγειο πάρκινγκ 220 θέσεων.

Αλλά μήπως ο κ. Ζέρβας, ως άνθρωπος που περπατά καθημερινά στο κέντρο, δεν βλέπει ότι μπήκε μια κάποια τάξη στην ασυδοσία των τραπεζοκαθισμάτων; Εκείνος περνούσε καθημερινά από τα γνωστά στέκια με τους συστηματικούς καταπατητές του κοινόχρηστου χώρου, αλλά έκανε πως δεν έβλεπε· όχι μόνο τα παράνομα τραπεζοκαθίσματα, αλλά ούτε και τους αντιδημάρχους του που στρογγυλοκάθονταν σε αυτά. Ο διάδοχός του αποφάσισε να βάλει τάξη και τα μέχρι στιγμής δείγματα είναι θετικά.

Ή μήπως δεν βλέπει τα εκατοντάδες δέντρα που έχουν φυτευτεί μέσα σε λίγες εβδομάδες, σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, μετά τη δική του λανθασμένη επιλογή να προχωρήσει στην αποψίλωση χιλιάδων δέντρων;

Αρκετά ακόμη θα μπορούσε να αραδιάσει κανείς, αλλά δεν έχει νόημα. Ο κ. Ζέρβας είναι έξυπνος άνθρωπος και είναι βέβαιο πως πολύ σύντομα θα αντιληφθεί ότι είναι λάθος να προσπαθεί να τοποθετήσει τα δικά του πιόνια, απέναντι από αυτά του διαδόχου του. Οι συγκρίσεις δεν τον ευνοούν. Εκείνο που έχει ανάγκη σε αυτή τη φάση είναι η περισυλλογή, η ενδοσκόπηση, ο αναστοχασμός, προκειμένου να διαπιστώσει τι πήγε στραβά και οδηγήθηκε σε αυτό το οδυνηρό αποτέλεσμα. Κι όταν ολοκληρώσει αυτή την επίπονη, αλλά αναγκαία δοκιμασία, να βγει και να μιλήσει ανοιχτά και με ειλικρίνεια για τα πεπραγμένα του, ενδεχομένως και για τα μελλοντικά του σχέδια και ίσως τότε ο κόσμος να αρχίσει να τον ακού

ΤΑ "ΔΩΡΑΚΙΑ" ΤΗΣ ΝΕΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ 2023

 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiO7qofg6bOSQ0ldYxF2e0zx73AV2uPwyUV6Fv5oEhPSdegkc6BPgQU9t5OXvb7gqieQkIU8c18RfjxycKpuuKNmCZmOn24Y16nq1xYWuYjRkwBGwsUwM6NEpgiRZ2_idYzCD0wz2gVt6JKTVKSQNFyGe4SSnx2EVUpFf-gttqWc0ioli0NojUpGCtFtoCH/w640-h360/Aiges_Tafos4.jpg

Mακεδονικός τάφος με χρυσό στεφάνι μυρτιάς και πλούσια διακόσμηση στη νεκρόπολη των Αιγών!



Ένας πλούσιος υπασπιστής με όλο τον οπλισμό του τάφηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα μαζί με τη σύζυγό του. Η ανακοίνωση της Αγγελικής Κοτταρίδη στο 36ο ΑΕΜΘ...

Νέους τάφους φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στη νεκρόπολη των Αιγών. Ένας από αυτούς, μακεδονικού τύπου, που χρονολογείται περίπου στον 3ο π.Χ. αιώνα, με πλούσια διακόσμηση και κτερίσματα παρουσιάστηκε το μεσημέρι της Παρασκευής από την Επίτιμη Έφορο Αρχαιοτήτων της ΕΦΑ Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, στην 36η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που γίνεται στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ.

Όπως είπε η κ. Κοτταρίδη, ο μακεδονικός τάφος βρέθηκε στη βορειοδυτική πλευρά της νεκρόπολης των Αιγών και φέρει εντυπωσιακά κονιάματα στην είσοδο με χρυσή κορδέλα και δύο φιόγκους. Ο τάφος διαστάσεων 3.70Χ2.70 μέτρα, «χωράει μια κλίνη και μια πολύτιμη σαρκοφάγο που σίγουρα θα είχε», ενώ είναι συλημένος ήδη από την αρχαιότητα.

Χρονολογείται μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, στα χρόνια των Αντιγονιδών, στον 3ο π.Χ. αιώνα και βρίσκεται κοντά σε ανάλογο που ανέσκαψε το 1969 ο αείμνηστος Δημήτρης Παντερμαλής.

Mακεδονικός τάφος με χρυσό στεφάνι μυρτιάς και πλούσια διακόσμηση στη νεκρόπολη των Αιγών

Πρόκειται για έναν σημαντικό τάφο ανδρικής ταφής, όπου ο νεκρός πρέπει να ήταν πλούσιος και σπουδαίος, πιθανόν υπασπιστής, με ασπίδα και όπλα, όπως αιχμές που προδίδουν ένα πολύ καλό εργαστήριο, είπε η κ. Κοτταρίδη, προσθέτοντας πως μαζί του τάφηκε και η γυναίκα του, καθώς έχουν βρεθεί κολιέ μς χάντρες, αλλά και ένα χρυσό στεφάνι μυρτιάς.

«Σε αυτή τη γωνιά της νεκρόπολης φαίνεται πως υπήρχε μια συστοιχία πλούσιων τάφων, με αυτούς τους δύο μακεδονικούς και άλλους τύμβους, που θα μπορούσαν να έχουν μακεδονικούς τάφους», είπε η κ. Κοτταρίδη.

Μέσα στο 2023 και στη διάρκεια των εργασιών για το δίκτυο αποχέτευσης, έγιναν ανασκαφές μέσα στο χωριό Βεργίνα και λίγο στο άστυ των Αιγών.

Mακεδονικός τάφος με χρυσό στεφάνι μυρτιάς και πλούσια διακόσμηση στη νεκρόπολη των Αιγών

Στον δρόμο που ανεβαίνει προς το ανάκτορο των Αιγών βρέθηκε τάφος της Εποχής του Σιδήρου με ένα ξίφος, μια πλούσια ταφή των μέσων του 6ου π.Χ. αιώνα με πολεμιστή, ο οποίος φέρει κράνος στα πόδια του και κρατάει στο στήθος με το δεξί του χέρι το σπαθί, καθώς κι ένας ακόμη με επίσης ωραίο ξίφος και περόνη, η οποία στήριζε στο σώμα του πολεμιστή την χλαμύδα.

Στις ταφές έχουν βρεθεί και έχουν συντηρηθεί εντυπωσιακά ανατολικά-ιωνικά ειδώλια και αγγεία, τα οποία, «θα πλουτίσουν το μουσείο μας».

Mακεδονικός τάφος με χρυσό στεφάνι μυρτιάς και πλούσια διακόσμηση στη νεκρόπολη των Αιγών

Σε άλλη εισήγησή της η κ. Κοτταρίδη, έκανε τον απολογισμό της ΕΦΑ Ημαθίας για το 2023 από τα Οθωμανική Μνημεία της Βέροιας μέχρι το ανάκτορο των Αιγών, για το οποίο στη σύντομη παρουσίασή του, ανέφερε πως σημείωσε αύξηση 116% των επισκεπτών τον Φεβρουάριο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 και κάλεσε τους παριστάμενους αρχαιολόγους να το επισκεφτούν και να το θαυμάσουν από κοντά.

Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Voria, Κ. Τσολάκη, Μακεδονία

Ψυχή Βαθιά (2009): η ζωή "κορόνα-γράμματα" στη δίνη του αδελφοκτόνου Εμφυλίου

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/el/thumb/b/b1/%CE%A8%CF%85%CF%87%CE%AE_%CE%92%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%AC.jpg/450px-%CE%A8%CF%85%CF%87%CE%AE_%CE%92%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%AC.jpg Το 1949, τρίτη και τελευταία χρονιά του Εμφυλίου πολέμου, ο Βλάσης και ο Ανέστης, δυο νεαρά αδέρφια, πολεμούν στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας σε αντίπαλα στρατόπεδα.

ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ

Σκηνοθεσία: Παντελής Βούλγαρης

Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Ιωάννα Καρυστιάνη

Φωτογραφία: Σίμος Σαρκέτζης

Μοντάζ: Πάνος Βουτσαράς

Μουσική: Γιάννης Αγγελάκας

Ήχος: Στέφανος Ευθυμίου, Δημήτρης Βουτσάς

Κοστούμια: Λουκία Χατζέλου

Σκηνικά: Απόστολος Βέττας

Παραγωγή: Γιάννης Ιακωβίδης

«Δύσκολο να πυροβολήσεις απέναντι όταν ξέρεις ότι εκεί μπορεί να βρίσκεται ο αδερφός σου». Η ταινία «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» αφουγκράζεται την συνταρακτική ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου που δεν έχει νικητές και ηττημένους, παρά μόνο ανθρώπινες, τραγικές ιστορίες να διηγηθεί. 

Χρόνος: οι τελευταίοι μήνες του πολέμου. Τόπος: ο Γράμμος και το Βίτσι, τα πανέμορφα και ματωμένα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας. Πρόσωπα: δύο αδέλφια, ο Ανέστης (Χρήστος Καρτέρης), 17 χρονών και ο Βλάσης (Γιώργος Αγγέλκος), 14. Έχουν επιστρατευτεί, ο Ανέστης από τον Εθνικό στρατό, ο Βλάσης από τον Δημοκρατικό στρατό. Μεγαλωμένα στα χωριά και τα βουνά της περιοχής, χρησιμοποιούνται ως οδηγοί, σε άγνωστα και δύσβατα μονοπάτια και περάσματα. Η τύχη τους, τύχη των τότε καιρών.

 Πολυβόλα, αμερικάνικες βόμβες Ναπάλμ, παράσημα ηρώων, στρατοδικεία, τόποι εκτελέσεων. Μαζί τους ο καπετάν-Ντούλας (Βαγγέλης Μουρίκης), η πολυβολήτρια Γιαννούλα (Βικτώρια Χαραλάμπίδου), ο ανθυπολοχαγός Τριαντάφυλλος (Γεώργιος Σιμεωνίδης), ο ταξίαρχος Τσαγκλής (Κώστας Κλεφτόγιαννης), ο Καλαματιανός δεκανέας (Ιούλιος Τζιάτας), η 14χρονη αντάρτισσα Φούλα (Άννα Παρτσάνη), δεκάδες στρατιώτες και αντάρτες, όλοι τους πολύ νέοι που σκοτώνουν και σκοτώνονται σ’ αυτόν τον παράλογο πόλεμο. 

Οι μικρές ιστορίες του καθενός γράφονται στις μάχες που φουντώνουν στα υψώματα. Η «ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ» είναι φόρος τιμής για αυτά τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα ενός ολέθριου πολέμου που δεν ανέδειξε νικητή.

Βικιπαίδεια: Ψυχή Βαθιά

 https://cdn.imghaste.com/commonality.gr/wp-content/uploads/2024/03/10299-1050x540.jpg?avif=true

Κωστής Καρπόζηλος: «Στην ιστορία δεν υπάρχουν απόλυτα πετυχημένες συνταγές»

Δραστηριοποιημένος ήδη από φοιτητής στην αριστερά, με πλούσιο συγγραφικό και εκπαιδευτικό έργο, ο 46χρονος σήμερα συνομιλητής μου υπήρξε επίσης διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) προτού αναλάβει εκπρόσωπος Τύπου του νεοσύστατου κόμματος της Νέας Αριστεράς. Εδώ όμως δεν εμφανίζεται με αυτήν του την ιδιότητα αλλά με εκείνη του σχολαστικού ερευνητή, καρπός της οποίας υπήρξε και το τελευταίο του πόνημα «Ελληνικός κομμουνισμός – Mια διεθνική ιστορία 1912-1974» (εκδ. Αντίποδες), ένα «έργο ζωής», όπως το χαρακτηρίζει και ο ίδιος, που στοχεύει, όπως φανερώνει και ο τίτλος του, στην ανάδειξη του έντονου διεθνικού όσο και κοσμοπολίτικου στοιχείου που εξαρχής χαρακτήριζε τον κομμουνισμό, του πώς και του γιατί στην πορεία το στοιχείο αυτό «εθνικοποιήθηκε», στις συνέπειες αυτής της «στροφής» σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, στην ίδια την ιστορία του κομμουνισμού που είναι ή θα έπρεπε να είναι καταρχάς η ιστορία όλων εκείνων των μη προνομιούχων, των λογής «περιθωριοποιημένων», κατά βάση, ανθρώπων που αφιερώθηκαν ολόψυχα στην υπόθεσή του, πεπεισμένοι ότι ήταν οι πρωταγωνιστές και όχι οι παρίες της ιστορίας.https://www.lifoshop.gr/wp-content/uploads/2024/03/ellhnikos-kommounismos.jpg
 
Μιλήσαμε ακόμα για τις πολλές ελπίδες που δημιούργησε αλλά και τις πολλές απογοητεύσεις που πρόσφερε ένα ριζοσπαστικό πολιτικό κίνημα που σφράγισε τον 20ό αιώνα με το απελευθερωτικό του πρόταγμα, για να «φύγει» τελικά μαζί του, έχοντας απολύτως απαξιωθεί ως κυβερνητικό αφήγημα όσο και αποκοπεί από τις σύγχρονες εξελίξεις, για «επαγγελματίες επαναστάτες» που σήμερα δεν συναντάς όπως ήταν ο Αβραάμ Μπεναρόγια και ο Μιχάλης Ράπτης, για τη νέα αριστερά και τα σύγχρονα κινήματα, για τον μαρξισμό στον 21ο αιώνα και τη θέση της αριστεράς σε αυτόν:
 
«Αν χρειαζόμαστε κάτι τώρα, είναι η επανασύνδεσή μας με την έννοια της δυνατότητας, η οποία με τη σειρά της μας οδηγεί σε κάτι άλλο, σύνθετο και χειραφετητικό συνάμα. Στη σκέψη ότι το απρόβλεπτο της ιστορικής εξέλιξης δεν καθορίζεται από τις αποφάσεις κάποιων ισχυρών αλλά από τη δράση και τις επιθυμίες όλων μας. Η αποδέσμευση από την ιστορική νομοτέλεια είναι στοιχείο απελευθέρωσης και ταυτόχρονα μας φέρνει μπροστά σε μια σύνθετη πρόκληση: να πιστεύουμε στο μέλλον όχι με όρους πίστης αλλά εμπιστοσύνης… Η ένταση γύρω από την έννοια της ελευθερίας, η επίγνωση ότι εν τέλει η εξέλιξη των πραγμάτων δεν ταυτίζεται με τη βούληση του ενός ή των λίγων και η διαρκής διαπραγμάτευση μεταξύ της ματαίωσης και της δυνατότητας μας επιτρέπει να κατανοούμε αλλά και να αλλάζουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο όπου ζούμε».
 
— Η ιστορία του κομμουνισμού είναι, όπως γράφεις κι εσύ κάπου, μια ιστορία μαρτυρικού αγώνα και ελπίδας αφενός, αυταρχισμού και απογοήτευσης αφετέρου. Πόσο σε προβλημάτισε αυτή η αντίφαση όντας ερευνητής, συγγραφέας αλλά και πολιτικό ον;
Σαφώς με προβλημάτισε –μιλάμε για μπόλικη ψυχανάλυση!–, αλλά αυτό που πιστεύω είναι ότι τώρα, στον 21ο αιώνα, μπορούμε επιτέλους να αναμετρηθούμε με την αντίφαση αυτή χωρίς απόλυτους όρους είτε εξύμνησης είτε δαιμονοποίησης. Δηλαδή, αν μιλούσαμε παλιότερα για τους κομμουνιστές σαν να ήταν είτε αλύγιστοι ήρωες είτε προδότες, πλέον θεωρώ ότι μπορούμε να τους σκεφτούμε ως ανθρώπους, ούτε ήρωες, ούτε δαίμονες. Και οι άνθρωποι είναι τελικά αυτοί που δημιουργούν την ιστορία.
 
Αυτό που σίγουρα μας φαίνεται πια ξένο είναι η καθολική υπαγωγή τους σε μια συλλογική υπόθεση. Υπάρχουν, βέβαια, και σήμερα άνθρωποι πολιτικοποιημένοι, αλλά αυτό σπάνια θα μετατραπεί σε ολόψυχη αφοσίωση σε μια ιδέα. Δύσκολα συναντάς πλέον «επαγγελματίες» επαναστάτες! Τι έχει αλλάξει; Ο κομμουνισμός τον 20ό αιώνα προσέφερε νόημα σε πολλές ζωές που ήταν μέχρι τότε στο περιθώριο: εργάτες, μετανάστες, πρόσφυγες, μειονοτικοί, πολιτικοί εξόριστοι κ.λπ., στις γυναίκες επίσης σε εποχές που ζούσαν στη «σκιά» των ανδρών. Στο βιβλίο, λοιπόν, δίνω έμφαση στις ιστορίες τέτοιων ανθρώπων, για τους οποίους η κομμουνιστική πρόταση ήταν μια πρόταση διεξόδου από τις περιοριστικές συνθήκες του παρόντος, υπαγορεύοντάς τους ότι μπορούσαν να είναι αυτοί οι πρωταγωνιστές της ιστορικής εξέλιξης. Άλλωστε, αυτό ακριβώς διακήρυττε και ο Μαρξ, πολιτικός πρόσφυγας για χρόνια και ο ίδιος, ότι αυτοί που δεν έχουν τίποτα να χάσουν είναι οι δημιουργοί του μέλλοντος!
 
— Γιατί ο υπότιτλος του βιβλίου αναφέρεται σε μια διεθνική ιστορία του ελληνικού κομμουνισμού;
Ήθελα να γράψω μια ιστορία με πολύ ισχυρό το στοιχείο της ανθρώπινης κινητικότητας, της ρευστότητας των ταυτοτήτων και της μεταβολής των συνόρων, όχι για τα χωριά της Εθνικής Αντίστασης. To βιβλίο αυτό προτείνει να σκεφτούμε τον κομμουνισμό μέσα από τις εμπειρίες του ταξιδιού, του εκπατρισμού, της μετακίνησης των ανθρώπων που διασχίζουν τα σύνορα και ταυτόχρονα τα όρια του έθνους, έτσι ώστε να τον κατανοήσουμε ως μια διεθνική ιστορία που ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα.
 
Ταυτόχρονα, προσπαθώ να καταδείξω ότι υπάρχει κι ένας άλλος τρόπος να συζητάμε την ιστορία του κομμουνισμού. Εδώ ομολογώ ότι έπαιξαν ρόλο και οι εμπειρίες μου. Έχω διαβάσει πολλές ιστορίες που αναφέρονται σε συνέδρια, κομματικές αποφάσεις, ιδεολογικές αποκλίσεις κ.λπ. Από τις σελίδες τους, όμως, απουσίαζαν οι άνθρωποι, ειδικά αυτοί και αυτές που έζησαν συναρπαστικές και πολύπλοκες ζωές στο μεταίχμιο του έθνους.
 
— Αυτό που σταδιακά κυριάρχησε, πάντως, ήταν η «εθνική στροφή». Σωστά;
Νομίζω ότι εδώ υπάρχουν δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι το πραγματολογικό. Μετά το 1935, προκειμένου να απαντήσει στον φασισμό, ο κομμουνισμός αποφάσισε να μιλήσει κι αυτός τη γλώσσα του έθνους. Υπάρχει, για παράδειγμα, ένα άρθρο του Ζεύγου το ’36 που λέει «το έθνος είμαστε εμείς». Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κλείνει η εποχή της διεθνικότητας. Σκέψου το παράδειγμα των πολιτικών προσφύγων του Εμφυλίου. Ζούνε για δεκαετίες στις σοσιαλιστικές χώρες ως πρόσφυγες, λένε ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί Έλληνες, σε αντίθεση με την «προδοτική» κυβέρνηση της Αθήνας, και την ίδια στιγμή η εμπειρία αυτή κάνει τον ελληνικό κομμουνισμό, που εδρεύει στο Βουκουρέστι, να μοιάζει όλο και περισσότερο με τα κομμουνιστικά κόμματα της ανατολικής Ευρώπης. Η εθνικοποίηση, λοιπόν, μπορεί να συμβαδίζει με τη διεθνικότητα.
 
Το δεύτερο επίπεδο είναι το πώς εμείς προσεγγίζουμε το όλο θέμα. Η φαντασία μας, δηλαδή ο τρόπος που καταλαβαίνουμε το παρελθόν, έχει διαμορφωθεί μέσα από την πρωτοκαθεδρία του έθνους-κράτους. Αν σε ρωτήσω κάτι για τον ελληνικό κομμουνισμό, το πρώτο που θα σκεφτείς –απόλυτα λογικά– σχετίζεται με όσα συμβαίνουν στην ελληνική επικράτεια. Αν όμως αναλογιστούμε, για παράδειγμα, ότι το ΚΚΕ από το 1949 μέχρι το 1974 «κατοικεί» στην ανατολική Ευρώπη, τότε ανοίγει ένας άλλος τρόπος να συλλάβουμε το τι είναι «εθνική» ιστορία. Στο βιβλίο, οι διαφορετικοί γεωγραφικοί τόποι δεν είναι απλώς εξωτικές τοιχογραφίες πάνω στις οποίες κινούνται κάποιοι άνθρωποι που βρέθηκαν εκεί αλλά πεδία καθοριστικά για τη διαμόρφωση των εμπειριών, των αντιλήψεων και της ίδιας της δράσης τους.
 
— Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κομμουνιστές στην Κατοχή δεν μιλάνε για κομμουνιστική αλλά για εθνική αντίσταση.
Φυσικά. Το ότι η κομμουνιστική αριστερά υιοθετεί την έννοια του έθνους είναι φανερό και στην εξέγερση του στρατού στη Μέση Ανατολή τη δεκαετία του ’40 που πολλοί γνωρίζουμε από τα βιβλία του Στρατή Τσίρκα. Επρόκειτο για ένα αντιφασιστικό κίνημα όπου ο αντιφασισμός ταυτιζόταν με το έθνος αλλά και με τη σύγχρονη γλώσσα των αντιαποικιακών κινημάτων. Και αυτή είναι η μεγάλη σύγκρουση που καθορίζει τη μεταπολεμική ελληνική ιστορία: ποιος ανήκει και ποιος δεν ανήκει στο έθνος.
 
— Η έμφαση στο εθνικό στοιχείο είναι σήμερα ευδιάκριτη στον λόγο τόσο του ΚΚΕ όσο και άλλων κομμουνιστογενών και αριστερών κομμάτων.
Όλο αυτό εντάσσεται σε μια εναγώνια προσπάθεια εισόδου στην εθνική οικογένεια, γι’ αυτό και το βιβλίο τελειώνει το 1974, οπότε νομιμοποιείται το ΚΚΕ και κατ’ επέκταση ο κομμουνισμός. Η νομιμοποίηση αυτή σημαίνει ότι «εθνικοποιείται», ότι οι πολιτικοί πρόσφυγες επιστρέφουν κ.λπ. Σήμερα, κανείς δεν αμφισβητεί τη θέση του ΚΚΕ στο Κοινοβούλιο ούτε βεβαίως οι κομμουνιστές αμφισβητούν, αντίστοιχα, τα όρια του έθνους.
 
— Σε βαθμό που κατηγορούνται ότι εμφανίζονται συχνά ως «βασιλικότεροι του βασιλέως»!
Θα έλεγα, προς επίρρωση αυτού ότι το κομμουνιστικό κίνημα, σε όλες σχεδόν τις παραλλαγές του, όταν άρχισε τη δεκαετία του ’90 η μαζική εισροή μεταναστών από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, δεν μπόρεσε να αντιληφθεί τη σημασία αυτής της εξέλιξης. Αδυνατούσε να αντιμετωπίσει ισότιμα τη νέα εργατική τάξη που αναδυόταν. Υπήρχε μεν η ρητορική της αλληλεγγύης, αλλά όχι αυτό που συνέβαινε στον Μεσοπόλεμο, οπότε, για παράδειγμα, ένας ανώνυμος πιτσιρικάς πρόσφυγας που έφτασε στον Πειραιά το 1924, δέκα χρόνια μετά έγινε ο «κόκκινος δήμαρχος» της Καβάλας. Υπάρχει κάτι πραγματικά επαναστατικό εδώ. Ο κομμουνισμός δεν είναι μια δύναμη που απλώς δίνει χώρο στον «άλλο». Είναι ο χώρος όπου ο «άλλος» καθορίζει την εξέλιξη των πραγμάτων. Και αυτή η ιστορία συντίθεται από παραδείγματα όπου αυτοί που τυπικά βρίσκονται στο περιθώριο, με την κίνησή τους, με τη δράση τους, μεταβάλλουν την πραγματικότητα.
 
— Πάντως, πραγματικά εντυπωσιάζουν όχι μόνο το σθένος αλλά και η θρησκευτική σχεδόν αφοσίωση που διακατείχε πολλούς παλιούς κομμουνιστές. Χαρακτηριστική είναι νομίζω στα καθ’ ημάς η περίπτωση του Πλουμπίδη που, παρότι το κόμμα τον είχε διαγράψει, φώναζε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα «Ζήτω το ΚΚΕ!» – μια κινηματογραφική βιογραφία του προβλήθηκε μάλιστα στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (Ο κόκκινος δάσκαλος).
 
Ακριβώς. Αυτή η απόλυτη «εγκόσμια πίστη» που περιγράφει ο Τόνι Τζαντ στο έργο του φαντάζει οριακά ακατανόητη σήμερα. Η προσπάθεια να ερμηνεύσουμε, να αποδεχθούμε, να αγκαλιάσουμε το ακατανόητο υπήρξε, ξέρεις, ένα βασικό κίνητρο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Όχι για να δημιουργήσουμε μια ηρωική γενεαλογία αλλά για να δούμε πώς το κομμουνιστικό κίνημα στον 20ό αιώνα συναντήθηκε πραγματικά με «της γης τους κολασμένους».
 
Αυτό είναι το σύμπαν όπου κινήθηκα. Εβραίοι σοσιαλιστές που μέσα από την αλλαγή των συνόρων το 1912 γίνονται Έλληνες σοσιαλιστές, πρόσφυγες –συχνά χαμίνια– από την Οθωμανική Τουρκία που γίνονται κομμουνιστές, επαναστάτες που πηγαίνουν στη Μόσχα τη δεκαετία του 1930 ώστε να γίνουν επαγγελματίες επαναστάτες και μετά τους βρίσκουμε στη Γαλλία του Λαϊκού Μετώπου και στον ισπανικό εμφύλιο, πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή τη δεκαετία του ’40, οπότε οργανώνουν την εξέγερση κατά του βρετανικού ιμπεριαλισμού και της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης, πολιτικοί πρόσφυγες του Εμφυλίου στην ανατολική Ευρώπη, εργάτες, φοιτητές και διανοούμενοι που έζησαν στις καπιταλιστικές μητροπόλεις επί δικτατορίας κ.λπ. Όλα αυτά τα επεισόδια, που στο βιβλίο φτιάχνουν μια σπονδυλωτή ιστορία, συνθέτουν τελικά μια αφήγηση όπου βλέπουμε ανθρώπους να μετακινούνται, να περνάνε σύνορα, να αναστατώνουν τελικά τη δική μας αντίληψη για το τι είναι «ελληνικό» και τι όχι.
 
— Πάντως, δεν είχα ιδέα για τον Μπεναρόγια νεότερος, παρότι ασχολιόμουν με την πολιτική, δεν μνημονευόταν πουθενά, απ’ όσο θυμάμαι.
Ναι, διότι, αν και σπουδαία μορφή του εργατικού κινήματος και ιδρυτής του ΣΕΚΕ, του μετέπειτα ΚΚΕ, δεν χωρούσε εύκολα σε κάποιο «εθνικό» αριστερό αφήγημα καθότι Εβραίος την καταγωγή, γεννημένος στη Βουλγαρία, Οθωμανός υπήκοος μέχρι την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Έλληνες το 1912 και κοσμοπολίτης. Επιπλέον, η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, στην οποία ανήκε, αφανίστηκε στο Ολοκαύτωμα, περιπίπτοντας έτσι στη λήθη.
 
Περιπτώσεις όπως αυτή του Μπεναρόγια μας θυμίζουν πώς αυτοί που έρχονται «απ’ έξω» αναδιαμορφώνουν το έθνος. Οι Εβραίοι σοσιαλιστές της Θεσσαλονίκης οργάνωσαν την πρώτη μεγάλη απεργία του 20ού αιώνα, εξέλεξαν τους πρώτους σοσιαλιστές βουλευτές στο Κοινοβούλιο και ανανέωσαν το μικρό, εσωστρεφές σύμπαν του ελληνικού σοσιαλισμού. Αυτό, φυσικά, δεν πέρασε απαρατήρητο. Δεν είναι συμπτωματικό ότι ο Μπεναρόγια εξορίστηκε το 1914 σε ένα νησί του Αιγαίου. Εδώ ανάγεται μια βασική παράμετρος της νεότερης ελληνικής ιστορίας: η ταύτιση του «επικίνδυνου» με τον «ξένο». Αυτόν που δεν θεωρείται –ή και δεν είναι– ακριβώς Έλληνας.
 
— Μα και στον εμφύλιο μιλούσαν για «ΕΑΜοβούλγαρους».
Υπήρχε κι άλλος λόγος γι’ αυτόν τον χαρακτηρισμό, η μεγάλη συμμετοχή εθνοτικά Μακεδόνων στον ΔΣΕ, αλλά, ναι, το γενικό σχήμα ήταν ότι οι κομμουνιστές ήταν ανθέλληνες «πράκτορες» ξένων συμφερόντων ή μιας διεθνούς συνωμοσίας. Προσπαθώ στο βιβλίο να παρακολουθήσω την εξέλιξη αυτού του σχήματος, πώς δηλαδή η διεθνικότητα του ελληνικού κομμουνισμού τροφοδότησε τον ελληνικό αντικομμουνισμό – από τη διαπλοκή αντισοσιαλισμού και αντισημιτισμού στις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι τη χουντική πεποίθηση ότι η νεανική ανυπακοή έρχεται από τη «διεφθαρμένη» Δύση.
 
Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να δω το πώς οι διαδρομές των ανθρώπων και η υλική διάσταση της πολιτικής δράσης θολώνει τα όρια μιας καθαρής «ελληνικότητας», είτε κομμουνιστικής είτε αντικομμουνιστικής. Υπάρχει, για παράδειγμα, ένα ηχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή του Νίκου Ζαχαριάδη, η ελληνική προφορά του οποίου ακούγεται αρκετά ξενική. Αυτό είναι λογικό δεδομένου ότι έζησε τα 51 από τα 70 χρόνια του εκτός Ελλάδας! Πόσο «Έλληνα» με τη στενή έννοια θα χαρακτήριζε κανείς τον ηγέτη του ελληνικού κομμουνισμού; Εδώ έχουμε έναν πρόσφυγα που, αν το σκεφτεί κανείς, έζησε όλη του τη ζωή ως πρόσφυγας.
 
— Νομίζω ότι η αναγόρευση των προσφύγων και των μεταναστών στο νέο, κατεξοχήν επαναστατικό υποκείμενο χαρακτήρισε μεγάλο κομμάτι της εξωκοινοβουλευτικής, κυρίως, αριστεράς τις τελευταίες δεκαετίες, συχνά χωρίς οι ίδιοι/-ες να έχουν ερωτηθεί κατά πόσο το συμμερίζονταν αυτό.
Στην ιστορία δεν υπάρχουν απόλυτα πετυχημένες συνταγές, αλλά σε κάθε περίπτωση το κλειδί είναι ακριβώς αυτό, το πόσο χώρο αφήνεις να ακουστεί η φωνή των ανθρώπων αντί να προβάλλεις αυθαίρετα πάνω τους τις δικές σου ιδεολογικές εμμονές ή αγωνίες. Στο βιβλίο, πάντως, ξεκινώ με τη ρήση των Μαρξ – Ένγκελς «ονομάζουμε κομμουνισμό την πραγματική κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων», η οποία θα μπορούσε να είναι ένα εργαλείο για να ιστορικοποιήσουμε τον κομμουνισμό, καθώς υπήρξε ένα κίνημα που συνδέθηκε με την αέναη κινητικότητα των ανθρώπων. Και αν κάτι αναδύεται από την ιστορία αυτή είναι το πώς ο κομμουνισμός ενέπνευσε όσους βρίσκονταν «εκτός ορίων». Αυτή η μετασχηματιστική διαδικασία, δηλαδή το πώς ο αόρατος του χτες μετατρέπεται στον πρωταγωνιστή του σήμερα, είναι, εκτός των άλλων, και μια εμπειρία απόλαυσης. Υπάρχει εδώ κάτι το αναζωογονητικό.
 
— Ευτύχησα, ξέρεις, να γνωρίσω κάποτε μία από εκείνες τις θρυλικές μορφές επαναστατών που αναφέρεις και στο βιβλίο, τον Μιχάλη Ράπτη/Μισέλ Πάμπλο.
Ναι, ο Πάμπλο υπήρξε ένα κατεξοχήν παράδειγμα διεθνικού υποκειμένου! Γεννήθηκε στην Αίγυπτο, μετανάστευσε στην Ελλάδα, απ’ όπου έφυγε για τη Γαλλία τη δεκαετία του ’30, και ξαναγύρισε μετά από σαράντα τόσα χρόνια, έχοντας συνδέσει όλη του τη ζωή με διάφορα επαναστατικά πρότζεκτ από την Αλγερία μέχρι τη Χιλή. Υπήρξε επίσης κομβικός παίκτης αυτού που ονομάζουμε ελληνική νέα αριστερά. Δεν εννοώ βέβαια εδώ το νεοσύστατο κόμμα –παρότι έχει και τέτοιες καταβολές!– αλλά ένα επαναστατικό κίνημα το οποίο συνέβαλε στη διαμόρφωση αντιλήψεων που είχαν μεγάλη επίδραση στη Μεταπολίτευση. Η ίδια η Μεταπολίτευση εξάλλου στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον επαναπατρισμό ανθρώπων με πολύ διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Χαρίλαος Φλωράκης. Η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνει στελέχη που στρατεύτηκαν στον αντιδικτατορικό αγώνα όταν σπούδαζαν στο εξωτερικό. Δεν μπορούμε, επομένως, να περιορίζουμε την ελληνική ιστορία στα όρια του ελλαδικού χώρου, γιατί τη διακρίνει ένα έντονο διεθνικό στοιχείο κι αυτό δεν αφορά μόνο τον κομμουνισμό.
 
— Μια κοινότοπη, αλλά αναμενόμενη ερώτηση είναι γιατί ένα τόσο πολλά υποσχόμενο ιδεολόγημα που κυριάρχησε στον μισό πλανήτη τον 20ό αιώνα κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος προτού καν ο αιώνας αυτός εκπνεύσει.
Η γνωστή ερώτηση του ενός εκατομμυρίου, στην οποία δεν εστιάζω μεν στο βιβλίο αυτό, ισχύει όμως ότι η υποστολή της κόκκινης σημαίας από το Κρεμλίνο το 1991 σήμανε το τέλος του ιστορικού κομμουνισμού όπως τον γνωρίσαμε – και όχι, δεν πιστεύω ότι μπορεί να αναβιώσει, με τη μορφή αυτή τουλάχιστον. Αυτό είναι, βέβαια, κι ένα θέμα για τα νέα επαναστατικά κινήματα, το να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα συνεκτικό αφήγημα που να μπορεί να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο νόημα ζωής, γιατί αυτή ήταν η επιτυχία του κομμουνισμού. Η αποτυχία του, πάλι, αν ξεφύγουμε από απλοϊκές ερμηνείες περί «προδοτών», όπως ο Γκορμπατσόφ π.χ., είναι το ότι στην πορεία αυταρχικοποιήθηκε, «αφυδατώθηκε» και αδυνατούσε πλέον να ανανεώσει τη σηματοδότησή του. Από τη δεκαετία του ’60 και μετά ειδικά απέτυχε εντελώς να συνδεθεί με τις νέες ιδέες και αντιλήψεις. Ένας Βούλγαρος κομμουνιστής αξιωματούχος έλεγε χαρακτηριστικά για τα γεγονότα του 1968 ότι «κάτι συμβαίνει εδώ που δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε». Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, πάλι, στις μεγάλες διαδηλώσεις του 1989, οι μπαρουτοκαπνισμένοι, πλην γηραλέοι, πλέον, κομμουνιστές περί τον Χόνεκερ απορούσαν γιατί π.χ. ο κόσμος ζητά ιδιωτικά αυτοκίνητα, αφού τα τραμ κυκλοφορούσαν όλα στην ώρα τους. Τα αιτήματα για αυτονομία, αυτοδιάθεση και γενικευμένο εκδημοκρατισμό που αντηχούσαν σε Δύση και Ανατολή τούς ήταν απλώς ακατανόητα.
 
— Η ειρωνεία είναι ότι πολλά νεωτερικά κοινωνικά κινήματα, ο σύγχρονος φεμινισμός, η οικολογία, το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα κ.ά. έχουν τις ρίζες τους ακριβώς στην εποχή εκείνη και στις ιδεολογικές ζυμώσεις που αναδείχθηκαν με τη νέα αριστερά.
Στο τελευταίο κεφάλαιο αναφέρομαι σε έναν διάλογο μεταξύ του Ισαάκ Ντόιτσερ και μελών της νέας αριστεράς τη δεκαετία του ’60, όπου τους λέει περίπου, «καλά όλα αυτά, βρε παιδιά, αλλά ποιος είναι ο στόχος σας;». Για να λάβει την απάντηση ότι δεν χρειάζεται κάποιος συγκεκριμένος στόχος, γιατί η διεκδίκηση δεν αφορά την εξουσία. Έχουμε, λοιπόν, εδώ αυτήν τη γοητευτική αντίθεση της νεότερης αριστεράς με την παραδοσιακή. Η δεύτερη επιδιώκει την κατάληψη της εξουσίας, παραμερίζοντας το αίτημα του εκδημοκρατισμού, ενώ η πρώτη μιλά μεν για καταπίεση, πατριαρχία, σεξισμό κ.λπ., αλλά δεν έχει έναν καθορισμένο στρατηγικό ορίζοντα, και αυτό φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Το γνωστότερο σύνθημα του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης στα ’00s έλεγε «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», χωρίς όμως να τον ορίζει. Αυτό έδειχνε ταυτόχρονα και μια αμηχανία – θυμάμαι, είχαν βγάλει κάτι Γερμανοί αναρχικοί μια φανταστική μπροσούρα με τίτλο «Τι σημαίνει –τι θα γίνει– αν κερδίσουμε;». Τον 20ό αιώνα, η αριστερά ήξερε την απάντηση. Στον 21ο, όχι τόσο!
 
— Κρίνοντας πάντως από την ελληνική εμπειρία, ακόμα και όταν η «πρώτη φορά αριστερά» κυβέρνησε, αποδείχθηκε αρκετά άτολμη και διστακτική.
Ναι και όχι. Νομίζω ότι το τραύμα του αντεθνικού οδήγησε σε ένα κράτημα απέναντι σε αναγκαίες τομές – η αριστερά θα έπρεπε, ας πούμε, να πει άφοβα «καταργώ τις παρελάσεις», «χωρίζω το κράτος από την Εκκλησία», «θεσπίζω τώρα τον γάμο για όλους». Προχώρησε, εντούτοις, σε μια μεγάλη ρήξη: τη Συμφωνία των Πρεσπών, ένα θέμα που είχε ιστορικές ρίζες, είχε φορτιστεί με τη θεωρία ότι η αριστερά ξεπουλά τη Μακεδονία και που κανένα πολιτικό κόμμα δεν αναλάμβανε την επίλυσή του, παρότι όλα σχεδόν συμφωνούσαν στην ανάγκη μιας συμφωνίας.
 
— Πολύ ενδιαφέρουσες όσο και επίκαιρες βρήκα τις αναφορές στους Έλληνες της Μαύρης Θάλασσας και τη σχέση τους με τον σοβιετικό κομμουνισμό.
Σπάνια σκεφτόμαστε, είναι αλήθεια, τη Μαύρη Θάλασσα ως κομμάτι της ιστορίας μας. Η ελληνική και οι άλλες μειονότητες στην ΕΣΣΔ είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα της πορείας εθνικοποίησης του κομμουνισμού στον 20ό αιώνα. Αρχικά, η σοβιετική εξουσία προσφέρει αυτονομία στο πλαίσιο μιας εποχής τρομερών πειραματισμών, ανάμεσά τους το πραγματικά επαναστατικό ελληνικό φωνητικό αλφάβητο που χρησιμοποιήθηκε σε αυτές τις περιοχές. Αυτό όμως αλλάζει μετά το 1937, χρονιά που σηματοδοτεί την εθνικοποίηση του κομμουνισμού παγκόσμια και που στην ΕΣΣΔ εκφράζεται με τον διωγμό των μειονοτήτων. Παράπλευρη απώλεια αυτής της εξέλιξης είναι η σύλληψη και εκτέλεση στελεχών του ΚΚΕ που είχαν εγκλωβιστεί εκεί όταν έγινε η δικτατορία του Μεταξά ως «πρακτόρων των ιμπεριαλιστών». Η ΕΣΣΔ επανεντάσσεται, ωστόσο, στην ιστορία του ελληνικού κομμουνισμού με τους χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες του Εμφυλίου που εγκαθίστανται στην Τασκένδη. Σήμερα, έναν αιώνα μετά το τέλος των αυτοκρατοριών, πολλές περιφερειακές συγκρούσεις όπως αυτή στην Ουκρανία σχετίζονται με την κληρονομιά της συνύπαρξης και του ανταγωνισμού ανάμεσα σε πληθυσμούς με διαφορετικές εθνικές και γλωσσικές ταυτότητες.
 
— Έχει, τελικά, μέλλον η σύγχρονη αριστερά;
Εξαρτάται από το πόσο θα μπορέσει να μιλήσει οραματικά και θετικά τόσο για τις αλλαγές που ζούμε όσο και γι’ αυτές που θα έρθουν. Διότι το πρόβλημα της αριστεράς μετά την κατάρρευση του σοβιετικού παραδείγματος ήταν ότι οδηγήθηκε στην αντανακλαστική υπεράσπιση ενός συγκεκριμένου ιστορικού φορτίου. Κανένα κίνημα, όμως, δεν μπορεί να γοητεύσει υπερασπιζόμενο ένα εξιδανικευμένο παρελθόν, ούτε διακηρύσσοντας γενικά κι αόριστα ότι η ιστορία είναι στο πλευρό μας. Η αποδέσμευση από την ιστορική νομοτέλεια είναι στοιχείο απελευθέρωσης, ενώ ταυτόχρονα μάς φέρνει μπροστά σε μια σύνθετη πρόκληση: να πιστεύουμε στο μέλλον όχι με όρους πίστης αλλά εμπιστοσύνης. Η κοινωνική αλλαγή δεν είναι ένας απώτερος στόχος που θα επιτευχθεί όταν ωριμάσουν οι συνθήκες, κάτι σαν τη Δευτέρα Παρουσία. Η κίνηση αλλάζει τα πράγματα στο σήμερα, όχι η αναμονή.
 
— Ο Χρόνης Μίσσιος μου είχε πει κάποτε επιγραμματικά «ευτυχώς που δεν νικήσαμε» (σ.σ. στον Εμφύλιο).
Υπάρχει κάτι το γραμμικό σε αυτούς τους αφορισμούς. Ότι αν είχαμε «νικήσει» –το λέω σχηματικά–, τα πράγματα θα μπορούσαν να έχουν μόνο μία κατάληξη, την τελική ήττα. Δεν το ξέρουμε. Και η δουλειά του ιστορικού δεν είναι αυτή του δικαστή ή του προφήτη αλλά να κατανοήσει το απρόβλεπτο της ίδιας της ιστορικής εξέλιξης. Αυτό που έχουμε σήμερα ως προνόμιο –ή και κατάρα, θα έλεγε κάποιος άλλος–, ότι δηλαδή δεν ξέρουμε τι θα γίνει αύριο, θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε και στους ανθρώπους κάθε ιστορικής στιγμής, και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τις επιλογές τους.
 
— Ο μαρξισμός καθαυτός παραμένει, πιστεύεις, επίκαιρος ή μήπως ξεπεράστηκε από τις εξελίξεις;
Ο Τόνι Τζαντ που προανέφερα, ο οποίος «παραπονιόταν» ότι οι φοιτητές του δεν μπορούσαν να καταλάβουν αυτή την τυφλή εγκόσμια πίστη που προϋπέθετε η στράτευση στον κομμουνισμό, πέθανε λίγο πριν από τη μεγάλη οικονομική κρίση του 2008, οπότε ο Μαρξ επανεκτιμήθηκε ως αυτός που «τα ’λεγε». Υπάρχει μια αναβίωση του μαρξισμού ακόμα και στις ΗΠΑ και είναι ενδιαφέρον ότι η μαρξιστική σκέψη και κριτική επανεκτιμώνται όταν τα πράγματα στον καπιταλισμό δεν πάνε καλά. Αλλά νομίζω ότι η παραγωγική επίδραση του μαρξισμού δεν περιορίζεται στη σφαίρα της οικονομικής ανάλυσης. Αυτή την εντοπίζω κυρίως στη σύλληψή του για τις απεριόριστες δυνατότητες του μέλλοντος. Εδώ υπάρχει κάτι απελευθερωτικό το οποίο ξεχάστηκε και μέσα στη μαρξιστική παράδοση που μετά από ένα σημείο στένεψε τον μαρξισμό σε οικονομικό δόγμα. Αν χρειαζόμαστε κάτι τώρα είναι η επανασύνδεσή μας με την έννοια της δυνατότητας που με τη σειρά της μας οδηγεί σε κάτι άλλο, σύνθετο και χειραφετητικό συνάμα· στη σκέψη ότι το απρόβλεπτο της ιστορικής εξέλιξης δεν καθορίζεται από τις αποφάσεις κάποιων ισχυρών αλλά από τη δράση και τις επιθυμίες όλων μας. Αλλιώς πάμε σε μια αντίληψη της ιστορίας όπου όλα είναι προκαθορισμένα, οι ισχυροί καθορίζουν τα πράγματα κι εμείς είμαστε απλά πιόνια σε ένα στημένο παιχνίδι. Θα έλεγα ότι εδώ ο μαρξισμός κάτι έχει να μας πει για τις ζωές μας. Η ένταση γύρω από την έννοια της ελευθερίας, η επίγνωση ότι εν τέλει η εξέλιξη των πραγμάτων δεν ταυτίζεται με τη βούληση του ενός, όσο ισχυρός κι αν είναι, και η διαρκής διαπραγμάτευση μεταξύ της ματαίωσης και της δυνατότητας μας επιτρέπει να κατανοούμε, αλλά και να αλλάζουμε, τον εαυτό μας και τον κόσμο όπου ζούμε. Όχι θεωρητικά, αλλά στην πράξη.
 
Θοδωρής Αντωνόπουλος

Σάββατο, Μαρτίου 30, 2024

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΝΑ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ =>Οι νεοφιλελεύθερες κοινωνίες της "ευτυχιοκρατίας" και το άγχος της απώλειας που προκαλούν στους ανθρώπους

 

Δήμητρα Αθανασοπούλου: Ο πολιτισμός του καταναλωτισμού καλλιεργεί παθολογίες

Το σύνδρομο FOMO -Fear of Missing Out εμφανίστηκε στη ζωή μας πριν από μια δεκαετία. Το 2013 Αμερικανοί επιστήμονες άρχισαν να μελετούν το κοινωνικό άγχος που χαρακτηρίζεται από «την επιθυμία του ατόμου να παραμένει συνεχώς σε επαφή με τις δραστηριότητες των άλλων», συνδέοντας το σύνδρομο με μειωμένη διάθεση και χαμηλά συναισθήματα ικανοποίησης. Το 2016 μια μελέτη συνέδεσε τον συγκεκριμένο τύπο κοινωνικού άγχους με συμπτώματα κατάθλιψης όπως και με ψυχοσωματικά συμπτώματα.
 
Τι σχέση έχει το άγχος που νιώθουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι να «μη χάσουν κάτι» με τις νεοφιλελεύθερες κοινωνίες της ευτυχιοκρατίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τον φόβο της απώλειας και τα υπερτροφικά «εγώ» μας;
 
Το σύνδρομο FOMO είναι συνδεδεμένο με μια ολόκληρη βιομηχανία, από πειραγμένες κουζίνες και εναλλακτικά καλλιτεχνικά δρώμενα μέχρι την αβάσταχτη αναζήτηση της τέλειας στιγμής. Οσο πιο νεοφιλελεύθερη είναι μια κοινωνία, δηλαδή όσο πιο εύκολα το «πολλαπλό» εκθρονίζει το «ένα», τόσο περισσότερο το άτομο βιώνει τον φόβο ότι πάντα κάτι χάνει, μια νέα σπουδαία εμπειρία που βιώνουν οι άλλοι ή ακόμα μία ευκαιρία για κοινωνική συναναστροφή. Το σύνδρομο FOMO, που εντάθηκε με την επέλαση των σόσιαλ μίντια, αντανακλά το αποτύπωμα των σύγχρονων μετασχηματισμών μορφών κοινωνικής ζωής. Τι σημαίνει αυτό; Η αγωνία της ευεξίας, ο φόβος να χάσουμε νέες κοινωνικές εμπειρίες βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με το καθεστώς της ευτυχιοκρατίας. Τα σόσιαλ μίντια βάσισαν την ύπαρξή τους πάνω στις ανασφάλειές μας και στην ανάγκη μας για αποδοχή.
 
Το σύνδρομο FOMO συνομιλεί με την ευτυχιοκρατία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πεδίο της κατανάλωσης επεκτείνεται άλλωστε και στον εσωτερικό μας κόσμο – όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι κοινωνικοί επιστήμονες Edgar Cabanas / Eva Illouz στο βιβλίο τους. Οσο διαπλέκεται η πραγματικότητα με το εικονικό και τη φαντασία μέσα από το διαδίκτυο τόσο δημιουργούνται πολύπλοκες ψυχολογικές και διαπροσωπικές καταστάσεις και εμπλοκές, ενώ ενθαρρύνεται η καλλιέργεια παθολογιών, όπως ο ναρκισσισμός, η εμμονή αυτοπροβολής, η ψηφιακή εξάρτηση. Τα εγώ μας γίνονται υπερτροφικά κι εμείς γινόμαστε αγχωμένοι και θλιμμένοι. Οι ζωές μας και οι στιγμές μας γίνονται αντικείμενα προς κατανάλωση όσο εμείς οι ίδιοι αντικειμενικοποιούμαστε στον κόσμο της ρευστής νεωτερικότητας όπου κυριαρχούν οι δεσμοί που στηρίζονται στο δίκτυο.
 
Πριν από λίγο καιρό το «σύνδρομο της τέλειας στιγμής» άρχισε να απασχολεί τον δημόσιο διάλογο της νέας γενιάς των social media μέσα από το TikTok που επανέφερε στο προσκήνιο τον όρο της συγγραφέως Sarah Wilson, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο λόγος του καπιταλιστή (φράση δανεική από τον Ζακ Λακάν), με αποτέλεσμα να είμαστε σε μια διαρκή αναζήτηση νέων απολαύσεων.
 
Το FΟMO επιδεινώνεται από τον καθημερινό βομβαρδισμό μας από τα social media που μας φέρνει αντιμέτωπους με την απόλαυση των άλλων και τις δικές μας απώλειες. Κι εμείς αφήνουμε την κοινωνία να παρεμβαίνει στην ευτυχία μας και να μας επιβάλλει τις θέσεις της πλειοψηφίας, φράση δανεική από τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Οι επιθυμίες της πλειοψηφίας δεν έχουν όμως καμία σχέση με την προσωπική ευτυχία. Η ευτυχία είναι να επιθυμούμε αυτό που έχουμε, όπως υποστηρίζει η νεότερη γενιά των Γάλλων φιλοσόφων με εκπρόσωπο τον Αντρέ Κοντ-Σπονβίλ.
 
Ο πολιτισμός του καταναλωτισμού διογκώνει τον ναρκισσισμό μας και την όψη μιας νέας μοναξιάς μας, που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα καθώς περιβάλλεται από πολλούς ανθρώπους, πολλές δραστηριότητες ή θεάματα.
 
Στον αντίποδα του FΟΜΟ υπάρχει το JOMO, Joy of missing out, δηλαδή η συνειδητοποίηση και η αποδοχή με χαρά και δίχως θλίψη πως πάντα θα υπάρχουν πράγματα που θα χάνουμε. Το 2018 δημοσιεύτηκε μια έρευνα στο Journal of Social and Clinical Psychology που έδειξε πως ο περιορισμός της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα 10 λεπτά τη μέρα για διάστημα τριών εβδομάδων μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχολογική ευεξία και στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης.
 
Αν αποδεχτούμε τον φόβο να χάσουμε κάτι, θα έχουμε κερδίσει πολλά. Θα έχουμε απαλλαγεί από την ψυχαναγκαστική αναζήτηση που μας ωθεί στην κατανάλωση αγαθών, στιγμών και ανθρώπων. Θα έχουμε γλιτώσει από τη βασανιστική και αδιάκοπη ανάρτηση «κι αν έκανα/επέλεγα το άλλο;» που μας βυθίζει σε έναν φαύλο κύκλο στρες και θλίψης. Οσα κι αν κάνουμε, ό,τι κι αν διαλέξουμε, πάντα θα υπάρχει κάτι που δεν θα κάνουμε. Ολα αυτά που χάνουμε όμως είναι κι εκείνα που κάνουν αυτά που επιλέγουμε ακόμα πιο πολύτιμα.

Δήμητρα Αθανασοπούλου