Στη δημοκρατία υπάρχουν νόμοι και οι νόμοι πρέπει να τηρούνται, θα έλεγε κάθε νομοταγής πολίτης στη δημοκρατία της Ελλάδας, βλέποντας την αντίδραση των φοιτητών και φοιτητριών απέναντι στον καταπιεστικό νόμο της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Το ίδιο θα έλεγε και κάθε νομοταγής πολίτης στη δημοκρατία του Ιράν, βλέποντας τις γυναίκες να εξεγείρονται απέναντι στον καταπιεστικό νόμο της μαντίλας. Θα μου πείτε, είναι εντελώς διαφορετικές καταστάσεις, άλλοι πολιτισμοί, άλλοι νόμοι. Ωστόσο, είναι νόμοι που ψηφίστηκαν από δημοκρατίες.
Γιατί λοιπόν εξεγείρονται και αντιδρούν οι δημοκρατικοί πολίτες απέναντι σε δημοκρατικούς νόμους; Πολύ απλά γιατί κάποιοι νόμοι καταπιέζουν και προσβάλλουν τις ηθικές τους αξίες.
Γιατί, η έννοια της δημοκρατίας σε πολλές χώρες είναι σχετική και αποδίδεται καλύτερα όταν μπαίνει σε εισαγωγικά. Και δεν είναι μόνο οι χώρες της Μέσης Ανατολής με την ‘’οπισθοδρομική’’ κουλτούρα όπως το Ιράν με τη ‘’δημοκρατία’’ του Ραΐσι, αλλά και ‘’εκσυγχρονισμένες’’ ευρωπαϊκές χώρες, όπως είναι η Ουγγαρία με τη ‘’δημοκρατία’’ του Όρμπαν, η Ελλάδα με τη ‘’δημοκρατία’’ των Μνημονίων και του Μητσοτάκη και η Ιταλία με τη «δημοκρατία» των φυτευτών πρωθυπουργών (βλ. Ντράγκι) και πρόσφατα, με την ανερχόμενη ‘’δημοκρατία’’ της Μελόνι.
Ακόμη και στην κανονική δημοκρατία όμως, οι νόμοι δεν είναι απαρέγκλιτοι κανόνες που απλώς είμαστε υποχρεωμένοι να τηρούμε άκριτα. Οφείλουμε να τους κρίνουμε και να τους αξιολογούμε καθημερινά, σύμφωνα με την ηθική μας, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται σε κάθε τόπο και χρόνο. Όσο περισσότερο η ηθική μας ταυτίζεται με την ηθική των πολλών, τόσο περισσότερο αποδεκτοί θα είναι και οι νόμοι. Μέχρι όμως η ηθική μας να ταυτιστεί με την κοινωνική ηθική και να γίνει νόμος και ιδιαίτερα όταν η υπάρχουσα νομοθεσία προσβάλλει την ηθική μας, οφείλουμε να αντιδρούμε.
Όσο πιο συντηρητική είναι μια κοινωνία, τόσο πιο δύσκολα αντιδρά και τόσο πιο αργά εξελίσσεται. Υπό τον φόβο ενός κοινωνικού ριζοσπαστισμού επιλέγει ή ανέχεται συντηρητικές κυβερνήσεις, υποτάσσεται στην εξουσία και αποδέχεται τον κοινωνικό αυτοματισμό. Στην προσπάθειά της αυτή έχει δύο βοηθούς: την αστυνομία και τη θρησκεία. Η μία αναλαμβάνει την επιβολή των νόμων στους πολίτες με τη βία και την καταστολή και η άλλη αναλαμβάνει τον έλεγχο της ηθικής των πιστών με τις τύψεις και τις ενοχές. Γιατί, δεν αρκεί μόνο η αστυνομία για να επιβάλλει τον νόμο και την τάξη. Χρειάζεται να εξασφαλιστεί και ο έλεγχος της ηθικής, ώστε οι κοινωνίες να μην χρειάζεται να εξαναγκάζονται να τηρούν τους νόμους αλλά να το κάνουν οικειοθελώς, να περάσει δηλαδή ο νόμος μέσα στη συνείδηση των πολιτών. Στόχος τους είναι οι νόμοι να αποτελούν την πάγια θέσμιση της ανάγκης των πολιτών, ή, με άλλα λόγια, η ηθική τους να παραμένει στάσιμη και οι ανάγκες τους ταυτισμένες με τους υπάρχοντες νόμους.
Όσο πιο συντηρητική είναι μια δημοκρατία, τόσο πιο πολύ έχει ανάγκη να ελέγξει την ηθική της κοινωνίας και τόσο πιο πολύ έχει ανάγκη τις θρησκείες. Γι' αυτό και οι θρησκείες αποτελούν πάντα το δεξί χέρι των συντηρητικών κυβερνήσεων. Και οι δύο, συντηρητικές κυβερνήσεις και θρησκείες, δεν διστάζουν να καταφύγουν σε ακραίες μορφές βίας και ηθικών κηρυγμάτων προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.
Όσο πιο ισχυρή είναι η αστυνομία και η θρησκεία σε μια χώρα, τόσο πιο υποταγμένη είναι η κοινωνία της στην εξουσία του Θεού και του κράτους. Έτσι, σε Ανατολή και Δύση, δημιουργούνται οι θεοκρατικές δημοκρατίες, ένα πλειοψηφικό μίγμα κρατικής και ηθικής εξουσίας, που διαποτίζει και διαμορφώνει βαθιά συντηρητικές κοινωνίες και αναπόφευκτα πυροδοτεί κοινωνικές αντιδράσεις από την καταπιεσμένη μειοψηφία. Η θρησκεία της πλειοψηφίας επιβάλλεται δια νόμου, για να παγιώνεται ακριβώς αυτό το μίγμα κρατικής και ηθικής εξουσίας, πχ στην Ελλάδα επιβάλλεται ο Χριστιανισμός με το Σύνταγμα, ως επικρατούσα θρησκεία, και στο Ιράν επιβάλλεται το Ισλάμ με τη Σαρία.
Κράτος και θρησκεία λειτουργούν σαν δύο συγκοινωνούντα δοχεία με την αστυνομία να αναλαμβάνει τον καταλυτικό ρόλο της προστασίας και των δύο. Στο Ιράν, την αστυνομία αυτή την αποκαλούν "Αστυνομία Ηθικής", εδώ στην Ελλάδα την ηθική μας την αστυνομεύουν τα ΜΑΤ, η ΟΔΟΣ, η ΟΠΠΙ, η ΔΡΑΣΗ κλπ. Κάθε αντίδραση σε ένα τέτοιο μίγμα εξουσιών, ακόμη και η παραμικρή αμφισβήτησή του, μπορεί να οδηγήσει την προστάτιδα αστυνομία, σε ακατάσχετη βία και καταστολή, ακόμη και στον φόνο. Οι πολίτες που αντιδρούν κριτικά απέναντι στους νόμους επικρίνονται για έκνομες συμπεριφορές, οι διαδηλώσεις εξοργίζουν το συντηρητικό πλήθος και οι απεργίες κηρύσσονται παράνομες και καταχρηστικές από τις συντηρητικές, πλην όμως ‘’δημοκρατικές’’ κυβερνήσεις, οι οποίες νομοθετούν ακόμη πιο ανελεύθερους νόμους. Έτσι, πχ στο Ιράν ποινικοποίησαν τη μη χρήση της μαντίλας, στην Ελλάδα ποινικοποιήσαμε τη χρήση της κουκούλας.
Αν θέλουμε λοιπόν να είμαστε συνεπείς προς τις ηθικές μας αξίες μπροστά σε ένα τέτοιο μίγμα εξουσίας που βάζει σε εισαγωγικά κάθε έννοια δημοκρατίας, θα πρέπει να παίρνουμε και ανάλογη θέση σε παρόμοιες κοινωνικές αντιδράσεις.
Αν είμαστε απέναντι στο κλείσιμο των δρόμων και την καταστροφή της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας φιλήσυχων πολιτών από εξεγερμένους πολίτες στην Ελλάδα, θα πρέπει να είμαστε το ίδιο και για το Ιράν, γιατί κι εκεί υπάρχουν νομοταγείς πολίτες που διαμαρτύρονται για το κλείσιμο των δρόμων, τις σπασμένες βιτρίνες και τα αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα, από γυναίκες που διαδηλώνουν για την ελευθερία και την αξιοπρέπειά τους.
Αν είμαστε απέναντι στη θρησκευτική καταπίεση του Ισλάμ θα πρέπει να είμαστε και απέναντι στην καταπίεση του Χριστιανισμού (βλ. έμφυλες ταυτότητες, αμβλώσεις).
Αν είμαστε απέναντι στην Πατριαρχία στον Ιράν θα πρέπει να είμαστε απέναντι στη Πατριαρχία και στην Ελλάδα (βλ. νόμος υποχρεωτικής συνεπιμέλειας, συνέδρια γονιμότητας, γυναικοκτονίες).
Αν θέλουμε να υπερασπιζόμαστε τη μειοψηφία που εξεγείρεται απέναντι στην κρατική καταστολή της συντηρητικής θεοκρατικής κυβέρνησης της ‘’δημοκρατίας’’ του Ιράν, θα πρέπει να το κάνουμε και απέναντι στην καταστολή της συντηρητικής θεοκρατικής κυβέρνησης της ‘’δημοκρατίας’’ της Ελλάδας.
Αν κατανοούμε τον κίνδυνο από τις πολιτικές και θρησκευτικές διώξεις πολιτών σε άλλες χώρες θα πρέπει να κατανοούμε και την απεγνωσμένη προσπάθειά τους να προσφύγουν σε μια ασφαλή χώρα, ακόμα κι όταν αυτή είναι η δική μας.
Αν αντιδρούμε απέναντι στις κρατικές δολοφονίες στη ‘’δημοκρατία’’ του Ιράν, όπως η δολοφονία της Amini, θα πρέπει να αντιδρούμε και στις κρατικές δολοφονίες στη ‘’δημοκρατία’’ της Ελλάδας, όπως η δολοφονία του Γρηγορόπουλου.
Αυτό που συντελείται αυτές τις μέρες στο Ιράν είναι μια ρήξη με τη θρησκεία, μια ρήξη με το καταπιεστικό καθεστώς της ‘’δημοκρατίας’’ του Ιράν. Είναι μια ρήξη, για κοινωνική απελευθέρωση και αξιοπρέπεια. Μια ρήξη με την καταπίεση που απαιτεί συνέπεια με τις ηθικές μας αξίες. Μια ρήξη με την αδικία που δεν τολμήσαμε να κάνουμε εδώ στην Ελλάδα για να μην χάσουμε τις περιουσίες μας και που τόλμησαν να κάνουν οι γυναίκες στο Ιράν, χάνοντας τη ζωή τους.
*Γιώργος Ρουμελιώτης, Μέλος ΚΕ ΜέΡΑ25
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου