Ένα "κίνημα" ενάντια στην ανέμπνευστη ομοιομορφία της μαζικής αναπαραγωγής

* Το κίνημα Arts & Crafts

Ενα αισθητικό και καλλιτεχνικό ρεύμα, που ξεκίνησε το 1860 στην Αγγλία και ανανέωσε το design, οδηγώντας σε επανεκτίμηση των διακοσμητικών τεχνών στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία. Ηταν μία αντίδραση στην ανέμπνευστη ομοιομορφία της μαζικής αναπαραγωγής, που έφερε η βιομηχανική επανάσταση. Ιδρυτική μορφή του ήταν ο άγγλος αναμορφωτής, ποιητής και σχεδιαστής Γουίλιαμ Μόρις. Μαζί με μία ομάδα από σχεδιαστές, κατασκευαστές, διακοσμητές, αρχιτέκτονες και ζωγράφους ίδρυσε την εταιρεία Morris, Marshall, Faulkner & Co, με σκοπό οι εφαρμοσμένες τέχνες να ξαναβρούν την ποιότητα και το πνεύμα που είχαν οι συντεχνίες των μαστόρων του Μεσαίωνα.
Η «εταιρεία» λειτουργεί ως κολεκτίβα καλλιτεχνών, με τους ζωγράφους να φτιάχνουν σχέδια τα οποία αναπαράγουν εξειδικευμένοι τεχνίτες: χειροποίητα αντικείμενα από μέταλλο, κοσμήματα, ταπετσαρίες, υφάσματα, έπιπλα, βιβλία, βιτρό. Πολλά από τα σχέδια αυτά αναπαράγονται ώς σήμερα σε υφάσματα και έπιπλα. 

Το κίνημα Arts & Crafts ανύψωσε τη χειροποίητη δημιουργία και είχε σκοπό τη σύζευξη «καλών» και «εφαρμοσμένων» τεχνών. Επηρεάστηκε από τις σοσιαλιστικές ιδέες του τεχνοκριτικού και καλλιτέχνη Τζον Ράσκιν, που υποστήριζε ότι ο άνθρωπος πρέπει να επιδιώκει «όχι τη συσσώρευση πλούτου, αλλά τις πιο απλές απολαύσεις, όχι την περιουσία, αλλά τη βαθύτερη εσωτερική ικανοποίηση, να εκτιμά πάνω από κάθε ιδιοκτησία την αυτοδιάθεσή του, να τιμά τον εαυτό του στην άδολη υπερηφάνεια και τη νηφάλια επιδίωξη της ειρήνης».
Αν και πρωτοπόρο ρεύμα, εμπνεόταν από παλαιότερα ρεύματα, όπως η γοτθική αναβίωση, η χειροποίητη τυπογραφία και η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία του Μεσαίωνα. Ο Μόρις ανήκε στην αδελφότητα των «προραφαηλιτών», οι οποίοι ήθελαν να ανανεώσουν τη ζωγραφική, μιμούμενοι ζωγράφους πριν από τον Ραφαήλ και τον Μιχαήλ Αγγελο. Μολονότι κατηγορήθηκε ως ρομαντικά οπισθοδρομικό και ασύμβατο με την εποχή της αστικής εκβιομηχάνισης, το κίνημα Arts and Crafts γνώρισε τεράστια διάδοση και επηρέασε την Art Nouveau, το βιενέζικο Secession, το ολλανδικό De Stijl, το Bauhaus. Σήμερα το κίνημα Arts & Crafts, που διήρκεσε ώς το 1910, θεωρείται πρόδρομος του μοντερνισμού του 20ού αιώνα, ενώ ο προβληματισμός για την ορθή χρήση της τεχνολογίας και των μηχανών παραμένει επίκαιρος. 
Πηγές: Wikipedia, εγκυκλοπαίδεια Britannica.