Γιατί εμμένουν οι "θεσμοί" στην κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων;

 [....................]
■ Χριστοδουλίδης: Θα ήταν ασφαλώς σφάλμα να θεωρήσει κανείς είτε θεμιτή είτε δυνατή τη γενίκευση του γερμανικού, ορντοφιλελεύθερου (ordoliberal) μοντέλου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλά μπορούμε να φανταστούμε σχήματα, όπου δημοκρατικές και ηθικές αρχές νοούνται ως εγγενείς και συστατικές της αντίληψης της οικονομίας καθ’ εαυτήν. Με βάση αυτή τη λογική, τι νόημα να προσδώσει κανείς στην επίμονη άρνησης των εταίρων μας να αποδεχθούν τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης για την επανεισαγωγή των συλλογικών διαδικασιών στις εργασιακές σχέσεις;
Η επιτροπή της ΔΟΕ (ILO) -του διεθνούς Οργανισμού με ευθύνη για τη θέσπιση και τον έλεγχο των προδιαγραφών εργασίας- στην αναφορά της τόνισε τη ραγδαία άνοδο των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, της μετατροπής των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερική απασχόληση και σε εκ περιτροπής εργασία, καθώς και την ύπαρξη μεγάλου αριθμού «αποθαρρυμένων» εργατών («discouraged workers»). Η νομοθετική παρέμβαση που κατάργησε τον ρόλο της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης επέτρεψε τη διολίσθηση των μισθών προς χαμηλότατα επίπεδα, και με την απαλλαγή των επιχειρήσεων από την υποχρέωση τήρησης των συλλογικών συμβάσεων, έχουν ενταθεί οι πρακτικές εξαναγκασμού υπογραφής ατομικών συμβάσεων με καθ’ όλα «διαπραγματεύσιμους» όρους.
■ Supiot: Από καθαρά νομική άποψη και εφόσον η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να υποστηρίζει τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, πρέπει ξεκάθαρα να συμμορφώνεται με τη διεθνή έννομη τάξη. Πέραν του ότι υπερβαίνουν τη δικαιοδοσία της Ε.Ε. -η οποία δεν έχει δικαιοδοσία σε θέματα οργάνωσης της κοινωνικής ασφάλισης ή στον προσδιορισμό μισθών και ημερομισθίων– οι οδηγίες της τρόικας αντίκεινται στους διεθνείς κανόνες. Δεν είναι επομένως άξιον απορίας ότι καταλογίζονται νομικές παραβάσεις σε προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις που συμμορφώθηκαν με τις οδηγίες της τρόικας από τα διεθνή όργανα προστασίας κοινωνικών δικαιωμάτων (ΔΟΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης).
Κι εδώ ακόμα θα ήταν δυνατό να καταλογιστεί συνυπαιτιότητα στα όργανα της τρόικας για τις παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στις οποίες συμφώνησαν. Οι επιθέσεις στις συνδικαλιστικές ελευθερίες και στο δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων στα οποία αναφέρεσαι είναι σοβαρές και διαφωτιστικές. Είναι ιδιαίτερα σοβαρές διότι αφορούν τον πυρήνα της διεθνούς κοινωνικής έννομης τάξης. Οι επιθέσεις μαρτυρούν την ενσωμάτωση και θεσμοθέτηση στην Ευρώπη αυτού που το ισχύον Σύνταγμα της Κίνας στο άρθρο 1 ορίζει ως «δημοκρατική δικτατορία». Στην Ευρώπη αυτή η δικτατορία έχει αφ’ ενός τη μορφή των αγορών, αφ’ ετέρου όμως -και με ακόμη πιο σημαίνοντα τρόπο- την κατίσχυση οργάνων που αποφασίζουν εν είδει (σοβιετικού) Politburo, χωρίς δημοκρατική βάση και έχοντας θέσει εαυτά πέραν οιουδήποτε δημοκρατικού ελέγχου – ήτοι της Επιτροπής της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και της Κεντρικής Τράπεζας.
Το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο αναφέρθηκε το 2010 στο νομικό οξύμωρο να διακηρύσσει η Συνθήκη της Λισαβόνας ηχηρά το δημοκρατικό ιδεώδες ως θεμελιακό για την Ενωση, ενώ κατ’ ουσίαν αυτό έχει εξαλειφθεί από τη λειτουργία της. Η τάση σήμερα στην Ευρώπη είναι να δίνεται σημασία στις εκλογές και τα δημοψηφίσματα μόνον εάν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της άρχουσας τάξης. Η ειρωνεία είναι ότι οι μόνοι που τέθηκαν ενάντια σε αυτή την τάση είναι το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, φύλακας μιας δημοκρατίας που χτίστηκε πάνω στα ερείπια του ναζισμού, και ο ελληνικός λαός, εφευρέτης της δημοκρατίας. Αντιμέτωπη με τον ευνουχισμό της πολιτικής δημοκρατίας, η κοινωνική δημοκρατία είναι ο μοναδικός θεσμός που αντιστέκεται ακόμα στην ολοκληρωτική επικράτηση της αγοράς. Γι’ αυτό και το Εργατικό Δίκαιο, που εγγυάται τη συνδικαλιστική ελευθερία, το δικαίωμα στην απεργία και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, παραμένει σήμερα τελευταίος φραγμός σε αυτό που ο κ. Κάμερον αποκαλεί «global race», με άλλα λόγια τον πόλεμο όλων εναντίον όλων.

*.Alain Supiot και Αιμίλιος Χριστοδουλίδης:"Αλληλεγγύη και εργασία στην Ελλάδα"

Η Εφημερίδα των Συντακτών‎ 23/5/15

* Ο Alain Supiot κατέχει την έδρα «Etat social et mondialisation: analyse juridique des solidarités» στο Collège de France.
** Ο Αιμίλιος Χριστοδουλίδης κατέχει την έδρα Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.