Τι είδους πόλη είναι αυτή που απαγορεύει βιβλία;

Πηγή: Ενθέματα της Αυγής, 5/10/14

Απαγορευμένα βιβλία

Τι κοινό έχουν Τα σταφύλια της οργής του Τζων Στάινμπεκ, η Μεταμόρφωση του Κάφκα, η Λολίτα του Ναμπόκοφ  και  ο Τροπικός του Καρκίνου του Χένρυ Μίλερ; Και όλα αυτά με τον Ταρζάν, τη Ζωή εν Τάφω του Μυριβήλη, τον Θούριο του Ρήγα  και τον Τομ Σώγερ; 

Είναι διάσημα. Πράγματι. Είναι κλασικά. Ασφαλώς. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο, ειδικότερο, που συνδέει όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα έργα μεταξύ τους: σε διάφορες περιόδους, για διαφορετικά χρονικά διαστήματα και από διάφορες εξουσίες απαγορεύτηκαν.

Αφορμή μας, σήμερα, η Εβδομάδα Απαγορευμένων Βιβλίων: από το 1982, η τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου είναι εβδομάδα αφιερωμένη σε βιβλία που απαγορεύτηκαν ή υπέστησαν διωγμούς. Μιλώντας για απαγορευμένα βιβλία, ξεκινάμε ασφαλώς από το Index Librorum Prohibitorum. Είναι ο Πίναξ Απαγορευμένων Βιβλίων που εξέδωσε  η Καθολική Εκκλησία το 1529, με βιβλία βλαπτικά και επικίνδυνα για τη θρησκευτική πίστη, οποίος παρέμεινε σε ισχύ, με διαρκείς προσθαφαιρέσεις, μέχρι και το 1966. Αν διατρέξει κανείς το Index χωρίς ξέρει περί τίνος πρόκειται, θα νομίσει, στα σίγουρα, πως κρατάει στα χέρια του κάποιο θησαυρό της παγκόσμιας λογοτεχνίας ή τα 100 Αθάνατα Έργα: στο Index του Βατικανού περιλαμβάνονται έργα του Μπαλζάκ, του Ντεφόε, του Ντεκάρτ, του Ντιντερό, του Έρασμου, του Φλωμπέρ, του Ανατόλ Φρανς, του Ζολά,  του Ζιντ, του Ραμπελαί, του Σουίφτ, του Καντ,  του Ρουσσώ, του Χιουμ, του Αλεξάνδρου Δουμά (πατρός), του Αλεξάνδρου Δουμά (υιού), του Καζαντζάκη και πολλών άλλων.

Οι διώξεις  των βιβλίων  όμως δεν είναι φαινόμενο του παρελθόντος, αλλά και των ημερών μας. Και μάλιστα όχι μόνο στην Κίνα, αλλά σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ. Πιο συνηθισμένος λόγος, η «ανηθικότητα» ή η «προσβολή των ηθών». Έτσι, το 1990, οι τοπικές εκπαιδευτικές αρχές στο Κάλβερ Σίτυ της Καλιφόρνια αφαίρεσαν από τις σχολικές  βιβλιοθήκες μια εικονογραφημένη έκδοση της Κοκκινοσκουφίτσας, κρίνοντας ότι δεν δίνει το σωστό μήνυμα, αλλά  εξοικειώνει τη μαθητιώσα νεολαία με το αλκοόλ, καθώς η Κοκκινοσκουφίτσα, στο καλάθι της, κουβαλάει μια μπουκάλα κρασί για τη γιαγιά της (η οποία έχει μια μεγάλη κόκκινη μύτη)! Το 2010 το σχολικό συμβούλιο του Τέξας απαγόρευσε το παιδικό βιβλίο Αρκούδα καφέ, αρκούδα καφέ, τι βλέπεις του Μπιλ Μάρτιν. Ο λόγος; Ότι ο συγγραφέας είχε την ατυχία να είναι συνονόματος με τον μαρξιστή φιλόσοφο Μπιλ Μάρτιν!

Δημοσιεύουμε σήμερα, με μικρές περικοπές  το άρθρο της μεταφράστριας  Annie Julia Wyman (δημοσιεύθηκε στο Νew Yorker, την 1.10.2014), χαρακτηριστικό για τις διάχυτες και έμμεσες μορφές που παίρνει η λογοκρισία και η απαγόρευση βιβλίων στον 21ο αιώνα.

Στρ. Μπουλακάκης

*************************

 

Annie Julia Wyman

What Kind of Town Bans Books? (Τhe New Yorker)

A group of parents recently pressured the public school I attended, in Texas, into banning seven books from assigned reading lists....

 

Τι είδους πόλη είναι αυτή που απαγορεύει βιβλία;

της Ανι Τζουλια Γουιμαν

Το εξώφυλλο του βιβλίου «Αρκούδα καφέ, αρκούδα καφέ, τι βλέπεις;». Το 2010 το σχολικό συμβούλιο του Τέξας το απαγόρευσε, μπλέκοντας τον συγγραφέα του με τον συνονόματο μαρξιστή φιλόσοφο Μπιλ Μάρτιν.

Την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Απαγορευμένων Βιβλίων της Ένωσης Αμερικανικών Βιβλιοθηκών, έμαθα ότι μια ομάδα γονέων άσκησε πίεση στο δημόσιο σχολείο στο οποίο είχα φοιτήσει, στο Τέξας, για την κατάργηση όχι ενός, αλλά επτά βιβλίων από τις εγκεκριμένες λίστες ανάγνωσης. Το γεγονός δεν μου προκάλεσε έκπληξη. Το Highland Park High School βρίσκεται ίσως στην καλύτερη σχολική περιφέρεια της πολιτείας, εξυπηρετεί μια συντηρητική κοινότητα 31.000 κατοίκων, με δύο μικρές πόλεις που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο και την προσευχή και των οποίων ο πληθυσμός είναι κατά 99% λευκοί. Όταν πήγαινα σχολείο εκεί, είχαμε έναν ιερέα για κάθε αθλητική ομάδα, δημιουργιστές στο διδακτικό προσωπικό, ενώ κάθε μέρα έπρεπε να απαγγείλουμε τον «Εθνικό Ύμνο» του Τέξας. Αλλά οι άνθρωποι που ζουν σε μέρη όπως η γενέτειρά μου δεν είναι απαραιτήτως αδαείς. Οι άνθρωποι οι οποίοι απαγορεύουν βιβλία αρκετές φορές τα έχουν διαβάσει. Οι πόλεις τις οποίες εξυπηρετεί  το Γυμνάσιο μου, το  Χάιλναντ Παρκ και το Γιουνιβέρσιτι Παρκ (γνωστές ως Park Cities), είναι οι δύο πιο μορφωμένες κοινότητες στο Τέξας. Η εφημερίδα Dallas Morning News ανέφερε ότι περισσότεροι από εκατό ανήσυχοι κάτοικοι συμμετείχαν στη συνεδρίαση του σχολικού συμβουλίου στην οποία συζητήθηκε  η απαγόρευση,  και πολλοί από αυτούς τα είχαν φέρει μαζί τους, με χαρτάκια post-it κολλημένα πάνω τους. Συνέχεια ανάγνωσης →

Μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης